Lao động kỹ thuật trình độ cao là lực lượng Cà Mau rất cần cho phát triển, nhưng theo định biên thì Cà Mau đã đủ, không thể tăng thêm.

Với định hướng chiến lược xây dựng nguồn nhân lực đầy đủ về số, bảo đảm về chất, Cà Mau đã hình thành những đề án lớn để đào tạo, thu hút nhân tài. Thế nhưng, loay hoay sau gần chục năm, những đề án lớn ấy đang cho thấy nhiều vấn đề bất cập, có trường hợp lãng phí tiền ngân sách.

Điểm qua một số đề án lớn như Nghị quyết 21 (NQ21/2013/NQ-HĐND) về đào tạo, thu hút nhân lực; Đề án Mekong 120 bắt đầu từ năm 2007; chế độ cử tuyển đối với học sinh vùng đồng bào dân tộc… có một nhận định chung là hiệu quả thực tế cách biệt quá xa so với kỳ vọng. Đã đến lúc, Cà Mau cần xây dựng một chiến lược về nhân lực mới, phù hợp với đà phát triển mau lẹ của toàn xã hội, đón đầu và nắm bắt được những thời cơ mới.

Nhiều bất cập

Mở đầu vấn đề, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Trần Hồng Quân nêu câu hỏi: “Ở Cà Mau này, có em học sinh đi học điện nguyên tử ở nước ngoài, rồi sau khi về tỉnh mình sử dụng ra sao?”. Đây là một trong những câu chuyện làm băn khoăn không ít người quan tâm đến Đề án Mekong 120. Theo đề án, 120 ứng viên sẽ sử dụng tiền ngân sách để đào tạo chương trình sau đại học, qua 12 đợt xét có 159 ứng viên đáp ứng điều kiện, 56 ứng viên về nước. Trong số này có 47 ứng viên bắt đầu nhận nhiệm vụ, qua một thời gian ngắn, có 4 ứng viên xin thôi công tác.

Sắp xếp và đẩy mạnh nâng chất đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức để phục vụ Nhân dân ngày một tốt hơn. Ảnh: HỒNG PHƯỢNG

Điều băn khoăn của đề án, Phó Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Cà Mau Lê Quang Hảo cho biết: “Nhiều ứng viên đi học trình độ ngoại ngữ hạn chế, phải học trong nước, thi đi thi lại nhiều lần. Vả lại, khi về nhận nhiệm vụ, một số chưa phát huy được sở trường, có cơ quan chưa có cách đánh giá phù hợp, dẫn đến tâm lý không tốt của anh em, khi có lời mời hấp dẫn ở bên ngoài thì anh em sẵn sàng bỏ việc”.

Chương trình đào tạo Mekong 120 tốn của ngân sách hơn 90 tỷ đồng, nhưng xem ra những gì thu lại vẫn bị đánh giá là chưa xứng với "đồng tiền bát gạo" bỏ ra. Còn những trường hợp bỏ việc, đi theo lời mời gọi hấp dẫn khác, coi như tiền ngân sách mất trắng.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Trần Hồng Quân nhận định: “Thật khó để đánh giá năng lực, trình độ của anh em theo cách làm việc và cách sử dụng con người như Cà Mau hiện nay. Ai cũng biết các ngành khoa học - kỹ thuật, khoa học tự nhiên thì chúng ta thiếu những người có chuyên môn sâu, ưu tú, trong khi đó, lĩnh vực khoa học - xã hội thì quá mênh mông, rất khó để đánh giá. Chất lượng tới đâu còn phải xem học ở nước nào, trường nào, khả năng của ứng viên…”.

Từ đó có thể thấy rằng, Đề án Mekong 120 mặc dù được đặt kỳ vọng lớn lao, song lại cũng nảy sinh rất nhiều bất cập. Những điều Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau phân tích cũng chính là nguyên do khiến hiệu quả công tác, khả năng cống hiến của các ứng viên bị hạn chế rất nhiều. Có trường hợp, khi cầm tấm bằng nước ngoài về, tỉnh Cà Mau rất bối rối trong việc phân công công tác vì không hiểu bằng này sẽ làm việc gì cho phù hợp.

Kết quả thực hiện Nghị quyết 21 và chế độ cử tuyển cũng phản ánh những đánh giá chưa chính xác trong định hướng phát triển nhân lực của tỉnh Cà Mau. Có thể, giai đoạn cách đây khoảng 10 năm, Cà Mau thiếu nguồn nhân lực, dù là nhân lực ở chất lượng trung bình và do đó đề án nhân lực bổ sung nhanh về số lượng, có chất lượng tàm tạm là điều dễ chấp nhận. Nhưng ngay sau đó, nguồn nhân lực Cà Mau được bổ sung rất mạnh mẽ từ nguồn sinh viên tốt nghiệp đại học, cao đẳng chính quy. Từ đó, những người bổ túc thì tại vị, lâu năm, trong khi sinh viên chính quy thì thất nghiệp, dù cho bằng có ở mức khá giỏi. Ông Lê Quang Hảo thông tin: “Biên chế coi như tỉnh Cà Mau đã đủ, không thể “nhét thêm”, đã tới lúc tính toán lại cách đào tạo và thu hút của Cà Mau”.

Tỉnh Cà Mau sau mấy năm thu hút được 4 người, mà như Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Trần Hồng Quân đánh giá: “Chưa chắc giỏi hơn những anh em sinh viên đang mỏi mòn chờ xin việc làm khác”. Công tác đào tạo được gần 1.400 người, trong đó có 14 tiến sĩ, 373 thạc sĩ. Riêng chế độ cử tuyển sau 8 năm có 276 em đi học, tốt nghiệp 119 bố trí việc được 71 em. Số còn lại chưa thể bố trí việc làm, một số em trong quá trình học thì không thể tốt nghiệp, hoặc tốt nghiệp với số điểm rất thấp.

Nỗ lực tìm giải pháp

Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học - Kỹ thuật Cà Mau Dương Việt Thắng cho rằng: “Công tác nhân lực thời gian qua đã làm chuyển biến về nhận thức, bổ sung đáng kể vào chất lượng con người ở toàn bộ hệ thống chính trị, tất nhiên là còn chỗ đáng bàn”. Theo ông Thắng: “Từ thời điểm này trở đi, tránh những đề án quá rầm rộ mà thiếu tính toán, vừa tốn tiền, tốn thời gian, con người khi đào tạo xong thì không sử dụng được”. Có một thực tế là khi tính toán các đề án, Cà Mau đã để quên một điều rất quan trọng là “đào tạo theo nhu cầu xã hội, vị trí việc làm”, quên luôn chuyện tính toán xu hướng của nguồn lực tự đào tạo ngoài xã hội.

Lao động kỹ thuật trình độ cao là lực lượng Cà Mau rất cần cho phát triển, nhưng theo định biên thì Cà Mau đã đủ, không thể tăng thêm.                Ảnh: THANH TRÀ

Từ những câu chuyện trên, nhân lực Cà Mau thừa thì rất thừa, bởi nhiều người tốt nghiệp thì không xin được việc, hoặc rời bỏ xứ sở đi làm nơi khác. Trong khi đó, những người trong bộ máy công quyền, các cơ quan, đơn vị thì học hành “từng khúc”, khả năng có hạn, cồng kềnh và hiệu suất làm việc thấp.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Trần Hồng Quân nhấn mạnh: “Nếu không thay đổi về tư duy, không có môi trường thì sẽ chẳng phát huy được nhân lực”. Thói quen làm việc, cách đánh giá năng lực của cá nhân, tư duy về sử dụng nguồn nhân lực chất lượng cao là những chuyện mà các đơn vị, cơ quan phải thật sự lưu tâm. Đừng để sức ì của tư duy làm việc rập khuôn, chuộng hình thức, những góc khuất trong văn hoá công sở... làm chảy máu nguồn nhân lực, lãng phí công sức, tiền bạc, thời gian để đào tạo nhân lực.

Sẽ có những định hướng mới, chiến lược mới của Cà Mau trong giai đoạn kế tiếp khi UBND tỉnh đồng ý thực hiện những chặng cuối của các đề án nêu trên và sau đó kết thúc. Một đề án có khả năng giải quyết những vấn đề trước mắt, dự đoán được những xu hướng trong tương lai, xây dựng nguồn nhân lực mới, chất lượng cao đưa Cà Mau tiến nhanh, bền vững trong bối cảnh hội nhập là kỳ vọng của toàn hệ thống chính trị, của Nhân dân và của cả đất nước./.

Phạm Nguyên

(责任编辑：Cúp C2)