“Vua gỗ” một thời và scandal để đời trong ngành tài chính

CTCP Tập đoàn kỹ nghệ Gỗ Trường Thành (mã CP: TTF), được thành lập từ năm 1993 với nhà máy đầu tiên tại Dak Lak. Đến năm 2003, TTF chuyển từ công ty trách nhiệm hữu hạn thành cổ phần, lúc này doanh nghiệp sở hữu 3 nhà máy.Năm 2006, Quỹ Aureos Đông Nam Á (ASEAF) đã trở thành cổ đông nước ngoài đầu tiên của Công ty.

Sau đó, TTF tiếp tục thu hút vốn từ các nguồn cổ đông trong và ngoài nước, tăng vốn điều lệ lên thành 150 tỷ đồng cùng với thặng dư vốn trên 470 tỷ đồng. Các cổ đông chiến lược và các cổ đông lớn bao gồm Aureos South East Asia Managers Ltd, VOF Investment Limited, Công ty CK Bảo Việt, Tong Yang, KITMC, Vina Capital,...

Năm 2008, TTF tiếp tục thành lập 1 nhà máy tại Phú Yên và 1 nhà máy hiện đại nhất Việt Nam tại Bình Dương. Cũng trong năm này, 15 triệu cổ phần của doanh nghiệp chính thức niêm yết trên sàn HOSE với mã cổ phiếu TTF.

Năm 2010, công ty tiếp tục xây dựng nhà máy thứ 8, chuyên sản xuất ván lạng, ván ép và ván sàn kỹ thuật cao.

Năm 2011, thành lập Công ty TNHH Trồng rừng Trường Thành Oji (TTO), một liên doanh giữa TTF và tập đoàn giấy lớn nhất Nhật Bản OJI Paper về trồng rừng với quy mô 17.000 ha tại Phú Yên.Giai đoạn kinh doanh đỉnh cao, Gỗ Trường Thành có doanh thu hàng nghìn tỷ đồng/năm và được mệnh danh là "Vua gỗ Việt Nam".

Tuy nhiên, đến năm 2016, một scandal lớn trong làng tài chính Việt Nam bùng lên khi kiểm toán E&Y phát hiện hàng tồn kho của Gỗ Trường Thành (TTF) bị thiếu hụt 980 tỷ đồng so với sổ sách. Trên thị trường chứng khoán, nhà đầu tư tháo chạy khỏi cổ phiếu TTF, có những phiên như ngày 4/8/2016 lượng dư bán giá sàn lên tới gần 9 triệu đơn vị, trong khi chỉ có 10 cổ phiếu được đặt mua.

Khi đó, giá cổ phiếu TTF giảm sàn hàng chục phiên liên tiếp, từ mức cao nhất 43.700đ xuống còn khoảng 8.000đ/cổ phiếu vào tháng 7/2016.

Tổng tài sản của TTF cũng giảm mạnh từ 4.247 tỷ đồng đầu năm xuống còn 3.585 tỷ đồng cuối năm 2016.Cùng với cuộc tháo chạy của các nhà đầu tư, TTF còn tồn tại một loạt các yếu tố dẫn đến nghi ngờ về khả năng hoạt động liên tục của doanh nghiệp khi lỗ thuần sau thuế năm 2016 là 1.296 tỷ đồng; Lỗ luỹ kế đến 31/12/2016 là 1.418 tỷ đồng. Cùng với đó, nợ phải trả ngắn hạn vượt quá tài sản ngắn hạn là 712,68 tỷ đồng. Nợ quá hạn trong năm 2016 là 810 tỷ đồng; Các khoản phải trả (ngân hàng, chủ nợ khác) đến hạn trong năm 2017: 1.827 tỷ đồng.

Lỗ lũy kế hơn 3.000 tỷ đồng vẫn trĩu nặng

Năm 2017, CTCP Xây dựng U&I (U&I Construction) của ông Mai Hữu Tín thông báo công ty này trở thành cổ đông lớn của TTF khi sở hữu 29 triệu cổ phiếu (tương đương hơn 13.55 % vốn điều lệ khi đó). Vị trí Tổng Giám đốc do ông Mai Hữu Tín đảm nhiệm.

Ngay sau đó, TTF đạt thỏa thuận nguyên tắc với Vingroup - chỉ định TTF là nhà cung cấp chiến lược các sản phẩm gỗ thành phẩm phục vụ cho các dự án Bất động sản Vingroup với tổng giá trị 16.000 tỷ đồng. Đây là hợp đồng cung cấp nội – ngoại thất lớn nhất từ trước tới nay được ký trên lãnh thổ Việt Nam.

Cũng trong năm này, kết quả kinh doanh quý 1 tăng trưởng doanh thu 7% so với cùng kỳ năm trước, đạt 213 tỷ đồng. Giá vốn hàng bán giảm từ 177 tỷ đồng xuống còn 155 tỷ khiến cho lãi gộp trong kỳ tăng từ 22,4 tỷ quý I/2016 lên gấp 4 lần đạt 58 tỷ đồng thời điểm quý I/2017.Vào ngày 26/6/2017, Đại hội đồng cổ đông năm 2017 được tổ chức tại trụ sở chính, bầu ra HĐQT nhiệm kỳ mới 2017-2021 và thống nhất các nội dung chính: thông qua phương án phát hành riêng lẻ tăng vốn điều lệ công ty, trả nợ ngân hàng giảm áp lực lãi vay và thông qua việc cơ cấu danh mục đầu tư và tài sản tại các công ty con, mảng trồng rừng và hàng tồn kho.

Ngày 21/12/2017, TTF phát hành thành công 70 triệu cổ phiếu với giá 10.000 đồng/cổ phần, thu về 700 tỷ đồng. Cùng với đó, dòng tiền đầu tư bắt đầu đổ về TTF, vào cuối tháng 12, Sam Holding bắn phát súng đầu tiên với thông báo sẽ đầu tư dự kiến 14 triệu cổ phiếu.

Ít lâu sau, vào đầu năm 2018, quỹ ngoại PynElite thông báo trở thành cổ đông lớn TTF khi quyết định rót vốn đầu tư hơn 13 triệu cổ phiếu (tương đương hơn 6,4 % vốn điều lệ).

Sau 5 năm kể từ ngày được giải cứu, đến cuối năm 2021, TTF đã tuyên bố sạch nợ ngân hàng (số dư vay ngắn hạn đến cuối năm 2021 chỉ còn gần 17 tỷ đồng) và tham vọng tham gia cuộc chơi 1 tỷ USD tại ASEAN.

Tuy nhiên, thực tế, lợi nhuận vẫn còn khoảng cách xa so với kỳ vọng của các nhà đầu tư. Năm 2021, lợi nhuận sau thuế hợp nhất dương 2,51 tỷ đồng nhưng sang tới năm 2022 lại đảo chiều, âm 1,23 tỷ đồng.

Đáng nói, trong 9 tháng đầu năm 2023, tình hình kinh tế khó khăn hơn, TTF đã lỗ sau thuế tổng cộng gần 49 tỷ đồng, trong đó lỗ sau thuế của công ty mẹ gần 43 tỷ đồng.

Nguyên nhân được công ty giải thích là do các đơn hàng trong 9 tháng đầu năm có biên lợi nhuận thấp. Cho tới nay, khối lỗ lũy kế hơn 3.000 tỷ đồng vẫn trĩu nặng trên bảng cân đối kế toán của TTF (số dư lỗ luỹ kế tại 30/9/2023 là 3.129 tỷ đồng).