Lo sợ bị đảo chính,xem bong da ti vi vua Pháp huy động quân đội về bảo vệ Pari càng làm không khí thêm ngột ngạt. Lợi dụng tình hình, phe cấp tiến huy động nhân dân, gia đình binh sĩ tổ chức mít tinh, hô hào cải cách, bầu cử... Sáng 22-2-1848, nhân dân Pari tổ chức tuần hành và nhanh chóng biến thành bạo động với cảnh sát, binh lính. Người dân chặt cây, dựng chiến lũy nổ súng vào cung điện, trại lính... Louis Philippe chạy trốn sang nước Anh. Phe cấp tiến tổ chức chính phủ lâm thời và thành lập nước Cộng hòa Pháp, nền cộng hòa thứ hai trong lịch sử nước Pháp. Sau khi thành lập chế độ cộng hòa đệ nhị, giai cấp tư sản đã phản bội lại nhân dân, quay súng tấn công nhân dân và công nhân. Tháng 6-1848, giai cấp công nhân Pháp đứng lên đấu tranh vũ trang với khẩu hiệu xây dựng “Nước cộng hòa dân chủ xã hội”. Thế nhưng do thiếu sự lãnh đạo của một chính đảng, cuộc khởi nghĩa này nhanh chóng thất bại.

Tháng 3-1848, người dân vùng Bayern (Đức) vùng lên đánh đuổi bọn địa chủ, đốt phá trang trại, hầm mỏ, thủ tiêu các khế ước vay nợ, giấy bán thân. Trước sức mạnh của nhân dân, hội đồng quản hạt xứ Bayern sụp đổ, chính quyền nhiều nơi tại Đức rơi vào tay nhân dân. Cũng trong tháng 3, hàng vạn công nhân, sinh viên và người dân ở Viên, thủ đô nước Áo đã đứng lên làm cách mạng đòi lật đổ chính phủ chuyên chế, thành lập chính phủ lập hiến. Thủ tướng Áo bỏ trốn sang Anh. Còn hoàng đế Áo phải thừa nhận tự do ngôn luận, triệu tập nội các và tuyên bố lập hiến, bầu cử trong cả nước. Tin khởi nghĩa tại Áo thành công, người dân Hungary nhân cơ hội này đã đứng lên đòi Áo trả lại độc lập và thành lập Quốc hội vào giữa tháng 3-1848. Cũng trong tháng 3-1848, nhân dân Tiệp Khắc đã vùng lên khởi nghĩa chống lại quân Anh chiếm đóng. Người Italia cũng giải phóng đất nước thoát khỏi sự kìm kẹp của người Áo.

Mặc dù các cuộc khởi nghĩa cuối cùng đều bị thất bại nhưng đã chứng minh vai trò của nhân dân là rất quan trọng trong quá trình phát triển của cách mạng, đặc biệt trong các cuộc cách mạng này, có sự tham gia của giai cấp vô sản. Tuy nhiên, vô sản châu Âu chưa phải là một giai cấp lớn mạnh, chưa đủ lực lượng và trình độ chính trị tập hợp chung quanh mình để làm cách mạng. Và đây chính là bài học kinh nghiệm quý cho phong trào cách mạng vô sản về sau của nhân loại.  

(Nguồn: 102 sự kiện tiêu biểu thế giới)
T.Phong

(责任编辑：Thể thao)