- Chính phủ xin nghiêm túc rút kinh nghiệm trong công tác chỉ đạo điều hành phát triển kinh tế xã hội sau sự cố môi trường tại Formosa vừa qua.

Chính phủ vừa hoàn thành báo cáo về tình hình,ụFormosaxảthảiChínhphủxinrútkinhnghiệmsauvụdự doán bong da nguyên nhân, hậu quả và giải pháp khắc phục sự cố môi trường gây hải sản chết bất thường tại 4 tỉnh miền Trung gửi tới các ĐBQH.

Chính phủ cho biết, việc đấu tranh với Formosa buộc nhận trách nhiệm và đáp ứng yêu cầu của Việt Nam là công việc hết sức khó khăn, phức tạp vì công tác thu thập hồ sơ, chứng cứ đấu tranh pháp lý gặp nhiều trở ngại, mất nhiều thời gian, cần có sự tham gia phối hợp đồng bộ, tích cực của nhiều bộ, ngành.

Tuy nhiên với tinh thần kiên quyết, khôn khéo, Việt Nam đã buộc Formosa phải thừa nhận 53 sai phạm hành chính như: Tự ý thay đổi trái phép công nghệ luyện cốc từ công nghệ dập cốc khô (dùng khí trơ) sáng công nghệ dập cốc ướt (dùng nước), không xây lắp bể lọc của trạm xử lý nước thải sinh hoạt theo cam kết...

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng thăm hỏi người dân bị thiệt hại do cá chết tại Hà Tĩnh tháng 4/2016

Đến ngày 28/6,  phía Formosa đã kí thỏa thuận về việc giải quyết sự cố môi trường tại 4 tỉnh với 5 nội dung chính: Công khai xin lỗi; thực hiện bồi thường; khắc phục hệ thống xử thải; xây dựng giải pháp kiểm soát môi trường và thực hiện đầy đủ các cam kết, không để tái diễn.

Hậu quả của sự cố

Về kinh tế: Có gần 18.000 tàu thuyền với 41.000 lao động bị ảnh hưởng trực tiếp từ sự cố, trong đó có gần 4.000 tàu đang phải nằm bờ; trên 1.600 lồng nuôi cá bị chết; 10ha cua, 5,7ha tôm bị chết.

Ngoài ra có 19.500 người buôn bán hải sản, dịch vụ tại cảng cá... bị ảnh hưởng thu nhập.

Sự cố cá chết cũng khiến ngành du lịch lao đao. Đồng loạt 4 tỉnh miền trung tỉ lệ khách hủy tour lên tới 50%, công suất sử dụng phòng chỉ còn 40-50%, cá biệt tại Hà Tĩnh chỉ còn 10-20%.

Về môi trường: Đã có khoảng 115 tấn cá chết dạt vào bờ (Hà Tĩnh 15 tấn, Quảng Bình 100 tấn), số chìm dưới đáy chưa thống kê được.

Thống kê sơ bộ cũng cho biết, có tới 450ha rạn san hộ bị tác động trực tiếp, trong đó có đến 40-60% rạn san hô bị phá huỷ.

Sự cố này có nguy cơ làm gián đoạn chuỗi thức ăn tự nhiên. Trước mắt có nhiều nhóm sinh vật số loài và sinh lượng giảm tới 50%.

Những thiệt hại môi trường chi tiết sẽ tiếp tục được điều tra, đánh giá toàn diện và công bố vào đầu tháng 8 tới.

Về xã hội:Chính phủ thẳng thắn nhìn nhận, sự cố gây tâm lý bức xúc, bất an trong dân, làm giảm lòng tin của người dân. Người dân nghi vấn về sự đúng đắn, đầy đủ của quá trình thẩm định, phê duyệt các thủ tục đầu tư, xây dựng, vận hành nhà máy ở Hà Tĩnh, giảm lòng tin vào khả năng của các cơ quan trong việc ứng phó với các tình huống khẩn cấp về môi trường.

Sự cố để lại hệ quả bất an trong xã hội, người dân lo lắng về việc mất sinh kế, thất nghiệp, nợ nần, phá sản do không tiêu thụ được cá và sản phẩm hải sản.

Nguy cơ mất an ninh trật tự xã hội cũng tiềm ẩn và ảnh hưởng đến sự an toàn, sức khỏe của người dân trong khu vực xảy ra sự cố.

Chính phủ cho biết sẽ tiếp tục triển khai công tác đền bù thiệt hại trong thời gian tới, phấn đấu trong tháng 8 sẽ đến được trực tiếp với người dân đồng thời sẽ thực hiện giám sát sát sao hoạt động xả thải của doanh nghiệp này.

Xem xét kỹ các dự án FDI tác động đến môi trường

Chính phủ đánh giá sự cố vừa qua giúp Chính phủ nhìn nhận, đánh giá đầy đủ, toàn diện hơn về những thách thức và vấn đề môi trường đặt ra trong chính sách phát triển hiện nay.

Qua đây Chính phủ xin nghiêm túc rút kinh nghiệm trong công tác chỉ đạo điều hành phát triển kinh tế xã hội.

Báo cáo cũng nêu rõ, Chính phủ sẽ đánh giá toàn diện hơn về hoạt động thu hút vốn đầu tư nước ngoài FDI trong thời gian qua, nhất là với các dự án có nguồn thải lớn, tiềm ẩn nhiều nguy cơ, nhập máy móc, công nghệ cũ gây ô nhiễm môi trường...

Xác định FDI tiếp tục là nguồn vốn quốc tế quan trọng đối với Việt Nam khi viện trợ phát triển ODA đang có xu hướng giảm, đầu tư gián tiếp khá bấp bênh nhưng cần định hướng FDI chuyển sang chính sách nâng cấp, coi trọng hơn chất lượng và hiệu quả kinh tế - xã hội, xác lập hệ thống các tiêu chí giúp sàng lọc, lựa chọn, ưu tiên các dự án công nghệ cao, thân thiện với môi trường, bảo đảm đúng định hướng tăng trưởng xanh, phát triển bền vững đất nước.

Chính phủ đánh giá thời gian qua Việt Nam đã quá coi trọng thu hút đầu tư mà chưa quan tâm đúng mức tới công tác bảo vệ môi trường, chưa lường hết được những nguy cơ tiềm ẩn. Trên thực tế có những sự cố môi trường đã xảy ra rất khó khắc phục hoặc không thể khắc phục nên Nhà nước cần thay đổi quan điểm trong vấn đề đầu tư cho hoạt động bảo vệ môi trường.

Tới đây, khi gia nhập TPP, Việt Nam được dự kiến sẽ thu hút khối lượng lớn đầu tư nước ngoài vào dệt - sợi và nhuộm, da giày - những lĩnh vực có khả năng gây ô nhiễm nghiêm trọng (nhất là khâu nhuộm).

Vì vậy, việc tăng cường giám sát FDI từ góc độ bảo vệ môi trường là rất cấp bách, tránh tái diễn tình trạng thu được lợi nhuận nhưng tàn phá môi trường của Việt Nam và để lại hệ quả nặng nề cho người dân như sự cố vừa qua.

Sự cố này cũng cho thấy kẽ hở trong pháp luật về đầu tư, xây dựng, môi trường, thiếu quy chuẩn cho việc triển khai các hạng mục công trình xử lý chất thải.

T.Hạnh

(责任编辑：Cúp C1)