Liệu tân Tổng thống Rowhani có thể đưa Iran thoát khỏi "di sản" của người tiền nhiệm?

Phương Tây đang hy vọng ông Rowhani sẽ có cách tiếp cận mang tính xây dựng hơn đối với các cuộc đàm phán liên quan tới chương trình hạt nhân gây tranh cãi của Tehran.

Trong bài phát biểu sau lễ nhậm chức trước Quốc hội ngày 8-4, tân Tổng thống Rowhani khẳng định: "Con đường duy nhất để có thể tác động tới Iran là thông qua đàm phán trên cơ sở công bằng, tin tưởng, tôn trọng lẫn nhau và giảm bớt thù địch. Nếu ai đó muốn nhận được một câu trả lời "dễ nghe" từ phía Iran thì không nên nói với Iran bằng những ngôn từ mang tính trừng phạt mà hãy dùng những lời lẽ mang tính tôn trọng". Ông nói thêm rằng Iran sẽ "không đầu hàng các lệnh trừng phạt hay những đe dọa về chiến tranh", ám chỉ đến nhiều năm đàm phán bất thành giữa Iran với nhóm P5+1 (gồm Mỹ, Anh, Pháp, Trung Quốc, Nga và Đức) về các hoạt động hạt nhân của Iran.

Tại Tehran, ông Rowhani cho biết mục tiêu của ông là cải thiện đời sống của người dân, vốn đang phải chịu "nhiều sức ép kinh tế" do các lệnh trừng phạt của Mỹ và Liên minh châu Âu (EU). Ông cho biết chính phủ của ông sẽ đi theo con đường giảm bớt căng thẳng với phương Tây, "tạo ra sự tin tưởng lẫn nhau và sự tương tác mang tính xây dựng". Những bình luận của ông Rowhani đối lập hoàn toàn với ông Ahmadinejad - người luôn giữ giọng điệu khiêu khích và kịch liệt chống đối Israel, dẫn tới nhiều chỉ trích từ quốc tế.

Trong một động thái được cho là nhằm cải thiện quan hệ với thế giới bên ngoài, lần đầu tiên kể từ khi diễn ra cuộc cách mạng Hồi giáo năm 1979, Tehran đã mời đại diện từ nhiều nước tới tham dự lễ nhậm chức của Tổng thống Rowhani, trừ Mỹ và Israel. Chín nhà lãnh đạo khu vực đã tới tham dự, trong đó có Thủ tướng Wael al-Halqi của Syria - đồng minh thân cận của Iran. Trong cuộc gặp ông al-Halqi, Tổng thống Rowhani đã bày tỏ sự ủng hộ của Iran đối với chế độ của Tổng thống Bashar al-Assad. Ông nói: "Cộng hòa Hồi giáo Iran đặt mục tiêu tăng cường quan hệ với Syria và sẽ cùng Syria đương đầu với mọi thách thức. Mối quan hệ lịch sử sâu sắc và mang tính chiến lược giữa người dân Syria và Iran sẽ không bị lay chuyển bởi bất kể thế lực nào trên thế giới".

Sau khi tuyên thệ nhậm chức, Tổng thống Rowhani đã giới thiệu danh sách nội các gồm các nhà kỹ trị giàu kinh nghiệm nhằm thực hiện cam kết cứu nguy nền kinh tế và can dự với thế giới. Quốc hội Iran - gồm chủ yếu là các nhân vật bảo thủ - có 10 ngày để xem xét các vị trí đề cử, song truyền thông nước này cho rằng các nghị sĩ sẽ bắt đầu bỏ phiếu trong chưa đầy một tuần tới. Danh sách nội các của ông Rowhani đã thể hiện rõ những ưu tiên hàng đầu của ông là cứu nguy nền kinh tế và thúc đẩy đối thoại mang tính xây dựng với thế giới. Trong số các đề cử vào những vị trí then chốt có nhà ngoại giao kỳ cựu đã nghỉ hưu Mohammad Javad Zarif - người được đề cử giữ chức Ngoại trưởng, và cựu Bộ trưởng Dầu mỏ Bijan Namdar Zanganeh được đề cử tái bổ nhiệm vào vị trí này.

Bất kể thay đổi thái độ nào của Iran với phương Tây sẽ đều phải nhận được sự chấp thuận của Lãnh tụ Tối cao Ali Khamenei - người vẫn luôn giữ quan điểm chống phương Tây kể từ khi trở thành nhà lãnh đạo tối cao của Iran năm 1989. Tuy nhiên, sau 8 năm chính phủ của ông Ahmadinejad đối đầu với phương Tây, dẫn tới việc phương Tây gia tăng các lệnh trừng phạt khiến cuộc sống thường ngày của người dân Iran trở nên khó khăn hơn, ông Khamenei chắc chắn sẽ cho tân Tổng thống Rowhani một cơ hội để giải quyết vấn đề này.

Thanh Phương

(责任编辑：Cúp C1)