Toàn cảnh hội thảo

Tại hội thảo,ốngchuyểngiágặpkhóvìthiếucơsởdữliệukếtnốunion berlin – werder bremen nhiều chuyên gia cho rằng, hành vi chuyển giá đang ngày càng xuất hiện nhiều và tinh vi hơn, làm thất thu ngân sách nhà nước (NSNN). Tuy nhiên, việc xử lý tình trạng gian lận này không đơn giản do nhiều nguyên nhân khác nhau, đặc biệt là thiếu hệ thống dữ liệu đầy đủ từ các cơ quan hữu quan.

Cả DN ngoại và nội đều có dấu hiệu chuyển giá rõ ràng

Thông tin tại hội thảo cho biết, trong thế giới toàn cầu hóa hiện nay, hoạt động chuyển giá là một thực tế phổ biến có tác động tiêu cực tới mọi nền kinh tế, trở thành vấn đề nan giải của mọi quốc gia trong quản lý nhà nước về lĩnh vực thuế. Nếu như ở Việt Nam cách đây khoảng chục năm, “chuyển giá” vẫn là một khái niệm mới lạ, thì hiện nay đã là hoạt động phổ biến không chỉ đối với các doanh nghiệp (DN) FDI (có vốn đầu tư nước ngoài) mà còn xảy ra ở cả các DN trong nước (chuyển giá nội địa). Chuyển giá không những là một phương thức hoạt động gây thất thu NSNN lớn mà còn làm méo mó môi trường kinh doanh, tạo ra sự cạnh tranh bất bình đẳng giữa các chủ thể kinh tế và chứa đựng nhiều rủi ro khác.

Theo các chuyên gia, Việt Nam thời gian qua đã rất nỗ lực xây dựng, ban hành nhiều chủ trương và chính sách, nhằm thiết lập và dần hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho hoạt động chống chuyển giá, chống thất thu NSNN, tạo những cơ sở pháp lý nhất định cho hoạt động của ngành Thuế trong đấu tranh chống chuyển giá. Tuy nhiên, hành lang pháp lý về chống chuyển giá ở Việt Nam hiện vẫn thiếu đồng bộ, chưa “bịt kín” được hết “lỗ hổng”. Đồng thời, việc thực hành pháp luật trong chống chuyển giá chưa hiệu quả, hiệu lực chưa cao.

TS. Hồ Đức Phớc, Tổng KTNN cho rằng, thời gian qua, KTNN đã tích cực thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình trong kiểm toán việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công, đã thu hồi hàng trăm nghìn tỷ đồng cho NSNN; trong đó, có các khoản kiến nghị tăng thu từ hoạt động chuyển giá. “Không chỉ các DN FDI mà đến nay có cả nhiều DN nội địa đã có dấu hiệu rõ ràng của việc chuyển giá làm thất thu NSNN, trong đó có vụ việc tiêu biểu là Sabeco”, Tổng KTNN nhấn mạnh.

Tuy nhiên, theo lãnh đạo KTNN, công tác kiểm toán chống chuyển giá chưa bao giờ được đưa ra bàn thảo và triển khai thực hiện một cách chính thức, hệ thống, đầy đủ đúng với bản chất, nhằm hoàn thiện quy định của pháp luật, tăng cường vai trò của cơ quan quản lý nhà nước, dẫn đến công tác quản lý nhà nước về chuyển giá còn nhiều bất cập và hạn chế.

“Khuyết” cơ sở dữ liệu để xác định gian lận

TS. Nguyễn Mạnh Cường, Phó Vụ trưởng Vụ Tổng hợp, KTNN cho biết, kết hợp với các thông tin báo chí trong thời gian qua cho thấy, nhiều hoạt động chuyển giá của các DN FDI tại Việt Nam là có thật. Tuy nhiên, việc có đủ bằng chứng chứng minh việc chuyển giá là hết sức phức tạp, liên quan tới nhiều bên. Hầu như tại Việt Nam chưa có DN nào bị phạt vì hành vi này.

Ông Phan Vũ Hoàng, Chủ tịch Ủy ban hội viên ACCA Việt Nam, Phó Tổng giám đốc Deloitte Việt Nam cho biết, trong môi trường thuế quốc tế hiện nay, các chương trình hành động chống xói mòn cơ sở thuế và chuyển dịch lợi nhuận (BEPS) được triển khai quyết liệt ở rất nhiều quốc gia trên thế giới (bao gồm cả Việt Nam), với trọng tâm là hạn chế các hành vi chuyển giá có tác động tiêu cực tới nguồn thu ngân sách.

Theo ông Hoàng, các công ty đa quốc gia sẽ ngày càng phải lưu ý đảm bảo tính tuân thủ các quy định về chuyển giá của các quốc gia khi thực hiện dự án đầu tư. Điều này đòi hỏi công sức và thời gian đầu tư lớn cũng như đội ngũ nhân sự giàu kinh nghiệm và có chuyên môn cao. Mặt khác, chương trình hành động BEPS cũng đem lại những lợi ích về lâu dài, làm tăng sự chuyên nghiệp và minh bạch của cơ quan thuế, của các quốc gia khi xử lý giao dịch, vì họ cũng phải tuân thủ theo các chuẩn mực và thông lệ quốc tế nhiều hơn.

Theo nhiều chuyên gia, việc xử lý tình trạng chuyển giá đang gặp rất nhiều khó khăn, không chỉ về hành lang pháp lý mà còn cả sự phối hợp giữa các cơ quan hữu quan, đặc biệt là việc thiếu hệ thống cơ sở dữ liệu để phát hiện và xử lý các hành vi gian lận chuyển giá.

PGS, TS. Đặng Văn Thanh, Chủ tịch Hội Kế toán và Kiểm toán Việt Nam (VAA) cho rằng, trong kiểm toán gian lận chuyển giá, KTNN cần quan tâm đặc biệt đến việc xem xét và đánh giá môi trường kiểm toán. Kiểm toán viên phải hiểu biết về hệ thống kiểm soát nội bộ của đơn vị được kiểm toán, cần đánh giá để xác định mức độ tin cậy của hệ thống kiểm soát nội bộ, từ đó xác định hợp lý phạm vi và nội dung kiểm toán chuyển giá...

Còn ông Vũ Khánh Toàn, Kiểm toán trưởng KTNN Khu vực I đề nghị, cơ quan quản lý nhà nước nghiên cứu, thể chế hóa các quy định hiện hành một cách cụ thể hơn để các cơ quan liên quan nói chung bao gồm cả KTNN có đầy đủ cơ sở pháp lý để thực hiện nhiệm vụ kiểm toán chống chuyển giá. Đồng thời, KTNN nên xây dựng quy trình, hướng dẫn thực hiện kiểm toán về chuyển giá để vừa góp phần tăng cường kiểm soát về thuế vừa để bảo vệ được vốn góp của nhà nước tại các DN liên doanh góp vốn.

Ngoài ra, “KTNN cần có sự phối hợp và sử dụng tốt kết quả kiểm tra kiểm soát của các chủ thể kiểm soát đối với hoạt động chuyển giá bao gồm Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Bộ Công an, Ngân hàng Nhà nước và KTNN”, ông Đặng Văn Thanh cho biết thêm.

Duy Thái

(责任编辑：Nhận Định Bóng Đá)