Vẫn còn nhiều vướng mắc cản trở tâm lý chuyển đổi hộ kinh doanh lên DN. Ảnh: Thùy Linh

Đây là nhận định của các chuyên gia tại Tọa đàm: Để hộ kinh doanh cá thể chuyển đổi thành DN do Cổng thông tin điện tử Chính phủ tổ chức vào ngày 10/4 tại Hà Nội.

Nhiều cản trở

Một trong những nguyên nhân lớn nhất đang cản trở “tâm lý” muốn chuyển đổi từ hộ kinh doanh thành DN là việc phải tăng thêm các khoản chi phí, thủ tục hành chính; không ít trong số đó là việc DN phải tiếp đón nhiều hơn các đoàn thanh kiểm tra chính thức và “phi chính thức”.

Chia sẻ về vấn đề này, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng Ban Pháp chế (Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam- VCCI) cho hay, lên DN nghĩa là người kinh doanh đã ở một trình độ khác. Lúc này, họ phải thực hiện đầy đủ các thủ tục về báo cáo tài chính, bảo hiểm cho người lao động, thuế, kế toán, phòng cháy chữa cháy, môi trường… Điều này đồng nghĩa với việc chi phí tăng lên đáng kể.

“Thủ tục lớn nhất của khi lên DN là thuế và kế toán. Theo quy định, DN nhỏ hay siêu nhỏ đều phải duy trì hệ thống kế toán, kê khai tài chính. Với số lượng nhân viên ít, tại các DN nhỏ và siêu nhỏ, kế toán có thể kiêm nhiệm, nhưng theo quy định, kế toán không thể kiêm công việc như thủ quỹ, giám đốc… nên DN buộc phải tuyển thêm hoặc đi thuê ngoài, tốn thêm chi phí”, ông Đậu Anh Tuấn cho hay.

Đặc biệt, bên cạnh hệ thống kế toán theo quy định, hộ kinh doanh và DN sẽ có 2 hình thức thuế hoàn toàn khác nhau. Nếu như hộ kinh doanh được quy định bằng một mức thuế khoán cố định thì DN sẽ phải kê khai thuế theo doanh thu, báo cáo tài chính với nhiều thủ tục phức tạp hơn, không được để xảy ra sai sót.

Tuy nhiên, với chính sách thuế đối với hộ kinh doanh, ông Đậu Anh Tuấn đã chia sẻ một con số “giật mình”, đấy là có tới 70% hộ kinh doanh thường có thỏa thuận về mức thuế khoán với cơ quan thuế. Điều này khiến tỷ lệ nhũng nhiễu của cán bộ thuế công khai thấp nhưng lại rất dễ khiến Nhà nước thất thu một khoản thuế, thậm chí có trường hợp, cán bộ thuế hướng dẫn hộ kinh doanh lách thuế.

“Rõ ràng, không gian cho các hộ kinh doanh đàm phán, thỏa thuận thuế rất lớn. Nên thông tư mới đây về thuế khoán cho hộ kinh doanh của Bộ Tài chính được kỳ vọng sẽ khiến những chiêu trò lách thuế bị hạn chế, tạo sân chơi công bằng cho các hộ kinh doanh với DN. Chỉ khi nào những lợi thế “không minh bạch” cho hộ kinh doanh không còn nữa thì động lực chuyển lên DN sẽ tích cực hơn”, ông Đậu Anh Tuấn nhận định.

Cùng với những khó khăn về thủ tục tài chính, thuế, các chuyên gia tại tọa đàm còn đặt ra lo ngại về những “nhũng nhiễu” mà các hộ kinh doanh sẽ gặp phải khi lên DN. Bởi theo các chuyên gia, quy mô của DN tỷ lệ thuận với gánh nặng thủ tục hành chính và tỷ lệ thuận với số lượng tiếp đón đòan thanh kiểm tra hàng năm, bởi tâm lý của các đoàn này là DN càng lớn thì mức độ sai phạm và xử phạt hành chính càng cao. Điều này đã và đang tạo thành xu thế “chối bỏ” sự phát triển, khiến nhiều DN ngại “lớn lên”.

Về vấn đề này, ông Tô Hoài Nam, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội DN nhỏ và vừa Việt Nam cho rằng, DN nhiều khi không sai nhưng với một số cơ chế hiện nay, các DN sẽ có tâm lý “thỏa hiệp”, ngại đối đầu… để vượt qua các thủ tục hành chính, các đợt thanh kiểm tra thuận lợi hơn. Vì thế, muốn hộ kinh doanh phát triển thành DN, quan trọng nhất là môi trường kinh doanh phải đảm bảo, minh bạch, công khai.

Chính sách hỗ trợ

Theo đó, các cơ chế chính sách phải đảm bảo tính nhất quán, không có các điều luật “vênh” nhau, đặc biệt đối với các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hoạt động của DN, người lao động, khoa học công nghệ…

Ông Tô Hoài Nam nhấn mạnh, chuyển đổi hộ kinh doanh thành DN là một mục tiêu quan trọng phải thực hiện, nhưng không phải cố thực hiện để chạy theo thành tích mà cần phải có tầm nhìn hoạch định môi trường kinh tế vĩ mô, rà soát lại hệ thống pháp luật.

Bên cạnh đó, ông Đậu Anh Tuấn cho rằng, cần cải cách thủ tục hành chính đối với DN nhỏ và vừa, giúp DN đóng thuế được thuận lợi hơn để tạo động lực cho các hộ kinh doanh phát triển. Hơn nữa, các loại hình dịch vụ đại lý thuế, kế toán cần được phát triển hơn nữa, tạo thành dịch vụ trợ giúp thuận tiện bởi hầu như các DN nhỏ và siêu nhỏ vẫn đang “tự bơi” trong lĩnh vực này.

“Gần đây, Bộ Tài chính đã giao Tổng cục Thuế hoàn thiện các quy định pháp luật về chính sách thuế cho DN nhỏ và siêu nhỏ, đây sẽ là cơ chế tốt, tạo thuận lợi cho các DN. Tuy nhiên, về lâu dài, Bộ này cần chính sửa Luật Kế toán theo hướng có quy định riêng dành cho DN nhỏ và siêu nhỏ”, ông Đậu Anh Tuấn cho hay.

Nhìn chung, các chính sách hỗ trợ cho việc chuyển đổi lên DN của Nhà nước vẫn được đánh giá khá “mờ nhạt”, chưa xuyên suốt và cụ thể, khiến động lực chuyển đổi của các hộ kinh doanh chưa cao, thậm chí, nhiều hộ kinh doanh còn cảm thấy “ân hận” vì đã lên thành DN. Do đó, những chính sách phù hợp cùng việc tuyên truyền, vận động để thay đổi nhận thức của người chủ kinh doanh là điều nên sớm có giải pháp khắc phục.

(责任编辑：Nhận Định Bóng Đá)