Chống chuyển giá là một trong những nhiệm vụ khó khăn của ngành Thuế. (ảnh có tính minh họa)

Theo đánh giá của Tổng cục Thuế, để hạn chế tình trạng chuyển giá, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 66/2010/TT-BTC về xác định giá thị trường trong giao dịch kinh doanh giữa các bên có quan hệ liên kết, trong đó đưa ra 5 phương pháp (so sánh giá giao dịch độc lập, giá bán lại, giá vốn cộng lãi, so sánh lợi nhuận và tách lợi nhuận) để xác định giá thị trường trong giao dịch liên kết.

Tuy nhiên, việc xác định giao dịch liên kết của các DN đầu tư nước ngoài rất phức tạp, cơ quan Thuế Việt Nam lại chưa có nhiều kinh nghiệm nên hiệu quả chống chuyển giá chưa cao. Chính vì vậy, việc áp dụng cơ chế APA được coi là công cụ hữu hiệu trong việc đấu tranh chống chuyển giá.

Bởi về nguyên tắc APA chính là một thoả thuận bằng văn bản giữa cơ quan Thuế với người nộp thuế hoặc giữa cơ quan Thuế với người nộp thuế và cơ quan Thuế các nước, vùng lãnh thổ mà Việt Nam đã ký Hiệp định tránh đánh thuế hai lần và ngăn ngừa việc trốn lậu thuế đối với thuế thu nhập cho một thời hạn nhất định, trong đó xác định cụ thể các căn cứ tính thuế, phương pháp xác định giá tính thuế hoặc giá tính thuế theo giá thị trường. Thoả thuận trước về phương pháp xác định giá tính thuế được xác lập trước khi người nộp thuế nộp hồ sơ khai thuế.

Việc áp dụng APA nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế, giảm chi phí tuân thủ pháp luật thuế, xác định giá thị trường trong giao dịch liên kết phù hợp với bản chất hoạt động kinh doanh làm phát sinh mức lợi nhuận thích hợp để thực hiện nghĩa vụ thuế thu nhập và ngăn ngừa việc đánh thuế trùng, giảm thiểu tranh chấp về giá chuyển nhượng trong giao dịch liên kết.

Để tạo thuận lợi cho DN tiếp cận với APA, Tổng cục Thuế đã hoàn tất nội dung dự thảo Thông tư hướng dẫn việc áp dụng APA trong quản lý thuế, dự kiến sẽ được Bộ Tài chính ban hành trong thời gian tới. Theo đó, đối tượng DN áp dụng APA đảm bảo 2 điều kiện: Nộp thuế Thu nhập DN theo kê khai; Thực hiện kinh doanh với các bên có quan hệ liên kết. Cụ thể 2 nhóm đối tượng áp dụng là các DN hoặc đơn vị thành viên trong một DN, tập đoàn kinh tế hoạt động tại nhiều địa bàn khác nhau, bao gồm cả các quốc gia, vùng lãnh thổ; các tổ chức, đơn vị có mối quan hệ là cơ sở thường trú và trụ sở chính của DN hoặc là cơ sở thường trú tại Việt Nam và cơ sở thường trú tại nước ngoài. Trong trường hợp này, mỗi một cơ sở thường trú sẽ được giả định là một DN riêng và hoàn toàn tách biệt khỏi trụ sở chính hay các chi nhánh liên kết khác (để có thể đảm bảo khả thi trong việc lựa chọn đối tượng so sánh).

Sẽ có 3 loại APA

Theo Tổng cục Thuế, về phạm vi áp dụng APA là các giao dịch mua bán, trao đổi, thuê, cho thuê, chuyển giao hoặc chuyển nhượng hàng hoá, dịch vụ trong quá trình kinh doanh giữa các bên có quan hệ liên kết, trừ các giao dịch kinh doanh liên quan đến giá sản phẩm thuộc phạm vi điều chỉnh của Nhà nước theo quy định của pháp luật về giá. Người nộp thuế được quyền lựa chọn một hoặc nhiều giao dịch liên kết để áp dụng APA.

Người nộp thuế có thể gộp chung nhiều giao dịch liên kết có tính chất phụ thuộc lẫn nhau thành giao dịch tổng thể để phản ánh đúng thông lệ kinh doanh tương ứng với các chức năng, tài sản và rủi ro kinh doanh làm phát sinh nghĩa vụ thuế theo kỳ khai thuế.

Dự kiến sẽ có 3 loại APA áp dụng tại Việt Nam là: APA đơn phương là APA được đàm phán và ký kết giữa cơ quan Thuế Việt Nam và người nộp thuế đứng đơn đề nghị áp dụng APA; APA song phương và đa phương là APA được đàm phán, ký kết giữa cơ quan Thuế Việt Nam và một hoặc nhiều cơ quan Thuế đối tác có liên quan đến việc xác định nghĩa vụ thuế của người nộp thuế đứng đơn đề nghị đề nghị áp dụng APA trên cơ sở Hiệp định thuế.

Trong dự thảo Thông tư cũng nêu rõ trách nhiệm của cơ quan Thuế trong việc giám sát việc thực hiện APA của người nộp thuế theo nguyên tắc quản lý rủi ro và phạm vi giám sát bao gồm: Xác định thực tế việc chấp hành các quy định tại APA (bao gồm cả phương pháp xác định giá); Kiểm tra việc điều chỉnh thu nhập chịu thuế; Xác định thông tin báo cáo định kỳ, báo cáo đột xuất thực tế như người nộp thuế báo cáo. Việc giám sát của cơ quan Thuế không nhằm mục đích đánh giá hoặc thẩm định lại APA.

Thu Hằng

(责任编辑：Cúp C1)