- Từ Tân SơnNhất trở về Phan Rang,ĐònbiểudiễntrênđầuBộtưlệnhKhôngquânSàiGòkq j league 2 cách sân bay 80 km, máy bay vị trí thứhai bỗng đèn đỏ báo hiệu sắp hết dầu. Phi công Từ Đễ quyết địnhbay bằng một động cơ,  chuẩn bị tinh thần nhảy dù...

Bài 1: Phi đội Quyết thắng và bí mật mang tên Mười Thìn

Bài 2: Phi đội hào hoa đánh Tân Sơn Nhất

Nhớ lại lúcxung trận, ông Từ Đễ không thể nào quên cái nặng nề của máy bay cường kích hạngnhẹ A37:  đeo 4 quả bom loại Mk 81 và Mk 82 cộng với 4 thùng dầu phụ treo bênngoài.

Nếu như loạidù thiết kế cho A37 thuộc loại đeo lưng thì cả đội lái lại phải dùng loại dùngồi của MiG17. 

“Tất cả nhưnhững “thằng Gù nhà thờ Đức Bà”, chịu trận suốt chuyến bay -– ông kể.

Dáng người tocao, trong buồng lái nhỏ, thấp, lại phải độn chiếc dù ngồi lên trên, ông Từ Đễmô tả: Cần lái vốn ngắn, nay lại ngồi cao hơn đến 40 phân, dùhạ ghế xuống thấp nhất thì cầm cần lái vẫn như mò cua dưới chân! Máy bay thì quánặng, ngay anh Sanh cũng chưa bao giờ treo nặng như vậy, liệu cất cánh ra sao. Tôinói với anh em: Thôi, sân bay sạch sẽ, ta mở lưới sớm đi cho động cơ nó khỏengay từ đầu và chiều chắc gió sẽ mạnh lên giúp anh em mình”.

Nhân bảo nhưtrời bảo, 2 giờ chiều mây đùn lên, gió cuốn hút theo làm tăng tốc độ từ phía bắcthổi về. Nhiệt độ mặt sân đỡ nóng hơn đều tạo điều kiện thuận lợi cho cất cánh.

“Tuy sân baydài hơn 3 cây số, nhưng  lúc cất cánh tới mút đường băng mới rời đất! Hú vía! Thế là bắt đầu chuyến bay tấn công Tân Sơn Nhất -” – ông kể lại giờ G với toànđội.

May mà đúngnghề dẫn đường

Nhiệm vụ giaocho mỗi thành viên phi đội khác nhau và đánh giá việc hoàn thành trận đánh cũngtheo nhiệm vụ. 

Do thông thạo sân bay nên Nguyễn Thành Trung đi đầu cónhiệm vụ  ném bom dọc theo chiều dài mục tiêu, để chỉ điểm cho các đồng đội cònlại, từ đó xác định khu vực ném bom của mình.

“Nhưng khi anhThành Trung nhào xuống thì không thấy vệt nổ, anh báo “bom không ra” - ôngTừ Đễ kể về phút khớp lúc đầu của toàn đội.

Tổng Bí thư Lê Duẩn và Đại tướng Võ Nguyên Giáp biểu dương phi đội Quyết Thắng.Ảnh tư liệu

Bay số 2 nênnghe báo vậy, Từ Đễ liền hiểu ngay nhiệm vụ dẫn đường của mình, thay NguyễnThành Trung làm nhiệm vụ chỉ thị mục tiêu. Vốn là dân dẫn đường nhiều kinhnghiệm, Từ Đễ bình tĩnh vừa ép cần lái lật ngửa máy bay kéo vàobổ nhào, thu ga nhỏ rồi thả tay ga, lấy tay chuyển công tắc ném một lần sangchế độ ném rải  thành vệt. 

Vừa chuyển công tắc xong thì đã đến thời điểm cắtbom. Nghe thấy tiếng lịch kịch dưới cánh báo hiệu bom rời hết, ông kéo mạnh cầnlái thoát li khỏi bổ nhào.

Khi máy bayngóc đầu lên trên đường chân trời, ông lật ngửa máy bay xem kết quả: vệt bom đầutiên dội xuống sân bay nổ trúng khu để máy bay vận tải và trực thăng, chắn hếtcửa ra vào khu để máy bay, kéo dài đến giữa khu vực mục tiêu.

Ôngkéo máy bay nấp dưới bụng máy bay số 1 đang bay ở phía trước. Lúc này các sốtheo thứ tự đã vào bổ nhào cắt bom hết và sân đậu quân sự chìm trong khói  lửa.

"“Cứ thế bác baybám sát số 1 suốt 4 vòng bổ nhào cho đến khi ông Thành Trung kêu bomrơi hết, ông ném xong thì kéo lên chui vào mây. Bác mải nhìn khu vực mụctiêu, lúcnày mới mất dạng số 1",– ông Từ Đễ kể.

Toàn bộ khu đỗmáy bay của không quân Sài Gòn - điểm tựa tinh thần và yểm trợ hỏa lực cuốicùng của quân đội VNCH bị phá hủy. 25 chiếc máy bay bị phá. Đònđánh  biểu diễn “kĩ thuật ném bom tự do của không quân miền Bắc trên đầu Bộ tưlệnh Không quân Sài Gòn chỉ diễn  ra trong vòng 7 phút.

Chút tự dohiếm thấy

Khi cả biênđội đã rời khỏi bầu trời Tân Sơn Nhất, ông Từ Đễ còn lại một mình, quyết định lượn 1 vòng phải qua trung tâm.

Ở độ cao chừng70 m, ông thấy thành phố náo loạn, các con đường sau cơn mưa sũngnước. Chuyến bay đột xuất vậy nhưng sau này được đánh giá như cú đánh động toàntrung tâm ngay trên đầu tân Tổng thống Dương Văn Minh.

Khi kết thúcvòng lượn ông kéo máy bay lên đổi hướng về Phan Rang. Bỗng trước mắt ông hiệnlù lù một chiếc máy bay vận tải C141 đen trũi đang nghiêng cánh ra phía BiểnĐông.

Ông Từ Đễ và gia đình

Nhớ mệnh lệnhvề “5 điều cấm”, ông lái sát với máy bay này với giãn cách khoảng 30m. Chiếc C141thấy vậy cải độ nghiêng bay bằng, ông bay song song với máy bay vận tải, mở đènchớp cảnh báo va chạm và giơ tay đeo găng trắng của mình vẫy chào máy bay HoaKỳ.

Rồi ép độnghiêng trái úp qua đầu chiếc C141 như nói: “Chào, các ông  về Hoa Kỳ, tôi vềnhà tôi. Tối rồi.”

Tôi bật cườihỏi: “Sao bác không liên lạc với họ mà chào? Ông Từ Đễ cười: “Tuy cùng kênh sóng liên lạc (do đặt 2 kênh liên lạc đồng thời) nhưng tôi thông thạo tiếngNga, đâu có biết nói tiếng Anh. Hơn nữa trong tai nghe rất ồn ào, không phânbiệt ai với ai lúc tiếng Việt, lúc tiếng Anh. Tốt nhất là cúp liên lạc kênhchung”.

Trên đường từTân Sơn Nhất trở về khi cách sân bay 80 km, thấy đèn đỏ cảnh báo sắp hếtdầu, phi công Từ Đễ quyết định cúp một động cơ, bay bằng một động cơ và chuẩn bịtinh thần nhảy dù nếu động cơ còn lại hết dầu tắt máy.

“Cho đến khithấy sân bay Phan Rang ông mới lấy tầm cao lướt xuống và còn cách mặt đất 2 métthì "xèo" 1 tiếng, động cơ tắt”.

Sau này trênBộ đánh giá, phi đội đã đánh một trận hiệp đồng chiến dịch quân binh chủng lớnnhất trong lịch sử quân đội ta. Phi đội đã đánh đúng thời gian, đúng mục tiêu,vượt yêu cầu nhiệm vụ - đập nát tinh thần của chính quyền và quân đội Sài Gòn,gây hỗn loạn xã hội.

Làm chủ bầutrời để hôm sau 5 mũi tấn công vào nội đô không có bất kỳ máy bay nào ném bomvào đội hình, rồi bảo vệ các cầu cho quân ta vào Sài Gòn, phá hủy tất cả máy bay còn lại của không quân Sài Gòn.

Nhớ “mùi sânbay”

Thấm thoát kểtừ trận “khóa đuôi”, kết thúc 10 năm chiến đấu của không quân ta, nay ông Từ Đễvề hưu với  44 năm dành trọn cho quân đội, trong đó có 33 năm làm phi côngchiến đấu.

Sau chiếnthắng này, các phi công của phi đội Quyết Thắng còn tham gia giải phóng cácđảo của Tổ quốc tới tận trung tuần tháng 6/1975, rồi bước vào các cuộc ném bomchi viện bộ đội trong chiến tranh biên giới Tây Nam.

Năm 1987, các thành viên còn lại của phi đội được trang bị máy baySu22 cánh cụp xòe lại quay về Phan Rang. Lúc này họ đã là các cán bộ chỉ huycấp Sư đoàn như ông Lục, ông Quảng, ông Đễ và làm công việc huấn luyện các thếhệ phi công trẻ thay mình thực hiện nhiệm vụ bảo vệ biển đảo của Tổ quốc.

Cháu gái của cựu binh không quân Từ Đễ theo ông thăm lại chiếc máy bay A37 trong bảo tàng.

Ngày10/2/1988 họ đã thực hiện chuyến bay đầu tiên ra đảo Trường Sa, mở đầu cho cáchoạt động trực tiếp bảo vệ các đảo và thềm lục địa Tổ quốc từ đó đến nay. Đặcbiệt ông Hán Văn Quảng còn trực tiếp dẫn đầu biên đội Su22 bay ra tận đảoThuyền Chài xa nhất.  

Sau này cácbác có hay gặp nhau và điều gì khiến mọi người gắn bó với nhau?”, tôi hỏi. Ôngtrầm ngâm: “bác Quảng, bác Lục, bác On, và các bác kĩ thuật như bác Huynh, bácChu Hải, bác Thủy cũng gặp nhau luôn.

"Cô hỏi cái gì gắn bó mọi người với nhaunhư vậy ư? Nói nghe buồn cười nhưng chúng tôi gọi đó là “mùi sân bay”. Mùi nàythực ra là mùi khí xả ra từ động cơ của máy bay phản lực, là mùi của tiếng ồnkhi tăng lực, mùi của nắng gió và sương mù. 

Trộn lẫn tiếng chim rừng, ếchnhái ban đêm. Mỗi khi xuống máy bay dân sự, bác lại chui  phía đuôiđộng cơ để cảm nhận mùi này cho đỡ nhớ ngày tháng qua. Vài người còn nhìn bácngạc nhiên, nghĩ chắc ông già kia dở hơi rồi".

Trở lại thúvui hiện tại của ông, tôi hỏi: “Bác viết gì khi thị trường sách đọc bão hòa?”

“"Các bác baogồm các cựu phi công chiến đấu có máu văn nghệ họp lại cùng viết một quyển  sáchtựa "“Các cuộc không chiến trên bầu trời  Việt Nam 1965-1975, nhìn từ hai phía” doông Sỹ Hưng, tiến sĩ tâm lí học tại Liên Xô, nguyên Bí thư Đảng ủy và Chủ tịchHĐTV Hãng hàng không quốc gia Việt Nam làm chủ biên.

Các bác tự bỏ tiền raviết, in và phát hành sách. Quyển sách 1.000 trang đã trở thành một quyển tự diểnmini để tra cứu duy nhất về không quân có hệ thống. Các bác đã tái bản lần thứhai và cơ bản là các nhà nghiên cứu Mỹ mua"”.

Ông còn chiasẻ thêm mong ước “vẽ được cái mùi sân bay nữa”.“ "Cô chắc chê tôi lẩm cẩm, thế côđã xem phim “Nebratsca” chưa?". Trong ký ức của người lính không quân về quá khứđầy ắp niềm tự hào vì đã dám đương đầu thắng lợi với Không quân và Hải quân Mỹ,ông nhìn xa xăm: “Thế là các bác đi lính đã tròn 50 năm rồi. Chỉ mong thế hệ trẻngày nay nếu làm nhiệm vụ phải bắn tên lửa và ném bom chính xác như ngày xưagiống các bác.

Tôi rời khoảngsân ngập nắng trong căn nhà ông với ý định tìm xem bằng được bộ phimNebratsca mà ông Từ Đễ đề cập tới. Để hiểu thêm những điều mà thế hệ chúng tôi bây giờ không thể hiểu hết.

Xuân Linh

(责任编辑：Cúp C1)