Trước thực trạng tỷ trọng kim ngạch XK đang nghiêng nhiều về phía các DN FDI như hiện nay, DN Việt Nam có những ưu điểm và khuyết điểm gì, thưa ông?

So với các DN FDI, DN Việt Nam có được lợi thế về mặt ngôn ngữ, hiểu được cách thức hoạt động, môi trường kinh doanh, luật pháp khi xây dựng nhà máy và sản xuất tại Việt Nam. Hơn nữa, khi các DN FDI đầu tư vào nước ta là họ đã mang theo công nghệ hiện đại, hệ thống quản trị và cách thức kinh doanh tiên tiến để DN Việt Nam hoàn toàn có thể nhìn vào để “đi tắt, đón đầu”, học hỏi kinh nghiệm.

Tuy nhiên, các DN Việt Nam có đến 97% là DN nhỏ và vừa (DN NVV) nên hoạt động kinh doanh còn yếu, nhất là trong XK. Hiện nay, vấn đề yếu nhất của DN là quản trị và đội ngũ nhân lực. Nếu DN cứ làm hàng gia công mãi thì khó có thể tạo được giá trị gia tăng lớn cho kim ngạch XK nên rất cần sự chú trọng vào việc nâng cao chất lượng sản phẩm, tìm hướng đi phù hợp. Nhiều DN kêu ca vấn đề khó khăn nhất là về nguồn vốn, tôi nghĩ cũng không hẳn, vì Nhà nước đã đưa ra nhiều gói hỗ trợ, tín dụng vốn cho DN. Thực trạng này có thể ví DN như một cơ thể sống, cơ thể phải có sức khỏe tốt thì khi được “bơm dinh dưỡng” vào mới có thể hấp thụ được hiệu quả.

Đối với những khó khăn như vậy, DN Việt Nam cần có những hướng đi như thế nào, thưa ông?

Vấn đề then chốt ở đây là DN phải tự cải thiện, nâng cao năng lực đội ngũ nhân sự và quản trị, phải đưa DN có đến độ phát triển ổn định bền vững, tìm ra được hướng kinh doanh hợp lý, giảm thiểu những lãng phí trong sản xuất khi cấu thành nên giá trị sản phẩm. Do đó, DN thay đổi được từ bên trong, từ chất lượng sản phẩm, giá thành hợp lý thì khách hàng sẽ tin tưởng mà tự tìm đến để hợp tác. Cụ thể ở đây, DN nên tìm ra sản phẩm, lĩnh vực mang tính nòng cốt dựa trên thế mạnh của mình, lĩnh vực càng độc đáo thì khả năng cạnh tranh và giá trị cho sản phẩm càng cao. Để thực hiện được điều này, DN có thể lựa chọn sản phẩm công nghiệp hỗ trợ, lựa chọn khâu nào trong chuỗi giá trị là trọng yếu để sản xuất. Khi DN tham gia được vào chuỗi giá trị, có được thế mạnh riêng thì giá trị của DN sẽ được nâng cao hơn.

Đối với nguồn vốn để phát triển DN, bên cạnh tìm những ưu đãi qua các ngân hàng Nhà nước và thương mại, DN có thể huy động vốn từ hình thức mua bán cổ phần. Bởi hiện nay nhiều cá nhân có nguồn dự trữ nhàn rỗi cao, lãi suất tiền gửi lại thấp nên nếu DN đưa ra được chiến lược kinh doanh hợp lý, khả năng quản lý nguồn vốn, năng lực vận hành tốt thì họ sẵn sàng bỏ tiền vào đầu tư.

Vậy Chính phủ và SME-TAC đã và đang có những chương trình như thế nào để hỗ trợ DN phát triển, thưa ông?

Theo Nghị định số 56/2009/NĐ-CP của Chính phủ về trợ giúp phát triển DN NVV, rất nhiều chính sách hỗ trợ phát triển DN về mặt pháp lý, công nông nghiệp, xúc tiến XK… đã được triển khai. SME-TAC từ khi mới thành lập đã luôn chịu trách nhiệm hỗ trợ tư vấn, hợp tác với các chuyên gia nước ngoài để tư vấn cho DN, thực hiện các khóa đào tạo, cung cấp thông tin và kết nối DN.

Theo đó, SME-TAC đang phối hợp với các đơn vị khác trong Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng một Luật Hỗ trợ DN NVV để công tác trợ giúp DN phát triển được thực thi tốt hơn. Bởi theo quy định hiện hành, địa phương nào có 3.000 DN thì mới được thành lập đầu mối hỗ trợ, nên rất mong muốn khi luật ra đời thì địa phương nào cũng có trung tâm để DN nắm bắt được thông tin một cách sát sao hơn.

Bên cạnh đó, để giúp DN đẩy mạnh XK, trung tâm cũng có các chương trình phối hợp hỗ trợ DN được quảng bá thông tin ra nước ngoài, mới đây nhất là thị trường đầy tiềm năng Australia. Hơn nữa, SME-TAC cũng thường xuyên tổ chức các khóa đào tạo giúp DN phát triển, có sự trợ giúp của các chuyên gia nước ngoài. Khóa đào tạo này được trung tâm nghiên cứu từ nhu cầu thực tiễn của DN, để có thể giải đáp, giúp DN tháo gỡ đúng và cụ thể từng khó khăn một cách hiệu quả.

Vậy hiệu quả của các chương trình trên đã có tác động như thế nào đến DN trong nước, thưa ông?

Hiệu quả của các chương trình hỗ trợ phụ thuộc nhiều vào sự quan tâm của DN, DN học được thì phải biết cách áp dụng đúng. Do các chương trình đều được thực hiện dựa trên những nhu cầu, thắc mắc từ chính DN, thông qua khảo sát thực tế xuống từng DN nên có những DN giải quyết được thành công vướng mắc của mình qua các chương trình tư vấn, đào tạo, nhưng cũng có DN không thể áp dụng được, lại quay về với hình thức kinh doanh ban đầu. Còn đối với các chương trình giao lưu, xúc tiến thương mại để XK, một số DN đã kết nối thành công nhưng vẫn rất cần sự nỗ lực hơn nữa từ các bên liên quan.

Nói chung, các chương trình hỗ trợ vẫn còn nhiều khó khăn và bất cập. Số lượng DN NVV của Việt Nam có rất nhiều, trải rộng khắp cả nước, còn lực lượng thực hiện công tác hỗ trợ lại mỏng nên nhiều chương trình thực hiện bị chồng chéo, thiếu hiệu quả. Nhiều DN chưa biết đến hoặc biết nhưng lại chưa thực sự quan tâm, không thấy được tầm quan trọng của việc đổi mới DN để thực hiện theo. Vì thế, kênh thông tin để tiếp cận, chia sẻ nhu cầu của DN liên tục được củng cố. Vấn đề này rất cần đến vai trò của các hiệp hội ngành nghề và bản thân DN phải có sự chủ động, thấy được nhu cầu bức thiết phải thay đổi mình trên thị trường hội nhập hiện nay.

Xin cảm ơn ông!

(责任编辑：Nhà cái uy tín)