Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết về Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2023. Ảnh: TL

3 làn sóng khoan thư

Một trong những nỗ lực rất cao để tìm ra động lực tăng trưởng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa chấp thuận đề nghị của Chính phủ và trình Quốc hội bổ sung nội dung xem xét việc tiếp tục giảm 2% thuế giá trị gia tăng (VAT) 6 tháng đầu năm 2024 vào đợt hai của Chương trình Kỳ họp thứ 6 diễn ra vào tuần tới.

Nếu Quốc hội đồng ý cho đề nghị này của Chính phủ, thì đây sẽ là làn sóng thứ 3 trong cao trào khoan thư sức doanh nghiệp kể từ sau đại dịch Covid-19. Làn sóng thứ nhất, Quốc hội đồng ý giảm thuế VAT để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp từ ngày 1/2/2022 đến hết ngày 31/12/2022; làn sóng thứ hai từ ngày 1/7/2023 đến hết ngày 31/12/2023. Đánh giá về hai làn sóng này, Chính phủ cho rằng, chính sách giảm thuế VAT để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp cùng với các giải pháp hỗ trợ về thuế, phí, lệ phí khác đã tạo điều kiện rất lớn giúp doanh nghiệp giảm chi phí sản xuất, tăng lợi nhuận, tăng khả năng kích cầu.

Tính từ tháng 7 đến tháng 10/2023, chính sách giảm thuế VAT đã hỗ trợ doanh nghiệp và người dân khoảng 15,6 nghìn tỷ đồng; góp phần giảm giá hàng hóa, dịch vụ, từ đó kích cầu tiêu dùng, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh. Điều này thể hiện ở tăng trưởng GDP quý II và quý III cao hơn quý I. Đồng thời, tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng đều đặn tăng: tháng 7 tăng 7,1%, tháng 8 là 7,6%, tháng 9 là 7,5% và tháng 10 là 7%, chấm dứt đà suy giảm của chỉ số này kể từ tháng 1/2023. Tính chung 10 tháng, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 9,4% so với cùng kỳ năm 2022.

Bởi vậy, dù 10 tháng qua, thu ngân sách đã giảm 9,2% so cùng kỳ năm ngoái và Chính phủ tính toán nếu giảm thuế VAT thêm 6 tháng đầu năm 2024, sẽ làm ngân sách nhà nước giảm thu 25 nghìn tỷ đồng, nhưng Chính phủ vẫn muốn tiếp tục thực hiện chính sách khoan thư vì đó chính là nền tảng căn bản tăng thu bền vững cho ngân sách nhà nước.

Càng lúc khó khăn càng là lúc cần khoan thư. Hiện tình hình kinh tế nhiều lĩnh vực đang khá cam go. 10 tháng năm 2023, số doanh nghiệp rời khỏi thị trường, hoặc tạm rời khỏi thị trường tăng đến 20% so với cùng kỳ năm 2022. Xuất nhập khẩu vốn dĩ rất sôi động, thì nay kim ngạch xuất khẩu hàng hóa giảm 7,1%, nhập khẩu giảm 12,3%; thu ngân sách nhà nước chỉ đạt 86,3% dự toán. Tăng trưởng cả năm dự báo chỉ đạt khoảng 5%. Ngân hàng Thế giới cũng cho rằng kinh tế Việt Nam năm 2023 tăng trưởng chỉ khoảng 4,7%, thấp hơn một số nước trong khu vực Đông Nam Á như Indonesia tăng khoảng 5%, Philippines 5,6%, Campuchia 5,5%.

Làm mới “cỗ xe” cũ

Tại sao lúc này phải đi tìm động lực tăng trưởng mới? Theo đại biểu Vũ Tiến Lộc (TP. Hà Nội): “Các số liệu được Tổng cục Thống kê công bố và phát biểu của các đại biểu tại kỳ họp này đã cho thấy nền kinh tế của chúng ta đang rất khó khăn. Các con số về tăng trưởng GDP, về phát triển doanh nghiệp đều ở mức rất thấp trong lịch sử và các biện pháp hỗ trợ nền kinh tế đã không phát huy được tác dụng như kỳ vọng”.

Ảnh minh họa

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP. Hồ Chí Minh) phân tích, một trong các động lực cho tăng trưởng là xuất nhập khẩu vẫn xuất siêu trong điều kiện xuất khẩu hàng hóa giảm thời gian qua đã góp phần bảo đảm cán cân thanh toán, giảm bớt áp lực về ngoại tệ. Nhưng, căn nguyên của hiện tượng này là nhập khẩu thiết bị, máy móc, nguyên vật liệu cho sản xuất giảm mạnh hơn so với tốc độ giảm của xuất khẩu hàng hóa. Tới đây, tình hình xuất, nhập khẩu cũng sẽ khó được cải thiện.

Còn hơn một tháng trước, tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, các diễn giả đều cho rằng ngoài nông nghiệp vẫn là “trụ đỡ”, 3 động lực tăng trưởng chính là đầu tư, xuất khẩu, tiêu dùng đều khó khăn, tăng trưởng thấp; cả ba “con ngựa” của “cỗ xe tam mã” này đều đang gặp “trục trặc”, thậm chí giảm tốc. Diễn đàn đều thống nhất và nhấn mạnh rằng, cần phải “làm mới” các động lực tăng trưởng cũ, các động lực tăng trưởng truyền thống trên cơ sở ban hành, thực thi khuôn khổ chính sách, pháp luật để khuyến khích các thay đổi hành vi trong cả tiêu dùng, sản xuất và đầu tư.

Bên cạnh củng cố, làm mới các động lực tăng trưởng hiện hữu, Diễn đàn cũng nhấn mạnh phải phát hiện, khai thác hiệu quả những động lực tăng trưởng mới, đặc biệt là các động lực như phát triển kinh tế số, tăng năng suất lao động và năng suất các yếu tố tổng hợp, sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân, hoàn thiện và nâng cao chất lượng thể chế, nhất là cho chuyển đổi số một cách bền vững, an toàn, chuyển đổi năng lượng công bằng, thích ứng biến đổi khí hậu.

Tăng cường phối hợp với các quốc gia trong việc duy trì các chuỗi cung ứng hiện có, hợp tác phát triển các chuỗi cung ứng có tính chất chiến lược, có tính đột phá, lan toả, nâng cao vị thế Việt Nam trong các chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu trong bối cảnh hầu hết các nước trên thế giới đều đang cơ cấu lại các chuỗi cung ứng và dòng đầu tư cho riêng mình trong môi trường kinh tế đang rất bất định hiện nay.

(责任编辑：Nhận Định Bóng Đá)