Các đại diện P5+1 và Iran sau khi kết thúc đàm phán ở Lausanne,ưỡdự đoán pháp Thụy Sỹ.

Thỏa thuận sơ bộ mà các bên đạt được ngày 2-4 tại Lausanne (Thụy Sỹ) đã làm "hồi sinh" những hy vọng về việc Mỹ và phương Tây chấm dứt các lệnh trừng phạt để đổi lấy việc Iran hạn chế chương trình hạt nhân, mở đường cho cải cách kinh tế và sự thừa nhận của quốc tế.

Karim Sadjadpour - một chuyên gia về Iran tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế ở Washington - cho rằng việc hạn chế sự kỳ vọng của dư luận trong bối cảnh hiện nay là rất khó. Ông nói: "Nếu thỏa thuận không đạt kết quả, hầu hết người dân Mỹ sẽ chẳng cảm thấy vấn đề gì, song người dân Iran sẽ cực kỳ thất vọng".

Trong khi đó, nhà phân tích Ali Vaez, làm việc tại Tổ chức Khủng hoảng Quốc tế, cho rằng "sự kỳ vọng của người dân hiện rất lớn", song chính điều này lại là "con dao hai lưỡi" đối với Tổng thống Hassan Rowhani. Theo ông, việc công khai những diễn tiến của thỏa thuận là điều cần thiết, song nếu không đáp ứng được những kỳ vọng to lớn của dư luận, thực sự sẽ rất khó để kiềm chế sự thất vọng tràn trề của người dân.

Trong khi người nắm quyền quyết định cuối cùng là Đại Giáo chủ Ali Khamenei vẫn giữ im lặng về thỏa thuận thì một số nhân vật bảo thủ cứng rắn đã tỏ rõ sự không hài lòng. Thỏa thuận càng "đổ thêm dầu" vào ngọn lửa tức giận của những nhân vật này đối với Tổng thống Hassan Rowhani, người giành chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2013 với cam kết thúc đẩy quan hệ đối ngoại và hồi sinh nền kinh tế.

Tuy nhiên, các chính trị gia và giới phân tích nói rằng ông Khamenei chấp thuận "mọi quyết định" của các nhà đàm phán hạt nhân Iran, và căng thẳng sẽ lắng dịu nếu ông ủng hộ thỏa thuận. Một quan chức cấp cao của Iran nói: "Nếu không có sự đồng thuận của Đại Giáo chủ, đoàn đàm phán Iran sẽ không thể ký thỏa thuận khung tại Lausanne. Nội bộ giới hoạch định chính sách cấp cao đều nhất trí với thỏa thuận khung này".

Tuy nhiên, một số nhà phân tích cho rằng Đại Giáo chủ Khamenei một mặt ủng hộ thỏa thuận, song mặt khác vẫn sẽ có những phát biểu chỉ trích Mỹ nhằm trấn an giới diều hâu nước này. Theo giới phân tích, vị thủ lĩnh tinh thần sẽ tỏ ra linh hoạt khi khẳng định niềm tin đối với đoàn đàm phán do Ngoại trưởng Mohammad Javad Zarif - người đã được đón tiếp như một anh hùng khi trở về Tehran vào ngày 3-4, sau 8 ngày đàm phán với các cường quốc tại Lausanne - dẫn đầu. Nhà phân tích Saeed Leylaz, hiện làm việc tại Tehran, nói: "Khi xuất hiện trước công luận lần đầu tiên sau khi thỏa thuận đạt được, ông Khamenei sẽ thể hiện sự ủng hộ đối với đoàn đàm phán Iran, song cũng vẫn tiếp tục tìm cách chỉ trích và lên án Mỹ".

Kể từ khi quan hệ với Washington đổ vỡ sau Cách mạng Hồi giáo 1979, thái độ thù địch với Mỹ luôn là một nhân tố được giới cứng rắn tại Iran sử dụng để tranh thủ sự ủng hộ của dư luận. Tuy nhiên, những hệ lụy từ các lệnh trừng phạt như lạm phát, thất nghiệp và thiếu nguồn đầu tư trầm trọng đã khiến Đại Giáo chủ Khamenei đi tới quyết định ủng hộ nỗ lực của Tổng thống Hassan Rowhani trong việc phối hợp với các cường quốc thế giới nhằm tìm kiếm lời giải cho bài toán hạt nhân.

Giới chức và nhiều nhà phân tích cho rằng ngay cả khi chính quyền Rowhani có thể thuyết phục được giới cứng rắn tại Iran ủng hộ thỏa thuận sơ bộ, thì vẫn còn thách thức rất lớn trong việc xử lý cuộc khủng hoảng trong dư luận nếu các nhà đàm phán không thể đạt được thỏa thuận cuối cùng trước ngày 30-6. Một quan chức nói: "Chính quyền đang đối mặt với rủi ro lớn. Tôi thậm chí còn không muốn nghĩ tới những gì sẽ diễn ra nếu đàm phán đổ bể. Không chỉ riêng bản thân Tổng thống Hassan Rowhani, cả hệ thống sẽ bị ảnh hưởng nặng nề".

(责任编辑：Cúp C1)