Ngày 23/8, sau hơn một tháng xét xử và nghị án, TAND TP.HCM đưa ra phán quyết cuối cùng đối với 254 bị cáo trong đại án đăng kiểm liên quan đến Cục Đăng kiểm Việt Nam, 11 trung tâm đăng kiểm tại TP.HCM và 3 trung tâm khác ở Long An, Bến Tre, Sóc Trăng.

Theo HĐXX, trong quá trình xét xử, bị cáo Trần Kỳ Hình cùng các đồng phạm có mặt tại tòa thừa nhận hành vi như cáo trạng quy kết. Mặc dù một số bị cáo có yêu cầu xem xét lại tội danh và số tiền thu lợi bất chính nhưng không đưa ra được bằng chứng cụ thể.

HĐXX có đủ cơ sở kết luận từ năm 2019, tại Cục Đăng kiểm Việt Nam, các trung tâm đăng kiểm, chi cục đăng kiểm tại TP.HCM và các địa phương khác đã lợi dụng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao để thực hiện hàng loạt hành vi phạm tội.

"Các bị cáo lợi dụng chức năng nhiệm vụ được giao, buông lỏng quản lý, cố ý làm trái và chỉ đạo cấp dưới trực tiếp hoặc thông qua trung gian nhận tiền hối lộ của chủ phương tiện và đối tượng liên quan để thực hiện hành vi vi phạm hoạt động đăng kiểm phương tiện xe cơ giới và phương tiện thủy nội địa", HĐXX nhận định.

Với nhóm các bị cáo lãnh đạo Cục, Phòng đăng kiểm xe cơ giới (Phòng VAR), HĐXX nhận định bị cáo Trần Kỳ Hình (cựu Cục trưởng) đã không thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ, buông lỏng quản lý đối với chi cục đăng kiểm, trung tâm đăng kiểm để xảy ra sai phạm tiêu cực có hệ thống trong thời gian dài.

Vì vụ lợi cá nhân, bị cáo Hình đã nhận hối lộ hơn 7 tỷ đồng, bỏ qua sai phạm trong cấp phép và kiểm định phương tiện.

Ngoài ra, Trần Kỳ Hình lợi dụng chức vụ, quyền hạn, vị trí công tác, làm trái quy định, đã duyệt cấp thông báo năng lực cho 63 hồ sơ cơ sở đóng tàu không đủ điều kiện cấp theo quy định, tạo điều kiện cho các cơ sở đóng tàu không đủ điều kiện hoạt động trái pháp luật.

Hành vi của bị cáo Hình bị đánh giá là nghiêm trọng, cần xử lý nghiêm. Tuy nhiên, tòa cũng ghi nhận các tình tiết giảm nhẹ như thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, có nhiều thành tích, đã nộp lại một phần tiền thu lợi...

Còn bị cáo Đặng Việt Hà (cựu Cục trưởng) đã không thực hiện đúng chức trách nhiệm vụ, chỉ đạo phòng ban, chi cục đăng kiểm, trung tâm đăng kiểm cả nước để nhận hối lộ và để xảy ra sai phạm có hệ thống trong thời gian dài.

Vì vụ lợi cá nhân, dù biết sai phạm, bị cáo Hà vẫn tiếp tục chỉ đạo cấp dưới nhận hối lộ, tổng cộng gần 8,4 tỷ đồng từ các trung tâm đăng kiểm và phòng kiểm định xe cơ giới. Tuy nhiên, bị cáo Hà phải chịu trách nhiệm hình sự về tổng số tiền hối lộ hơn 40 tỷ đồng tại Cục và một số trung tâm đăng kiểm.

Bị cáo Hình và bị cáo Hà có tình tiết tăng nặng phạm tội 2 lần. Tình tiết giảm nhẹ là thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải; thành tích trong công tác, nộp lại tiền hưởng lợi, gia đình có công với cách mạng…

Có vai trò sau lãnh đạo Cục Đăng kiểm Việt Nam là các bị cáo thuộc nhóm lãnh đạo và cán bộ tại Phòng kiểm định xe cơ giới (VAR) - nơi có chức năng thẩm định hồ sơ thiết kế cải tạo phương tiện xe. 22 cá nhân gồm trưởng, phó phòng và các nhân viên tại phòng chuyên môn này bị cáo buộc về hàng loạt sai phạm. Trong đó, Trần Anh Quân (quyền trưởng phòng VAR) là nhân vật quyền lực nhất.

Bị cáo Trần Anh Quân đã cùng lãnh đạo và đăng kiểm viên Phòng VAR thống nhất để các đăng kiểm viên nhận tiền của các công ty thiết kế do mình thẩm định, rồi chia cho lãnh đạo cục và các phó trưởng phòng, cho nhân viên văn phòng theo tỉ lệ đã được thống nhất.

Bị cáo Quân hưởng lợi 11,5 tỷ đồng và 9.500 USD nhưng phải chịu trách nhiệm về tổng số tiền các đăng kiểm viên thuộc phòng VAR đã nhận hối lộ hơn 60 tỷ đồng.

Các bị cáo còn lại, tòa xác định có hành vi phạm tội như cáo trạng truy tố và ghi nhận cho nhiều tình tiết giảm nhẹ.

Theo cáo trạng, trong thời gian giữ chức Cục trưởng Đăng kiểm Việt Nam, ông Đặng Việt Hà là người chỉ đạo mọi hoạt động của đơn vị, quản lý công tác đăng kiểm trên cả nước.

Tuy nhiên, ông này đã buông lỏng quản lý, thiếu kiểm tra giám sát để các Phòng trực thuộc Cục Đăng kiểm Việt Nam, Trung tâm Đăng kiểm, Chi cục Đăng kiểm trên cả nước xảy ra sai phạm, tiêu cực có hệ thống trong suốt thời gian dài.

Khi phát hiện sai phạm, tiêu cực, ông Hà không chấn chỉnh, xử lý vì vụ lợi cá nhân tiếp tục đưa ra các chủ trương, chỉ đạo cán bộ Phòng kiểm định xe cơ giới, các Trung tâm Đăng kiểm nhận tiền hối lộ và chia mức hưởng lợi theo nguyên tắc phải đảm bảo lợi ích của Hà là cao nhất.

Cơ quan công tố xác định cựu cục trưởng Hà phải chịu trách nhiệm hình sự về tổng số tiền nhận hối lộ là hơn 40 tỷ đồng.

Trong đó, các đơn vị Phòng kiểm định xe cơ giới (từ tháng 8/2021 đến 9/2022) là hơn 31 tỷ đồng; 4 trung tâm đăng kiểm (Khối V, thuộc Cục tại TP.HCM từ 1/4 đến tháng 11/2022) là hơn 7,6 tỷ đồng; 5 trung tâm đăng kiểm Khối V tại Hà Nội nhận 780 triệu đồng và tiền hối lộ của các Giám đốc Trung tâm Đăng kiểm khối D là 680 triệu đồng. Ông Hà bị cáo buộc hưởng lợi gần 8,8 tỷ đồng và 13.000 USD.

Cũng có các hành vi sai phạm tương tự như ông Hà, ông Trần Kỳ Hình bị cáo buộc vì động cơ vụ lợi cá nhân đã nhận tiền hối lộ của các doanh nghiệp, các đơn vị đăng kiểm, bỏ qua các sai phạm trong việc cấp phép đủ điều kiện hoạt động Trung tâm Đăng kiểm, sai phạm trong quá trình kiểm định phương tiện.

Nhà chức trách xác định, ông Hình nhận hối lộ tổng cộng hơn 6,5 tỷ đồng và 23.000 USD.

Ngoài ra, bị cáo Hình còn lợi dụng chức vụ quyền hạn vị trí công tác làm trái quy định, đã duyệt cấp đủ năng lực cho các cơ sở không đủ điều kiện theo quy định, tạo điều kiện cho cơ sở đóng tàu hoạt động trái pháp luật, làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của các chi cục đăng kiểm và Cục đăng kiểm Việt Nam.

Có vai trò sau lãnh đạo Cục Đăng kiểm Việt Nam là các bị cáo thuộc nhóm lãnh đạo và cán bộ tại Phòng kiểm định xe cơ giới (VAR), nơi có chức năng thẩm định hồ sơ thiết kế cải tạo phương tiện xe.

22 cá nhân gồm trưởng, phó phòng và các nhân viên tại phòng chuyên môn này bị cáo buộc về loạt sai phạm; trong đó, Trần Anh Quân (quyền Trưởng phòng VAR) là nhân vật quyền lực nhất.

Từ khi nhận chức quyền trưởng phòng vào tháng 3/2019, Quân đã vạch ra chủ trương bỏ qua lỗi trên hồ sơ thiết kế để cấp giấy chứng nhận cải tạo xe của các công ty cho nhân viên thực hiện.

Quân đã bàn bạc, thống nhất chủ trương nhận, chia tiền hối lộ với 12 đăng kiểm viên phòng VAR do đó phải chịu trách nhiệm về tổng số tiền các đăng kiểm viên đã nhận hối lộ là hơn 60 tỷ đồng.

Ngoài ra, trong quá trình thẩm định hồ sơ, kiểm tra đánh giá cấp phép đủ điều kiện Trung tâm Đăng kiểm 50-19D của Trần Bửu Tùng, Quân còn nhận hối lộ 9.500 USD. Cơ quan tố tụng xác định bị cáo Trần Anh Quân hưởng lợi 11,5 tỷ đồng và 9.500 USD.