Thời gian gần đây, tình hình dịch bệnh trên gia súc, gia cầm, thuỷ sản ngày càng diễn biến phức tạp. Nhiều ổ dịch được phát hiện, nhưng nguy cơ bùng phát, lây lan vẫn ở mức cao. Một trong những nguyên nhân của tình trạng này là do động vật không rõ nguồn gốc từ các tỉnh bạn nhập vào Cà Mau chưa được kiểm dịch.

Thời gian gần đây, tình hình dịch bệnh trên gia súc, gia cầm, thuỷ sản ngày càng diễn biến phức tạp. Nhiều ổ dịch được phát hiện, nhưng nguy cơ bùng phát, lây lan vẫn ở mức cao. Một trong những nguyên nhân của tình trạng này là do động vật không rõ nguồn gốc từ các tỉnh bạn nhập vào Cà Mau chưa được kiểm dịch.

Chi cục phó Chi cục Thú y tỉnh Cà Mau Trương Minh Út cho biết, công tác kiểm dịch động vật nhập tỉnh đóng vai trò rất quan trọng, ảnh hưởng đến chất lượng đầu vào và góp phần đáng kể vào vấn đề kiểm soát tình hình dịch bệnh trên địa bàn. Tuy nhiên, dù đã cố gắng hết sức, tăng cường kiểm tra nhưng do nhiều bất cập khiến rất khó kiểm soát động vật nhập tỉnh.

Nhiều lỗ hổng trong quản lý

Là tỉnh có thế mạnh về thuỷ sản và nhiều điều kiện phát triển về chăn nuôi, hằng năm, Cà Mau nhập về hàng tỷ con giống thuỷ sản và hàng ngàn các loại gia súc, gia cầm. Tuy nhiên, chỉ với 2 trạm kiểm soát động vật nhập tỉnh: tuyến Quốc lộ 1 và Quản lộ Phụng Hiệp, cùng với đội ngũ cán bộ kiểm dịch mỏng và vô số những khó khăn đã tạo lỗ hổng trong quản lý.

Dù tích cực quản lý, kiểm tra ban đêm nhưng các đối tượng nhập lậu vẫn lén lút đi vào tỉnh bằng nhiều hình thức khác nhau, gây khó khăn cho công tác quản lý.

Với chức năng kiểm tra thủ tục hành chính, giấy kiểm dịch của các phương tiện vận chuyển và kiểm tra chất lượng, sức khoẻ động vật trước khi nhập tỉnh, Trạm Kiểm dịch động vật Cà Mau đóng tại ấp Cây Trâm, xã Ðịnh Bình, TP Cà Mau đã hoạt động nhiều năm nay. Ông Nguyễn Văn Mé, Phó trưởng Trạm Kiểm dịch động vật Cà Mau, cho biết: “Trên tuyến này, đa số vận chuyển nhập hàng thuỷ sản, tôm chiếm phần lớn. Hầu hết những xe ghé trạm đều là “tự ghé” nên chấp hành rất tốt quy định. Tuy nhiên, khi xe vượt trạm, dù nhìn thấy nhưng chúng tôi không có chức năng yêu cầu dừng xe, khi báo với đội liên ngành kiểm tra nhiều khi đã không kịp”.

Ngoài ra, địa hình sông ngòi chằng chịt nên vấn đề kiểm dịch động vật nhập tỉnh càng khó khăn hơn. Nhất là tại các khu vực giáp ranh giữa Cà Mau với các tỉnh lân cận và tuyến Quốc lộ 63 vẫn chưa được kiểm soát vì chưa có trạm. Các đối tượng lợi dụng sơ hở để “tung” vào địa phương hàng kém chất lượng, không qua kiểm dịch, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mầm bệnh xâm nhập từ bên ngoài.

Về mặt chuyên môn, được biết, để kiểm tra những phương tiện này, lực lượng kiểm dịch viên chủ yếu chỉ sử dụng biện pháp kiểm tra lâm sàng. Tức là chỉ kiểm tra bằng mắt thường về mặt kích cỡ, độ hoạt động của con tôm mạnh hay yếu và những bệnh thông thường như: bệnh phát sáng, động vật nguyên sinh (trùng loa kèn) soi trên kính hiển vi, chứ không đi sâu vào kiểm tra những dịch bệnh quan trọng khác như đốm trắng, đầu vàng..., những bệnh đang gây dịch hiện nay. Bởi việc kiểm tra này đòi hỏi có nhiều thời gian, buộc phải vèo lại theo dõi, trong  quá trình này, nếu thiệt hại, thất thoát, không có đơn vị nào đứng ra chịu trách nhiệm.

Nhiều quy định chưa phù hợp

Bên cạnh đó, có những quy định chung về thuỷ sản áp dụng chưa mấy phù hợp: Giấy kiểm dịch chỉ có thời hạn trong 1-2 ngày, từ nơi xuất phát đến nơi cuối cùng. Nhưng đa số cơ sở nhập giống về họ phải vèo lại, bán lẻ lại trong nhiều ngày. “Mỗi lần bán lẻ, họ báo kiểm dịch viên, buộc phải chạy xuống, kinh phí đi lại cũng eo hẹp, trong khi toàn tỉnh hiện có hơn 800 cơ sở sản xuất giống và 220 cơ sở kinh doanh, nằm rải rác khắp nơi trên địa bàn. Với lực lượng mỏng như hiện nay, rất khó lòng quản lý hết được”, ông Út bộc bạch.

Phải làm việc cả đêm, túc trực 24/24, ông Trần Công Trạng, Trưởng Trạm Kiểm dịch Quản lộ Phụng Hiệp, trần tình: “Tuyến đường này chỉ kiểm tra chủ yếu các loại gia súc, gia cầm: heo, gà, vịt… nhập tỉnh, chưa có lực lượng kiểm dịch về thuỷ sản. Nhưng tất cả chủ yếu chỉ là kiểm tra bên ngoài, khó phát hiện dịch bệnh bên trong. Nếu trong quá trình vận chuyển, heo bị bơm chích thì lực lượng cũng khó lòng phát hiện. Ngoài ra, trạm vẫn chưa có trụ sở chính thức, còn thuê mướn, cơ sở vật chất, trang thiết bị còn thiếu thốn, chưa đáp ứng đủ nhu cầu làm việc”.

Thực tế, theo quan sát đối với kiểm dịch gia súc, gia cầm, kiểm dịch viên chủ yếu chỉ kiểm tra về số lượng, niêm phong thùng xe, giấy kiểm dịch tiêm phòng, sau đó phun tiêu độc khử trùng rồi cho xe đi.

Ông Ðinh Hiếu Nghĩa, Phó Chánh Thanh tra Sở NN&PTNT, nhìn nhận: “Ða số các trạm kiểm dịch chỉ xác nhận bằng cảm quan một số loại bệnh phát hiện bằng mắt thường, chủ yếu để răn đe, hạn chế một phần dịch bệnh. Bởi số lượng gia cầm nhỏ lẻ không rõ nguồn gốc nhập tỉnh khá nhiều, chúng đi bằng nhiều đường, chủ yếu bằng phương tiện xe máy. Ðối tượng này khi đi kiểm tra chỉ phát hiện được 1% trong số đó, sau khi áp tải về ranh giới thì vẫn quay lại, kiếm đường khác để vô. Bởi Quyết định 47/2005 của Bộ NN&PTNT quy định số lượng gia cầm dưới 50 con nhập vào không cần kiểm dịch gốc. Lợi dụng kẽ hở này, thương lái chia nhỏ số gia cầm vận chuyển bằng xe máy, rất khó để kiểm soát".

Dù đã tích cực kiểm tra, vào cuộc quyết liệt, tăng cường kiểm soát bằng nhiều giải pháp, nhưng rõ ràng vấn đề kiểm soát động vật nhập tỉnh vẫn là một bài toán nan giải. Cho nên, để kiểm tra tốt động vật nhập tỉnh, cần xây dựng “hàng rào” vững chắc, cần hơn nữa sự tăng cường phối hợp các tỉnh giáp ranh, sự tích cực tuần tra, kiểm soát vào ban đêm. Ngoài ra, kiểm soát những đơn vị gian lận bên trong địa bàn nhằm ngăn chặn kịp thời, triệt để những hành vi nhập lậu, hạn chế thấp nhất việc lây lan dịch bệnh trên động vật./.

Bài và ảnh: Hồng Nhung

(责任编辑：Thể thao)