Ông Obama và ông Rowhani đã không gặp nhau tại Đại hội đồng LHQ như dư luận kỳ vọng

Sau nhiều năm, các cuộc đàm phán rời rạc giữa Tehran và các cường quốc thế giới đã không thể mang lại một thỏa thuận nhằm hạn chế chương trình hạt nhân của Iran, để đổi lấy việc quốc tế giảm bớt các biện pháp trừng phạt cứng rắn đối với nước này. Cuộc đàm phán theo kế hoạch sẽ được nối lại vào ngày 26-9, với sự tham dự của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif, trong bối cảnh Mỹ và Iran vừa đưa ra những động thái hòa giải hiếm có.

Trong bài phát biểu trước Đại hội đồng Liên hợp quốc (ĐHĐ LHQ), Tổng thống Mỹ Barack Obama đã bày tỏ một số thiện chí với kẻ thù lâu năm của Washington, trong đó có việc chấp thuận quyền được sử dụng một cách hòa bình năng lượng hạt nhân của Iran. Tuy nhiên, ông Obama thừa nhận rằng "còn rất nhiều trở ngại lớn" để có thể đạt được một thỏa thuận ngoại giao.

Trong khi đó, phát biểu trước ĐHĐ LHQ, Tổng thống Iran Hassan Rowhani đã phủ nhận việc Iran đang theo đuổi vũ khí hạt nhân và cho biết ông sẵn sàng tham dự các cuộc đàm phán hạt nhân. Ông đề nghị "Washington đưa ra một quan điểm nhất quán" và bày tỏ mong muốn ông Obama sẽ không bị lay chuyển bởi "sức ép từ các nhóm hiếu chiến".

Liệu các tín hiệu ngoại giao có thể trở thành sự linh hoạt trên bàn đàm phán hay không? Jon Alterman, Giám đốc của chương trình Trung Đông tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington, nói: "Sau sự phấn khích ban đầu về những thay đổi tích cực, tôi cho rằng mỗi bên sẽ lại tiến triển rất chậm. Một phần là bởi các chính trị gia mỗi bên, những người cho rằng việc nối lại quan hệ là sai lầm chiến lược, còn một phần là bởi các nhà đàm phán lo sợ rằng sự nóng vội sẽ khiến họ đưa ra thỏa thuận làm phương hại đến lợi ích nước mình".

Thông thường trên bàn đàm phán, các cường quốc thế giới sẽ đưa ra đề xuất với Iran, yêu cầu nước này đình chỉ hoạt động làm giàu urani mang tính nhạy cảm, để đổi lấy việc quốc tế giảm bớt các biện pháp trừng phạt. Iran đã không chấp nhận đề nghị đó trong các vòng đàm phán mới đây hồi tháng 4-2013 ở Kazakhstan.

Tổng thống Iran Rowhani, với chủ trương thúc đẩy phát triển kinh tế, nói rõ trong bài diễn văn tại LHQ rằng ưu tiên của ông là gỡ bỏ các biện pháp trừng phạt ảnh hưởng nghiêm trọng đến thu nhập từ dầu mỏ của Iran.

Bất cứ thỏa thuận nào, cùng với khả năng nối lại quan hệ Mỹ-Iran, sẽ đối mặt với những nghi ngại, nếu không thì cũng là sự phản đối công khai từ nhiều bên, bao gồm Israel, Quốc hội Mỹ và những người bảo thủ ở Iran. Trả lời phỏng vấn báo Etemaad của Iran, Esmail Kowsari - thành viên bảo thủ của Quốc hội Iran, người có mặt trong Ủy ban An ninh Quốc gia và Chính sách Đối ngoại của Quốc hội các nước Bắc Phi-Trung Đông (Majlis) - nói: "Các cuộc đàm phán với Mỹ sẽ không diễn ra".

Ông Kowsari cho rằng nhà lãnh đạo tối cao Iran Ali Khamenei sẽ không bao giờ bật đèn xanh cho các cuộc đàm phán trực tiếp với Mỹ. Một quan chức cấp cao Mỹ nói: "Mặc dù Tổng thống Rowhani được bầu chọn để ủy thác theo đuổi chính sách ngoại giao ôn hòa hơn với phương Tây và theo đuổi các cuộc đàm phán để phần nào có thể giảm bớt các lệnh trừng phạt, song quan hệ giữa Mỹ và Iran vẫn là vấn đề gây tranh cãi nảy lửa ở Iran".

Khánh Linh

(责任编辑：La liga)