Xuất khẩu của Việt Nam tăng nhanh trong những năm gần đây. Ảnh: Danh Lam.

Hội nhập: Thắng lớn?ệpViệtvẫnchưathậtsựchủđộnghộinhậkeonhacai goc

Hiệp định Thương mại tự do (FTA) Việt Nam- EU và Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) được coi là những hiệp định thế hệ mới, sẽ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam. Song đứng trước những cơ hội này, nhiều người vẫn có tâm trạng lo lắng. Lo lắng này xuất phát từ sức ép cạnh tranh hàng hóa khi Việt Nam mở cửa thị trường dịch vụ cho bên ngoài. Tuy nhiên, ông Trần Quốc Khánh, Thứ trưởng Bộ Công Thương trấn an nỗi lo lắng này bằng cách dẫn lại tiến trình mà Việt Nam đã kinh qua.

Theo đó, đây không phải là lần đầu tiên Việt Nam cam kết giảm thuế nhập khẩu cho hàng hóa bên ngoài mà quá trình này đã diễn ra từ năm 1995 (giảm thuế cho các nước ASEAN), bất chấp thực tế các nước ASEAN là đối thủ cạnh tranh lớn nhất của Việt Nam bởi chúng ta có gì thì các nước ASEAN có cái đó như dệt may, giày dép, gạo, nông sản…

Hơn nữa, năm 2000 Việt Nam đã ký kết Hiệp định thương mại song phương với Mỹ- BTA đánh dấu bằng việc lần đầu tiên đưa ra cam kết mở cửa thị trường dịch vụ cho bên ngoài về phân phối, bảo hiểm, ngân hàng… Chưa kể, từ khi gia nhập WTO, xuất khẩu của Việt Nam đã tăng lên từ 500 triệu USD lên hơn 160 tỷ USD cho thấy tác động tích cực của hội nhập.

“Tất nhiên trong bối cảnh phát triển vẫn có điều chưa hài lòng về kết quả đạt được nhưng nhìn chung Việt Nam đủ tin tưởng bước vào giai đoạn hội nhập mới”, ông Khánh khẳng định.

Nói tiếp câu chuyện hội nhập, tại hội thảo "FTA Việt Nam- EU: Cơ hội cho doanh nghiệp" ngày 31-5, vị Thứ trưởng này cho biết, khi nhìn về các FTA, chúng ta thường nhìn về lợi ích, cơ hội có thể tính toán được như việc dỡ bỏ thuế quan. Đơn cử như FTA Việt Nam- EU, việc giảm thuế mà EU dành cho Việt Nam sẽ giúp 42% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam có thể hưởng thuế suất 0% ngay khi hiệp định có hiệu lực.

Tuy nhiên, lợi ích từ các FTA mang lại không chỉ dừng ở đó, việc tham gia các FTA thế hệ mới thể hiện nỗ lực của Việt Nam để cân đối lại thị trường xuất khẩu. Thực tế hiện nay, trên 70% hàng hóa nhập khẩu của Việt Nam đến từ các nước Đông Á như ASEAN, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản. Với tỷ lệ phụ thuộc lớn như vậy nếu thị trường nhập khẩu rủi ro thì xuất nhập khẩu của Việt Nam sẽ gặp vấn đề.

“Trong quá khứ vấn đề này đã từng xảy ra. Trước năm 1998, xuất khẩu của Việt Nam thường xuyên tăng trưởng trên 20% nhưng khi khủng hoảng Đông Á diễn ra thì xuất khẩu của Việt Nam trong năm 1998 tăng chưa đầy 2%. Nhận thức được rủi ro này, Chính phủ đã quyết định đàm phán các FTA để cân đối thị trường, cân bằng xuất nhập khẩu, giảm thiểu rủi ro”, ông Khánh nói.

Đặc biệt, việc tham gia đàm phán các FTA thế hệ mới còn thể hiện “tham vọng” đưa Việt Nam vào vị thế đặc biệt. Việt Nam hiện là thành viên của Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) kết nối thị trường hơn 600 triệu dân. Khi tham gia các FTA thế hệ mới với các đối tác lớn như Mỹ, Nhật Bản, EU giúp Việt Nam có thể kết nối với tất cả các nước trên thế giới.

Tăng tương tác trực tiếp

Có thể thấy, các FTA đang mở ra cho Việt Nam những cơ hội rất lớn, tuy nhiên cơ hội đó không tự thân biến thành lợi ích. Có nắm được cơ hội đó hay không theo ý kiến nhiều chuyên gia còn phụ thuộc nhiều vào nỗ lực của Chính phủ, cộng đồng doanh nghiệp.

Chính phủ sẽ làm hết mình để nắm bắt các cơ hội từ FTA nhưng phía doanh nghiệp cần tiếp cận FTA theo cách chủ động hơn trước.

Ông Khánh cho biết, dường như doanh nghiệp vẫn suy nghĩ, làm theo cách làm ngày xưa là chờ đợi khách hàng tìm đến mình. Thế nhưng cách làm này không còn phù hợp với tình hình hiện nay.

"Chúng tôi mong doanh nghiệp đi nhiều hơn, trực tiếp tiếp cận hệ thống phân phối, tiếp cận khách hàng, lắng nghe phản hồi của họ về sản phẩm, từ đó có điều kiện cải thiện mẫu mã, chất lượng sản phẩm để có thể tăng cường xuất khẩu sang EU, cũng như các thị trường khác", ông Khánh nêu quan điểm.

Thực tế cho thấy, EU là thị trường tương đối đồng nhất, đòi hỏi cao hơn các thị trường khác. Một số thị trường khác có thể nhìn thấy nhiều phân khúc khách hàng như EU đòi hỏi chất lượng từ mức trung bình trở lên. Do vậy, muốn thâm nhập thị trường EU, doanh nghiệp luôn phải suy nghĩ về vấn đề chất lượng và ổn định chất lượng trong thời gian dài.

Một vị chuyên gia khuyến cáo, người tiêu dùng EU luôn quan tâm đến môi trường, bảo đảm quyền lợi người tiêu dùng nên doanh nghiệp cần lưu ý. Chỉ khi nào doanh nghiệp quan tâm đến điều đó thì xuất khẩu sang EU mới có tốc độ tăng trưởng tốt hơn. Đáng chú ý, EU là thị trường khó tính với các tiêu chuẩn khắt khe hơn. Nếu đã xuất khẩu được sang EU thì doanh nghiệp hoàn toàn có thể tự tin để xuất khẩu sang các thị trường khác.

Đồng tình với quan điểm trên, ông Nguyễn Quang Vinh, Phó tổng thư ký Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho biết, để tận dụng cơ hội mà FTA mang lại, điểm tựa vẫn là doanh nghiệp. Theo đó, doanh nghiệp cần nâng cao năng lực cạnh tranh, tìm hiểu thị trường, đưa ra chiến lược cạnh tranh như thế nào trong mắt người mua hàng với sản phẩm tương đồng (chọn cạnh tranh bằng giá hay sự khác biệt của sản phẩm…). “Đây là thời cơ chín muồi để tranh thủ lợi thế”, ông Vinh nói.

(责任编辑：Nhận Định Bóng Đá)