Tôm XK của Minh Phú đang được ưa chuộng thị trường nước ngoài. Ảnh: T.H

Tồn kho lớn, khiến XK giảm

Là một trong những DN có kim ngạch XK tôm lớn nhất cả nước, ông Lê Văn Quang, Chủ tịch Ủy ban Tôm, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Thủy sản Minh Phú cho biết, thời tiết đầu năm 2018 không thuận lợi, các nước như Mỹ, Canada có bão tuyết nên lượng tiêu thụ tôm giảm đáng kể, hàng tồn kho lớn, kéo theo lượng hàng tồn kho ở Nhật Bản, Hàn Quốc, EU cao.

Trung Quốc siết chặt lại vấn đề tôm XK đường tiểu ngạch qua biên giới, do vậy tôm từ Ấn Độ, Ecuador Indonesia…không nhập được đường tiểu ngạch vào Trung Quốc làm hàng tồn kho của các nước này tăng đáng cao.

"Hiện thị trường Mỹ đang tồn kho tôm nhiều, khiến Tập đoàn Thủy sản Minh Phú phải ngưng XK một số lô hàng sang thị trường này, mặc dù đơn hàng vẫn còn nhiều"- ông Lê Văn Quang chia sẻ khó khăn về XK tôm.

Trong khi các quốc gia như Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan, Malaysia, Philippines, Việt Nam… đang vào vụ thu hoạch, người nuôi tôm muốn bán được tôm và các nhà máy chế biến cũng muốn bán được hàng nên giá tôm trên thị trường giảm.

Khi không bán được hàng thì người bán tiếp tục giảm giá để bán được hàng và với tình hình như vậy đã tạo ra tâm lý tiếp tục chờ giá giảm, trong đó giá ở các thị trường Ấn Độ, Ecuador, Việt Nam giảm liên tục. Giá nguyên liệu giảm, người nuôi lo giá sẽ giảm nữa và sẽ lỗ nên thu hoạch sớm.

Theo các DN XK tôm, trước đây, thường người nuôi sẽ thu hoạch tôm khi đạt size 30 – 50 con/kg, nhưng những tháng đầu năm 2018 với tâm lý bất ổn về giá nên phần lớn người nuôi đã thu hoạch đồng loạt sớm khi tôm nuôi đạt size 70 - 100con/kg. Với lượng tôm có size nhỏ như vậy và thu hoạch đồng loạt làm cho nguồn cung ở 1 size rất cao, cộng với năng suất chế biến ở các nhà máy hạn chế nên dư thừa nguyên liệu dẫn đến áp lực về cung vượt cầu làm cho giá tôm trong tháng 4 đến đầu tháng 5 giảm hơn 20% và xấp xỉ chạm mốc giảm 30%.

Với giá mua tôm nguyên liệu các tháng đầu năm rẻ, kích thích tiêu dùng nhưng người nuôi tôm tại các quốc gia như Ấn Độ, Indonesia, Việt Nam… bị lỗ và họ "treo ao" không nuôi tiếp.

Kỳ vọng đạt 3,8 tỷ USD

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam, kể từ tháng 4 đến tháng 10 năm nay, XK tôm Việt Nam chưa có dấu hiệu phục hồi so với cùng kỳ năm 2017. Tháng 10/2018, XK tôm Việt Nam giảm 17,3% so với cùng kỳ năm ngoái đạt hơn 348 triệu USD. Lũy kế 10 tháng đầu năm nay, XK tôm của cả nước đạt 2,97 tỷ USD, giảm 5,8% so với cùng kỳ năm 2017.

Theo các DN XK tôm, XK tôm có xu hướng giảm so với cùng kỳ năm ngoái là do giá tôm giảm, nhu cầu NK thấp từ các thị trường chính. Giá tôm trong nước những tháng đầu năm 2018 bị tác động bởi các yếu tố thị trường thế giới do thời tiết lạnh nhiều, các nước như Mỹ, Canada có bão tuyết nên lượng tôm tiêu thụ giảm đáng kể, hàng tồn kho lớn, kéo theo lượng hàng tồn kho ở Nhật Bản, Hàn Quốc, EU cao…

Ông Lê Văn Quang, cho biết, do giá tôm giảm nên khách hàng thường có tâm lý đợi giá tôm “chạm đáy” mới mua vào, khiến giá tôm ngày càng giảm sâu, ảnh hưởng không nhỏ đến việc XK tôm.

Tôm chân trắng vẫn chiếm vị trí chủ đạo trong cơ cấu các sản phẩm tôm XK của Việt Nam, chiếm 68,7%, tôm sú chiếm 22,9% và tôm biển 8,3%. Trong 10 tháng đầu năm 2018, giá trị XK tôm chân trắng giảm 1%, trong khi XK tôm sú giảm 7% và tôm biển giảm 32% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong cơ cấu các sản phẩm tôm chân trắng và tôm sú XK, duy nhất XK tôm chân trắng chế biến (HS 16) tăng 7%, XK các sản phẩm còn lại đều giảm.

Trong tháng 10 năm nay, XK tôm Việt Nam sang các thị trường lớn đều giảm mạnh, như: EU giảm 30,6%, Trung Quốc giảm 38%, Hàn Quốc, giảm 18,4%, Nhật Bản, giảm 5%. Tuy nhiên, XK sang Mỹ tăng nhẹ 0,8%. Đáng chú ý, XK tôm sang ASEAN tăng tốt trên 55% so với cùng kỳ năm ngoái.

EU là thị trường NK tôm lớn nhất của Việt Nam, chiếm 24,4% tổng XK tôm của Việt Nam đi các thị trường. Hai quý đầu năm nay, XK tôm Việt Nam sang EU tăng trưởng mạnh trong bối cảnh XK tôm sang các thị trường lớn như Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản sụt giảm. Tuy nhiên, bước sang quý III năm nay, XK tôm sang thị trường này bắt đầu sụt giảm. Tháng 10 năm nay, XK tôm sang EU giảm mạnh 30,6% với giá trị XK sang 3 thị trường lớn nhất trong khối đều giảm.

Tuy nhiên, nhờ tăng trưởng tốt trong 2 quý đầu năm nên XK tôm Việt Nam sang thị trường EU tính tới tháng 10 năm nay vẫn tăng nhẹ 4,4% đạt 724,7 triệu USD.

Anh, Hà Lan và Đức là 3 thị trường NK lớn nhất tôm của Việt Nam trong khối EU. Mười tháng đầu năm nay, XK tôm sang Anh và Đức tăng lần lượt 19% và 16% trong khi XK sang Hà Lan giảm 1,4%.

Mỹ là thị trường NK tôm lớn thứ 2 của Việt Nam, chiếm 18,2% tổng giá trị XK tôm của Việt Nam đi các thị trường. Sau khi XK tôm Việt Nam sang Mỹ giảm liên tục từ tháng 4 đến tháng 7 năm nay, XK sang thị trường này đã phục hồi tăng trưởng dương trong 3 tháng 8, 9 và 10 năm nay. XK tôm Việt Nam sang Mỹ trong 10 tháng năm 2018 đạt 540,4 triệu USD, giảm 2,7% so với cùng kỳ năm 2017.

Kết quả cuối cùng thuế chống bán phá giá tôm Việt Nam trong giai đoạn xem xét hành chính lần thứ 12 – POR12 (từ 1/2/2016- 31/1/2017) khả quan hơn nhiều so với những lần xem xét trước đó đã giúp các DN tôm Việt Nam yên tâm đẩy mạnh bán hàng vào thị trường Mỹ trong thời gian tới, nhất là giai đoạn tập trung mua hàng từ các nhà NK Mỹ phục vụ cho các dịp lễ Tết cuối năm.

Bên cạnh đó, cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung cũng là một cơ hội cho các DN XK tôm của Việt Nam đẩy mạnh XK vào thị trường này do Mỹ áp thuế cao với các mặt hàng của Trung Quốc.

Giá tôm đã bắt đầu phục hồi, nhu cầu có xu hướng gia tăng vào cuối năm, hơn nữa XK sang thị trường Mỹ có tín hiệu tích cực nhờ thuế CBPG tôm được cải thiện.

XK tôm trong quý IV năm nay dự báo sẽ tăng khoảng 2% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt khoảng 1,14 tỷ USD. Như vậy XK tôm đến cuối năm 2018 sẽ cán đích gần 3,8 tỷ USD, giảm nhẹ 2% so với năm 2017.

(责任编辑：Thể thao)