(CMO) Kỷ niệm 55 năm ngày thành lập Đoàn 962 (nay là Lữ đoàn 962, Quân khu 9), Đại tá Khưu Ngọc Bảy, nguyên Trung đoàn trưởng Trung đoàn 962; Đại tá Phạm Văn Hết, nguyên Phó Trung đoàn trưởng Chính trị Trung đoàn 962, Đại tá Trần Văn Nước, Lữ đoàn trưởng Lữ đoàn 962, cùng cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn 962 đã có chuyến về nguồn tại xã Tân Ân, huyện Ngọc Hiển. Lữ đoàn vận động, phối hợp với Bệnh viện Đa khoa An Giang và Hội LHPN TP Long Xuyên khám, chữa bệnh trên 200 lượt người, trao 10 phần quà cho các gia đình cách mạng tại địa phương.

Sắc thu đã chớm trên những cửa sông ăn thông ra biển Đông, một thoáng hương phù sa mới còn đọng lại dưới cụm đước, mắm thân thương. Xe bon bon qua Xóm Lò, Ông Như, tới Kinh Hòm, ông Bảy Hết (Đại tá Phạm Văn Hết, nguyên Trung đoàn phó Chính trị, Trung đoàn 962, Quân khu 9) nhổm người: “Nè, nè anh Bảy, chỗ này hồi đó đơn vị đóng quân. Quá trời lâu rồi, mấy chục năm rồi… Nè, nè, khúc này hồi đó em chèo miết…”. Ông Bảy Nhỏ (Đại tá Khưu Ngọc Bảy, nguyên Trung đoàn trưởng Trung đoàn 962) trầm ngâm: “Hổng có rừng đước, rừng mắm, hổng có bà con vùng Tân Ân - Rạch Gốc này coi như không có Đoàn 962”.

Trong chuyến về nguồn, cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn 962 dâng hương tại Khu di tích Bến Vàm Lũng huyền thoại, ôn lại truyền thống Đoàn 962 anh hùng.

Tháp tùng cùng ông Bảy Nhỏ, ông căn dặn chúng tôi: “Anh em viết bài bớt bớt những tư liệu lịch sử, cái đó có sách rồi, người ta cần thì đọc. Chủ yếu là làm sao để nói lên tình cảm gắn bó quân, dân trong chuyến về nguồn”.

Với anh em Lữ đoàn 962 (trước đây là Đoàn 962, rồi Trung đoàn 962) từ Long Xuyên, An Giang hành quân sớm về Cà Mau, Đại tá Trần Văn Nước, Lữ đoàn trưởng, nhắc đi, nhắc lại: “Các đồng chí, đây là chuyến trở về, về nguồn, về lại nơi đã làm nên hình hài, sức vóc của đơn vị. Mỗi người phải nhận thức được từng tấc đất, con người vùng Rạch Gốc - Tân Ân này đều có ân tình với chúng ta”.

Từ Cà Mau xuôi Ngọc Hiển trên tuyến đường Hồ Chí Minh, Đại tá Khưu Ngọc Bảy kể chuyện vui: “Hồi đó có một đồng chí bậc đàn anh của Bảy giảng chính trị về tình quân dân, ông nói quân - dân như cá với nước, cá không có nước thì không sống được, tới đoạn nước không có cá thì bí, đành nói đại là… căng lắm à”.

Một thoáng trầm ngâm, ông Bảy tiếp lời: “Cũng như Đoàn 962 ngày ấy, không có những bà má, những lão ông, rồi bao nhiêu lớp trai, gái vùng Tân Ân cưu mang, hết lòng che chở, dồn sức người, sức của thì sao mà tồn tại được”. Ông Bảy Nhỏ nhớ như in: “Hồi đó, thanh niên đất này mới nổi giò là muốn đi bộ đội, mà phải là bộ đội 962 mới được”. Ông Bảy nắm bắt tâm tư, hỏi thăm lần lần thì biết rằng, mấy em muốn vô 962 để trực tiếp được ngắm súng, cầm súng cho thoả thích vì ở các đơn vị khác rất hạn chế về vũ khí. Như rừng đước lớn lên trên đất phù sa lấn biển, thanh niên trai gái Rạch Gốc - Tân Ân khoác lên mình màu áo của đơn vị 962. Ông Bảy Nhỏ nhớ hoài "những bà má miền biển, khi anh em bộ đội đến là dốc gan ruột ra đón tiếp, cưu mang”.

Đại tá Trần Văn Nước, Lữ đoàn trưởng 962, tâm sự: “Mỗi năm đơn vị đều có chuyến hành quân về huyện Ngọc Hiển. Chúng tôi kết hợp với các đơn vị bạn để phát quà, khám chữa bệnh, tặng quà cho các gia đình từng có người tham gia Đoàn 962 anh hùng. Đây cũng là dịp để anh em cán bộ, chiến sĩ đơn vị ôn lại truyền thống, hiểu biết thêm về quá trình hình thành, phát triển của đơn vị”.

Lữ đoàn 962 phối hợp các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa An Giang khám bệnh, cấp phát thuốc miễn phí hơn 200 suất tại xã Tân Ân, Ngọc Hiển trong chuyến về nguồn.

Qua những chia sẻ của Đại tá Nước, càng thêm tự hào về những con người Cà Mau đã và đang đóng góp cho sự lớn mạnh của đơn vị. Đại tá Nước thông tin: “Đơn vị có gốc tích Cà Mau, lại thêm nhiều cán bộ, chiến sĩ cũng xuất thân từ mảnh đất này, cho nên về Cà Mau là hầu hết anh em đều thấy thân thuộc, gắn bó”. Trở thành truyền thống, cứ đến hẹn anh em đơn vị lại trở về nơi “chôn nhau, cắt rốn", miền đất thiêng với sâu đậm ân tình.

Vừa tới trung tâm huyện Ngọc Hiển, các chú, các cô từng là chiến sĩ, cán bộ của Đoàn 962 đã đợi sẵn. Người nào cũng quân phục chỉnh tề, gặp bác Bảy Nhỏ, bác Bảy Hết thì đứng nghiêm chào đúng nghi thức quân đội. Và sau đó là những cái ôm siết chặt, những nụ cười gặp lại. Những người nông dân thứ thiệt vùng biển hôm nay lại là chiến sĩ của Đoàn 962 như những ngày nào.

Cô Nguyễn Thị Bửu, nay 65 tuổi, rưng rưng nước mắt: “Gặp lại các anh sao mà mừng quá. Hồi đó mới 15 tuổi là cô vô Đoàn, mấy anh biểu đi mở hàng đáy, cưa củi, nấu cơm, đưa thơ…”. Hỏi cô nhà ở Tân Ân sao vác chi cái ba lô đồ thiệt bự, cô Bửu nói: “Mấy ảnh xuống mình ở lại tiếp chớ, trong này toàn đồ quân phục của Đoàn 962 không à”.

Cô Nguyễn Thị Bắc và cô Văn Thu Hà bịn rịn bên nhau: “Nhà ở cách có bao xa đâu mà chờ mấy anh về mình mới gặp”. Như ngày hôm qua, ngày hôm kia, cô Bắc và cô Hà lại thấy mình chèo xuồng trên những nhánh sông rợp đước, chuyển thư, đưa tin tức, bảo vệ an toàn kho, bãi. Cô Hà nói: “Hồi đó chị Bắc có duyên, được khen là hoa khôi, hát cũng hay nữa”. Cô Bắc xua tay: “Chắc cưng nhớ lộn chị với ai, bây giờ già mà xấu quá trời nè”. Cả hai cùng cười, đôi bàn tay chai sạn siết chặt, người ta thấy ở đó cả khoảng trời (mà chắc chỉ ở Đoàn 962) mới xanh trong và đằm thắm đến vậy.

Ông Dương Thanh Hải, Trưởng Ban Liên lạc Đoàn 962 tại huyện Ngọc Hiển, cho biết: “Huyện có trên 40 chiến sĩ, cán bộ từng tham gia Đoàn 962. Phải nói rằng dân Tân Ân - Rạch Gốc tuyệt đối trung thành với Đảng, với Bác Hồ, một tấc không đi, một ly không rời”.

Suốt quá trình hình thành, hoạt động, không một thông tin nào của Đoàn bị lộ, không một ai khai báo. Có nhiều người đi vào rừng bắt cua, bắt ốc thấy căn cứ thì im lặng trở ra. Ông Hải khẳng định: “Bà con ở đây cứ truyền miệng, răn dạy thế hệ kế tiếp về tình cảm với cách mạng nói chung, trong đó có Đoàn 962. Bởi vậy mỗi lần đơn vị về là bà con lại tập trung tiếp đón ân cần, nồng hậu lắm”. Bà Nguyễn Thị Hai đến khám bệnh thì nói chắc lọi: “Hổm rày trong mình ê ê, mà nghe nói Đoàn 962 về khám nên đợi đó”.

Chú Nguyễn Văn Bình thì gợi nhớ lại về người chế của mình: “Hồi đó anh Năm Kỷ (Anh hùng LLVTND Ngô Văn Tân, nguyên cán bộ Đoàn 962) chạy ra vô hàng đáy của tía tui, riết rồi gả chế luôn, tui cũng theo Đoàn. Hồi đó trai mà là lính 962 thì nhứt à”.

Quả thật, Tân Ân - Rạch Gốc không tiếc gì với Đoàn 962. Bác Bảy Nhỏ còn xúc động hoài khi nhắc lại chuyện một lão ông ra chở vũ khí về bến, cầm trên tay khẩu súng còn thơm mùi thép mới mà mắt ngời lên: “Mầy chết cha tụi mầy rồi nghen giặc Mỹ, tụi tao có súng rồi”. Hay những chuyến chở hàng, cứu tàu bị đắm, bà con tháo dỡ cả hàng đáy, cả nhà sàn của mình để lấy ván, dây thừng. Bà con đã mang cả tài sản, cả tính mạng và cả những người chủ tương lai của đất này để giao trọn hết cho Đoàn 962.

Cô cháu gái từ bến sông chạy đến ôm chầm Đại tá Khưu Ngọc Bảy, hôn tới tấp: “Má con gởi lời hỏi thăm chú Bảy dữ lắm luôn”. Ông Bảy sững người: “Ủa, má bây là chế nào?... Ờ, chú nhớ ra rồi. Chế giờ khoẻ không con?”. “Dạ, má con không được khoẻ lắm, má con gởi lời nói nhớ chú Bảy, nhớ anh em của Đoàn 962 nhiều lắm”. Ông Bảy lặng người: “Nói với má con, lính 962 còn nợ đất này nhiều lắm”. Đôi mắt nhoè đi trong cuộc tương ngộ giữa đước xanh và biển mặn. Bao nhiêu chiến công, bao nhiêu mặt người, bao nhiêu khổ nhọc và hy sinh… Hình như tất cả đều có mặt trong phút giây này.

Tân Ân - Rạch Gốc ơi! Những đứa con của biển đã về

Phạm Hải Nguyên

(责任编辑：Cúp C2)