Điều chỉnh khung thuế BVMT đối với xăng dầu chưa tác động đến giá bán lẻ xăng dầu.

Đề xuất sửa đổi Luật Thuế Bảo vệ môi trường (BVMT) là thực hiện cơ cấu lại ngân sách nhà nước (NSNN) theo Nghị quyết của Bộ Chính trị,ếBảovệmôitrườngđượcápdụngcholộtrìnhdàkết quả tỷ số đá banh của Quốc hội và Chính phủ theo hướng bảo đảm nền tài chính quốc gia an toàn, bền vững, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô. Đồng thời, đảm bảo lợi ích quốc gia trong điều kiện hội nhập phải thực hiện cắt giảm dần thuế nhập khẩu; chủ động ứng phó với diễn biến giá dầu trên thị trường thế giới; tháo gỡ những vướng mắc của chính sách thuế BVMT hiện hành.

PV: Được biết, Bộ Tài chính đang dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Luật Thuế BVMT, trong đó có nội dung điều chỉnh khung thuế suất đối với xăng dầu, xin ông cho biết, nguyên nhân vì sao Bộ Tài chính đưa ra đề xuất này vào thời điểm hiện tại?

Ông Phạm Đình Thi: Trong thời gian gần đây, bối cảnh kinh tế thế giới có nhiều thay đổi sâu sắc, nhiều nước đã có những cải cách mạnh mẽ hệ thống chính sách thuế của mình theo hướng tăng dần tỷ trọng thu từ các sắc thuế gián thu (thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt, các khoản thuế nhằm mục đích bảo vệ môi trường...), giảm dần tỷ trọng thuế trực thu, từ đó cải thiện môi trường kinh doanh, tăng khả năng cạnh tranh, thu hút đầu tư để đảm bảo nguồn thu và bền vững cho ngân sách quốc gia.

Tại Nghị quyết số 25/2016/QH14 ngày 9/11/2016 của Quốc hội về kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia giai đoạn 2016 - 2020 đã đề ra một trong các mục tiêu cần thực hiện là: “tiếp tục hoàn thiện hệ thống thể chế và cơ chế tài chính quốc gia; huy động, phân phối, quản lý, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực tài chính, đáp ứng yêu cầu và mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; từng bước cơ cấu lại thu NSNN”; đồng thời đưa ra một trong các giải pháp thực hiện là: “thực hiện các giải pháp điều chỉnh chính sách thu theo hướng mở rộng cơ sở thuế, điều chỉnh phạm vi, đối tượng; rà soát, thu hẹp diện miễn, giảm thuế”.

Tại Nghị quyết số 07-NQ/TW ngày 18/11/2016 của Bộ Chính trị về chủ trương, giải pháp cơ cấu lại NSNN, quản lý nợ công để bảo đảm nền tài chính quốc gia an toàn, bền vững đã đề ra một trong các mục tiêu thực hiện là: “cơ cấu lại NSNN theo hướng bảo đảm nền tài chính quốc gia an toàn, bền vững, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô; tăng cường huy động, quản lý, phân bổ và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực tài chính, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội”. Đồng thời đề ra một trong các giải pháp thực hiện là: “tập trung cơ cấu lại nguồn thu; hoàn thiện chính sách thu gắn với cơ cấu lại thu NSNN theo hướng bao quát toàn bộ các nguồn thu, mở rộng cơ sở thu, nhất là các nguồn thu mới, phù hợp với thông lệ quốc tế; tăng tỷ trọng thu nội địa, bảo đảm tỷ trọng hợp lý giữa thuế gián thu và thuế trực thu, khai thác tốt thuế thu từ tài sản, tài nguyên, bảo vệ môi trường”.

Tại Chiến lược cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2016 - 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt thì nội dung cải cách thuế BVMT là: “bổ sung đối tượng thu, điều chỉnh mức điều tiết nhằm góp phần hạn chế sử dụng những hàng hóa gây tác động xấu đến môi trường sinh thái”.

Mặt khác, trước bối cảnh hội nhập kinh tế ngày càng sâu, rộng, phải thực hiện cắt giảm dần thuế nhập khẩu theo các cam kết quốc tế; và trước diễn biến khó lường của giá dầu trên thị trường thế giới trong thời gian gần đây, để đảm bảo lợi ích quốc gia thì việc sử dụng các chính sách thuế nội địa, trong đó có chính sách thuế BVMT là một trong những công cụ tài chính hiệu quả và khả thi.

Bên cạnh đó, sau khi tổng kết, đánh giá tình hình thực hiện cho thấy, Luật Thuế BVMT đã bộc lộ những vướng mắc, hạn chế (về đối tượng chịu thuế, đối tượng không chịu thuế, thời điểm tính thuế, khung mức thuế, hoàn thuế) cần được nghiên cứu sửa đổi cho phù hợp.

Như vậy, để thực hiện các mục tiêu, giải pháp về hoàn thiện thể chế, cơ chế tài chính, cơ cấu lại NSNN theo Nghị quyết số 25/2016/QH14 và Nghị quyết số 07-NQ/TW nêu trên; đảm bảo lợi ích quốc gia trong điều kiện hội nhập phải thực hiện cắt giảm dần thuế nhập khẩu; chủ động ứng phó với diễn biến giá dầu trên thị trường thế giới; đồng thời tháo gỡ những vướng mắc của chính sách thuế BVMT hiện hành, ngày 14/2/2017, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ đề nghị bổ sung dự án Luật Thuế BVMT (sửa đổi) vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2017 của Quốc hội.

Căn cứ tờ trình của Chính phủ, ngày 23/5 vừa qua, tại Kỳ họp thứ ba đang diễn ra, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã chính thức trình Quốc hội đề nghị đưa Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế BVMT vào chương trình Kỳ họp thứ 4 để Quốc hội xem xét, cho ý kiến và nếu đáp ứng đủ điều kiện sẽ thông qua luôn tại Kỳ họp này.

Theo đó, nếu được Quốc hội chấp thuận, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục hoàn thiện dự án Luật theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật trình Chính phủ, trình Quốc hội.

PV: Vậy dự thảo Luật Thuế BVMT sửa đổi dự kiến sẽ sửa đổi, bổ sung những nội dung gì, thưa ông?

Ông Phạm Đình Thi:Qua đánh giá tổng thể Luật Thuế BVMT, Bộ Tài chính dự kiến đề nghị sửa đổi, bổ sung các quy định của Luật về phạm vi điều chỉnh, giải thích từ ngữ, đối tượng chịu thuế, đối tượng không chịu thuế, phương pháp tính thuế, biểu khung thuế, thời điểm tính thuế và hoàn thuế.

Cụ thể, về phạm vi điều chỉnh: Đề nghị bổ sung các cụm từ gồm phương pháp tính thuế, biểu khung thuế, thời điểm tính thuế tại quy định về phạm vi điều chỉnh để đảm bảo bao quát các nội dung được quy định tại Luật.

Về giải thích từ ngữ và đối tượng chịu thuế: Đề nghị sửa đổi, bổ sung quy định giải thích từ ngữ về túi ni lông thuộc diện chịu thuế, làm rõ hỗn hợp có chứa chất hydro-chloro-fluoro-carbon (HCFC) thuộc đối tượng chịu thuế để nâng cao tính pháp lý, đảm bảo đúng tên kỹ thuật của túi ni lông và bao quát các trường hợp phát sinh trong thực tế.

Cùng với đó, Ban soạn thảo cũng đề nghị sửa đổi một số quy định về đối tượng không chịu thuế và hoàn thuế để đảm bảo phù hợp, đồng bộ với pháp luật có liên quan (Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Luật Hải quan vừa được Quốc hội thông qua có hiệu lực), đồng thời đảm bảo nguyên tắc thuế BVMT chỉ thu đối với hàng hóa khi sử dụng gây tác động xấu đến môi trường tại Việt Nam.

Bên cạnh đó, Ban soạn thảo đề nghị sửa đổi quy định về thời điểm tính thuế đối với xăng dầu nhập khẩu, sản xuất để bán để phù hợp với Luật NSNN; tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp khi kê khai, nộp thuế, góp phần cải cách hành chính; đồng thời tránh thất thu NSNN.

Về biểu khung thuế cụ thể, cơ quan soạn thảo đề nghị sửa đổi quy định về biểu khung thuế đối với một số nhóm hàng hóa (như xăng dầu, túi ni lông thuộc diện chịu thuế và dung dịch HCFC). Các sửa đổi này nhằm chủ động ứng phó với diễn biến giá dầu trên thị trường thế giới, đảm bảo lợi ích quốc gia trong điều kiện hội nhập sâu khi thực hiện cắt giảm dần thuế nhập khẩu theo các cam kết quốc tế. Đồng thời, đảm bảo tính ổn định của Luật, trình UBTVQH kịp thời điều chỉnh mức thuế cụ thể trong khung quy định mà Quốc hội đã giao cho UBTVQH để đảm bảo lợi ích quốc gia trong trường hợp giá dầu thế giới có biến động lớn. Cùng với đó, tránh chênh lệch nhiều về giá bán xăng dầu của Việt Nam với các nước có chung đường biên giới, nâng cao hơn nữa trách nhiệm và nhận thức của tổ chức, cá nhân đối với môi trường và khuyến khích sản xuất, sử dụng hàng hóa thân thiện với môi trường; đảm bảo thực hiện cam kết của Việt Nam với cộng đồng quốc tế về BVMT.

Ngoài ra, Ban soạn thảo cũng đề nghị bổ sung quy định về mức thuế BVMT đối với nhiên liệu sinh học để góp phần hạn chế việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch gây ô nhiễm, khuyến khích sản xuất sử dụng nhiên liệu sinh học (trong đó có xăng E5, E10).

PV: Một trong những nội dung được dư luận quan tâm tại dự thảo Luật sửa đổi là khung thuế đối với xăng dầu. Xin ông cho biết, cơ sở để Ban soạn thảo đề xuất điều chỉnh khung mức thuế BVMT đối với xăng dầu từ 1.000 đồng/lít đến 4.000 đồng/lít (theo luật hiện hành) lên 3.000 đồng/lít - 8.000 đồng/lít như Dự thảo Luật?

Ông Phạm Đình Thi:Cơ sở tính toán khung mức thuế như trên căn cứ các yếu tố, một là, việc thực hiện cắt giảm dần thuế nhập khẩu theo cam kết trong các hiệp định thương mại tự do, cụ thể là 11 hiệp định Việt Nam hiện đã và đang tham gia.

Hai là hiện nay, giá bán lẻ xăng dầu ở Việt Nam cơ bản đang thấp hơn so với các nước có chung đường biên giới nói riêng và nhiều nước khác trong khu vực ASEAN. Theo bảng xếp hạng tại website Global Petrol Prices vào ngày 22/5/2017 thì giá bán lẻ xăng dầu của Việt Nam đang ở mức thấp. Cụ thể trong 170 nước thì Việt Nam đứng thứ 40 từ thấp đến cao, nghĩa là có 130 nước có giá bán lẻ xăng dầu cao hơn Việt Nam, trong đó Philippines đứng thứ 57, Campuchia đứng thứ 58, Thái Lan đứng thứ 85, Lào đứng thứ 95. Với mức giá bán lẻ xăng Ron92 của Việt Nam (giá bán lẻ xăng Ron92 vùng 1 của Petrolimex) cập nhật đến ngày 19/5/2017 là 17.270 đồng/lít; thấp hơn Lào là 4.766 đồng/lít, Philippines là 4.246 đồng/lít, Singapore là 17.270 đồng/lít, Hồng Kông là 27.038 đồng/lít.

Ba là, tỷ lệ thuế (gồm: thuế nhập khẩu, thuế TTĐB, thuế BVMT, thuế GTGT) trên giá cơ sở của Việt Nam tính đến ngày 2/5/2017 đang ở mức thấp (37,49% đối với xăng; 20,76% đối với dầu diesel; 11,59% đối với dầu hỏa; và 19,13% đối với dầu mazút) so với nhiều nước (Hàn Quốc khoảng 70,3%; Campuchia khoảng 40%; Lào khoảng 56%, Philipines khoảng 62%; Nga khoảng 52%; Mỹ khoảng 53%, Hồng Kông khoảng 83,%, Thái Lan khoảng 67%).

Theo đó, Bộ Tài chính đề nghị điều chỉnh khung thuế BVMT đối với xăng dầu từ 1.000 - 4.000 đồng/lít lên từ 3.000 - 8.000 đồng/lít. Khung thuế này là áp dụng cho lộ trình dài.

PV: Thưa ông, việc áp dụng mức thuế BVMT cụ thể đối với xăng dầu sẽ như thế nào? Có áp dụng theo lộ trình hay không?

Ông Phạm Đình Thi:Luật Thuế BVMT quy định khung mức thuế BVMT và giao cho UBTVQH quy định mức thuế BVMT cụ thể đối với từng loại hàng hóa chịu thuế BVMT. Do đó, trong Luật Thuế BVMT không quy định lộ trình áp dụng khung mức thuế.

Căn cứ vào nhiều yếu tố như đã nêu trên (cam kết quốc tế về cắt giảm dần thuế nhập khẩu, giá xăng dầu của Việt Nam so với các nước trên thế giới, tỷ lệ thuế trên giá bán lẻ xăng dầu), tại dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế BVMT, Bộ Tài chính chỉ đề xuất điều chỉnh khung thuế BVMT đối với xăng dầu. Mức thuế BVMT cụ thể đối với xăng vẫn áp dụng như hiện hành là 3.000 đồng/lít.

Trên cơ sở đánh giá tác động cụ thể đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, tới giá bán lẻ xăng dầu và đời sống người dân, tùy vào điều kiện kinh tế - xã hội từng thời kỳ, Chính phủ sẽ trình UBTVQH quyết định mức thuế bảo vệ môi trường cụ thể đối với xăng dầu trong phạm vi khung quy định tại Luật cho phù hợp.

PV: Vậy việc điều chỉnh khung thuế nói trên liệu sẽ ảnh hưởng như thế nào đến giá xăng dầu hiện tại và tương lai? Cơ quan soạn thảo đã tính toán những tác động đến đời sống dân sinh cụ thể chưa, thưa ông?

Ông Phạm Đình Thi:Như đã nêu trên, Bộ Tài chính mới đề xuất điều chỉnh khung thuế BVMT đối với xăng dầu trên cơ sở tính toán nhiều yếu tố để đảm bảo tính ổn định của Luật áp dụng cho thời gian dài. Do đó, việc điều chỉnh khung thuế BVMT đối với xăng dầu chưa tác động đến giá bán lẻ xăng dầu, cũng như đến sản xuất kinh doanh.

PV: Xin cảm ơn ông!

Hoàng Lâm (thực hiện)

(责任编辑：Thể thao)