Hiện nay,áttriểnlàngnghềtơlụaVắngbóngchínhsácông ty union nhiều làng nghề tơ lụa truyền thống của Việt Nam như Vạn Phúc (Hà Đông, Hà Nội) đang dần mai một, chạy theo kinh doanh là chính, thậm chí đã có những làng nghề từng rất nổi tiếng như the La Khê (Hà Đông, Hà Nội) hoàn toàn bị “xóa sổ”, chuyển sang loại hình kinh doanh khác. Ông đánh giá như thế nào về thực tế này?

Tơ lụa Việt Nam có tính truyền thống khá lâu đời ở nhiều vùng khác nhau với nhiều sản phẩm lụa tinh hoa như lụa Vạn Phúc (Hà Đông, Hà Nội), lụa Ninh Bình, Thái Bình… Tuy nhiên, các làng nghề nói chung, tơ lụa nói riêng hiện nay đang rơi vào tình trạng lép vế, gặp nhiều khó khăn để phát triển. Điển hình như ở làng lụa Vạn Phúc, nhiều hộ dân chú trọng kinh doanh, mua sản phẩm Trung Quốc về bán. Trước đây, the lụa La Khê vốn là một loại tơ lụa rất nổi tiếng, được nhiều triều đại sử dụng để may trang phục cho nhà vua nhưng từ năm 2011 cũng đã chính thức mất nghề. Hơn 200 máy sản xuất không còn hoạt động. Thay vào đó, người dân chuyển sang các hoạt động ngành nghề khác như trông xe, viết sớ, lo đồ cúng… phục vụ cho khách thập phương tới thăm khu di tích Đình - Chùa - Bia Bà (La Khê). Nếu mọi thứ vẫn không có gì thay đổi thì trong tương lai, làng lụa Vạn Phúc cũng sẽ “chết” như làng nghề the La Khê.

Xét về sâu xa có thể thấy, hiện nay người dân làng nghề đã không thể sống với nghề nữa. Khi đất nước ngày càng phát triển, yêu cầu sản xuất lớn lên mang tính công nghệ cao, cơ khí nhiều, những vùng đất trù phú trước đây phục vụ việc trồng dâu nuôi tằm nay bị mất đi, nhường chỗ cho các công trình khác. Ngoài ra, việc sản xuất thủ công cho năng suất khá thấp. Bên cạnh đó, tại các làng nghề như lụa Vạn Phúc, các nghệ nhân ngày một già đi nhưng chưa kịp truyền nghề cho thế hệ sau, dẫn tới phát triển có sự khập khiễng. Nếu có đội ngũ mới kế nghiệp thì thế hệ sau kế tục cũng không kỹ lưỡng bằng những nghệ nhân cả đời theo nghề.

Phải chăng công nghệ sản xuất truyền thống với nhiều yếu tố có phần lạc hậu chính là một trong những yếu tố trực tiếp đẩy các làng nghề tơ lụa Việt Nam vào tình cảnh khó khăn, thưa ông?

Khó khăn hiện nay đúng là làng nghề đang phải chạy theo một thời kỳ phát triển công nghệ mới. Công nghệ truyền thống hoàn toàn trước đây đã không còn phù hợp. Tôi cho rằng, hiện nay cần hiện đại hóa công nghệ truyền thống và truyền thống hóa công nghệ hiện đại, dung hòa hai yếu tố. Cụ thể như, cần thêm phần cơ khí máy móc vào công nghệ sản xuất lụa truyền thống, song không làm mất đi các yếu tố như bộ óc sáng tạo, bàn tay tài hoa khéo léo của các nghệ nhân tạo ra những họa tiết mang đặc trưng dân tộc Việt Nam như hoa ban, hoa sen, các yếu tố mang hình hài đất nước trên sản phẩm lụa…

Xin ông cho biết, xét về mặt tổng quát, đâu là nguyên nhân dẫn tới “bức tranh” ngày càng u ám của các làng nghề tơ lụa Việt Nam?

Vấn đề cơ bản nhất là thiếu chính sách phát triển. Các làng nghề nói chung, làng nghề tơ lụa nói riêng hiện nay chưa có bất kỳ một chính sách nào rõ ràng, bài bản để phát triển. Đây là điều rất nguy hiểm. Đơn cử như, muốn có tơ lụa sạch, trước tiên phải có vùng nguyên liệu sạch? Quy hoạch cần nêu rõ, vùng nguyên liệu để trồng dâu nuôi tằm ở đâu? Ngoài ra, vấn đề còn là quy hoạch cơ sở hạ tầng làng nghề ra sao, vấn đề đào tạo nghề, chính sách cho lao động, nhất là các nghệ nhân làng nghề như thế nào… Hiện nay, tất cả còn đang khập khiễng.

Chính sách phải xây dựng làm sao để ít nhất người dân làm nghề sống được với nghề, đồng thời sản phẩm làng nghề đáp ứng được nhu cầu hội nhập. Hiện nay, các nước NK yêu cầu rất cao về chất lượng sản phẩm. Bởi vậy, làng nghề truyền thống nhưng cũng phải tính toán hội nhập, thị trường sao cho phù hợp.

Một trong những điểm cần lưu ý nữa là, các làng nghề, trong đó có làng nghề tơ lụa hiện do nhiều bộ cùng phụ trách. Trong đó, Bộ NN&PTNT phụ trách quản lý một phần. Bộ Văn hóa cũng đang muốn xúc tiến làm du lịch làng nghề. Bộ Công Thương muốn tập trung đẩy mạnh sản xuất để mở rộng việc buôn bán… Mỗi bộ quản lý một chút nhưng không đơn vị nào chịu trách nhiệm cụ thể, rõ ràng cho sự sống còn của làng nghề. Muốn đổi thay cục diện, Chính phủ phải vào cuộc.

Một số ý kiến cho rằng, trong hội nhập kinh tế mạnh mẽ, nếu các làng nghề truyền thống không còn bắt kịp xu thế phát triển, không đảm bảo yếu tố kinh tế thì thậm chí có thể xóa sổ làng nghề. Quan điểm của ông như thế nào?

Duy trì làng nghề là điều cần thiết bởi đó là duy trì cả nghề truyền thống ông cha để lại, giữ được nề nếp phong thái. Con người Việt Nam cũng đẹp từ đó. Đất nước Việt Nam có cái để khoe sắc với thế giới. Nếu tập trung đầu tư, có quy hoạch rõ ràng, các làng nghề truyền thống như làng Vạn Phúc sẽ có thể “sống” tốt hơn, không chỉ bằng sản xuất, kinh doanh mặt hàng tơ lụa. Bởi hiện nay, làng nghề có thể đi theo hướng du lịch làng nghề và kèm thêm cả những nghề phụ như phục vụ biểu diễn, hướng dẫn khách tham quan du lịch…

Xin cảm ơn ông!

(责任编辑：Nhận Định Bóng Đá)