Đêm 30 Tết Nguyên đán năm 1969, tôi đi trong phái đoàn Mặt trận Dân tộc giải phóng tỉnh Cà Mau chúc Tết đồng bào Doi Vàm - vùng ven thị xã Cà Mau. Ở đây chúng tôi được nghe bà con kể nhiều chuyện đối địch giữa bà con vùng kềm với binh lính, chính quyền giặc. Ðặc biệt câu chuyện “Bé mồ côi chống giặc bình định” gây cho tôi ấn tượng sâu sắc không bao giờ quên.

Đêm 30 Tết Nguyên đán năm 1969, tôi đi trong phái đoàn Mặt trận Dân tộc giải phóng tỉnh Cà Mau chúc Tết đồng bào Doi Vàm - vùng ven thị xã Cà Mau. Ở đây chúng tôi được nghe bà con kể nhiều chuyện đối địch giữa bà con vùng kềm với binh lính, chính quyền giặc. Ðặc biệt câu chuyện “Bé mồ côi chống giặc bình định” gây cho tôi ấn tượng sâu sắc không bao giờ quên.

Chuyện kể rằng: Buổi sớm chưa ráo sương, trên bầu trời Doi Vàm xuất hiện chiếc máy bay trinh sát “đầm già” đảo lượn trên cao, xuống thấp mấy vòng rồi biến mất; trả lại sự yên lặng chưa đầy 10 phút thì từng loạt trái ô-buýt nổ cấp tập xuống xóm Doi Vàm nhỏ bé này, làm nhà cửa, vườn tược đổ sập, một số người chết và bị thương. Riêng một trái ô-buýt nổ chụp tiêu huỷ hoàn toàn một ngôi nhà bằng cây lá, làm vợ chồng chủ nhà chết tan xác; 4 đứa con trẻ trong nhà - lớn nhất 14 tuổi, đều bị thương nặng. Các cháu có tên là: Bé Hai, Bé Ba, Bé Tư, Bé Năm. Riêng vết thương của Bé Ba khi đã lành để lại cho mọi người nỗi kinh hoàng, khủng khiếp và nỗi thương tâm đến tột cùng khi nhìn vào cháu. Ðó là một vết sẹo 1/2 khuôn mặt, 1/2 cổ, 1 bên vai đùm nhúm dính lại với nhau.

Minh hoạ: Minh Tấn

Khi vết thương của các cháu đã lành, vào dịp Tổng tấn công nổi dậy Tết Mậu Thân 1968, người chú là cán bộ cách mạng về thị xã Cà Mau tham gia trận đánh lịch sử này, hay tin đau thương của gia đình, của các cháu, đến mang Bé Hai đi theo chăm lo, chia sớt gánh nặng với người dì ruột của các cháu. Bé Ba, Bé Tư, Bé Năm được người dì bảo bọc, nuôi dưỡng tại xóm Doi Vàm này.

…Ðèn pha đồn Doi Vàm cứ 5-7 phút quét qua một vòng, ánh sáng đùng đục trên những mái nhà, trên vườn cây, trên cánh đồng im lìm. Và trong không gian vắng lặng ấy thỉnh thoảng nổ những phát súng trường “mồ côi” rồi xa xa chen vào từng tràng súng tiểu liên làm rung chuyển màn đêm, rợn người, lạnh buốt...

Anh cán bộ cơ sở đưa tôi đến một ngôi nhà lá nép mình dưới tán một cây trâm bầu cao to, rậm rạp. Anh cán bộ cơ sở gõ khẽ vào cánh cửa… thì từ trong ngôi nhà có tiếng người đàn bà khe khẽ vọng ra: “Anh Hai hả… anh Hai?”. Làm xong công việc chúc Tết với gia đình chị Tư, theo yêu cầu của tôi, chị Tư bưng chiếc đèn con cóc vào buồng, chỉ một thoáng Bé Ba theo chị Tư ra gặp chúng tôi. Bé Ba xuất hiện khiến tôi bàng hoàng, đau xót: vết sẹo chiếm nửa khuôn mặt, dính liền xuống cổ, xuống vai làm đầu Bé Ba ngoẻo sang một bên, miệng không còn nguyên vẹn.

Chị Tư mời chúng tôi ngồi. Anh cán bộ cơ sở, tôi, chị Tư và cháu Bé Ba cùng xúm xít trên bộ vạt tre. Chúng tôi nghe chị Tư kể chuyện:

…Bữa đó, chị Tư đi gặt lúa ngoài đồng, có một đoàn bình định vào xóm Doi Vàm. Có một số tên đến nhà chị thực hiện bài bản “công tác vận động quần chúng”: quét dọn nhà cửa, làm cỏ, quét dọn rác trước sân, quanh nhà và tắm rửa các cháu… Xong thủ tục đó thì có một tên đầu sỏ bước vào nhà chị Tư, hắn đi thẳng vào bếp ngồi xuống bộ ván và nắm tay Bé Ba kéo lại ngồi gần hắn. Hắn chìa ra gói kẹo gí vào tay Bé Ba và nói với Bé Ba: “Cháu mở gói kẹo ra chia cho các em của cháu nghen…”. Nghe hắn nói, Bé Ba không nhìn vào hắn mà tay từ từ cầm lấy gói kẹo quăng xuống đất vỡ tung vung vãi khắp nền nhà. Bé Ba hành động bất ngờ, quăng gói kẹo xuống đất như cái tát thật mạnh vào mặt tên bình định, hai tay hắn run lên, mặt hắn thành màu trái mồng tơi chín. Hắn đứng bật dậy, chau mày, chống nạnh hai quai, mắt nhìn chằm chằm vào Bé Ba thét thật to:

- Thằng nhỏ mất dạy! Cha mẹ mầy đâu?

Trước thái độ côn đồ, man rợ của tên bình định, Bé Ba vẫn giữ thái độ bình tĩnh và quắc mắt trả lời hắn:

- Cha mẹ hả? Bị quốc gia… bắn chết…

Trước câu trả lời của Bé Ba khiến tên bình định lúng túng, bối rối… Trước lời nói thật của đứa trẻ thơ khiến cho hắn không còn lời lẽ nào để biện minh cho việc “quốc gia bắn ô-buýt sập nhà, làm cho cha mẹ cháu chết và 4 anh em cháu mang thương tích”. Im lặng một lúc, tên bình định dịu giọng:

- Nè cưng, đừng nghe người lớn đặt chuyện nói bậy bạ. Ờ chú nhớ rồi, Tết năm kia Việt cộng pháo kích trúng nhà cưng chớ đâu phải quốc gia bắn…

Nghe tên bình định nói, Bé Ba vẫn ngồi lặng thinh.

Tên thứ hai bước tới, tên này dở trò dụ dỗ Bé Ba tiếp. Qua một lúc tuôn ra những lời đường mật, tên bình định này tiếp tục gí vào tay Bé Ba gói kẹo thật lớn. Bé Ba cũng từ từ cầm gói kẹo lên và bất thần quăng gói kẹo xuống nền nhà vỡ tan, tung toé. Hành động trước sau như một của Bé Ba chống những tên bình định khiến hắn càng bực tức, nổi nóng hơn, mở miệng chửi rủa, đe doạ Bé Ba:

- Ð.m kẻ nào dạy mầy nói bậy, nói ra! Không nói, tao bắn vỡ đầu…

Nghe việc các tên bình định dụ dỗ Bé Ba không xong rồi ra mặt hăm doạ Bé Ba đủ điều, các gia đình lân cận, rồi bà con cả xóm này ùn ùn kéo tới bảo vệ Bé Ba và vạch trần tội ác của giặc, vạch bộ mặt lừa mị với danh nghĩa đoàn bình định của chúng: “Mấy ông ơi, cháu Bé Ba nói đúng đó. Mới ràng ràng đây thôi. Tết năm kia, ô-buýt từ tỉnh bắn vào làm cái xóm này tan nát hết. Nhà của Bé Ba nát nhừ ra, ba má Bé Ba thi thể nát tan chôn vùi trong đó. Còn 4 anh em Bé Ba thương tích đầy mình. Vết sẹo khủng khiếp trên người của Bé Ba đang phơi bày trước mặt các ông đó! Các ông đừng chối, đừng đổ thừa cho Việt cộng nào hết, chuyện này các ông đem nói gạt nơi nào, chứ đừng dối lừa bà con ở đây nữa!”.

Cả đoàn bình định đuối lý trước lời buộc tội đầy tình lý, thẳng thắn của bà con xóm Doi Vàm, ấm ức lắng nghe mà không có một lời biện minh. Cả đoàn bình định lặng lẽ rút êm về tiểu khu trong ngày hôm ấy.

Bọn Chỉ huy Tiểu khu An Xuyên và Trung tâm Tâm lý chiến có lời khiển trách: Nếu tên Tân, Trưởng Ðồn Doi Vàm không dàn xếp êm vụ này thì chức trưởng đồn của hắn sẽ bay…

Ðoàn bình định rút khỏi địa bàn Doi Vàm chưa tròn tháng thì tên Tân dẫn lính đồn vào… Khi đến nhà chị Tư, Tân vào nhà nện tiếng giầy cộp cộp thật mạnh từ nhà trước thẳng xuống nhà bếp. Ðứng trước mặt chị Tư, Tân tỏ thái độ ác ôn, ngang ngược, chĩa mũi súng vào mặt chị Tư, nói:

- Nè bà Tư, bà dám coi ông trời bằng hột tiêu. Bà bày mưu độc cho thằng Bé Ba nói xấu “chính thể quốc gia”. Bà biết không, ngồi tù rục xương…

Chị Tư kìm chế, trầm tĩnh và tỏ ra hiền lành phân trần với hắn. Tên Trưởng đồn Tân thì bất chấp lời lẽ đúng đắn của chị Tư mà hắn còn rấn tới với thái độ câu mâu, hằn học, nằng nặc buộc tội chị Tư:

- Bà đừng chối, chính bà dạy thằng Bé Ba chống đoàn bình định? Bà nhớ không? Chắc bà biết vì sao ông chồng bà bị quân đội quốc gia bắn chết? Ông ấy là Việt cộng nằm vùng. Nay bà theo ông ấy tôi sẽ cho bà theo chồng bà vĩnh viễn…

Nghe tên Tân nhắc lại chuyện này trong ruột gan của chị như có ngọn lửa bốc cháy. Chính tên Tân bắn anh Tư giữa một đêm mưa tầm tã lúc anh đến tiệm mua thuốc trị sốt cho con. Nhưng chị Tư cắn hai hàm răng lại, cố nén sự uất ức trong lòng.

Trước thái độ mềm mỏng của chị Tư, tên Tân tưởng rằng mọi việc êm xuôi và hắn tưởng chị Tư đã hoảng sợ trước những lời đe doạ của hắn. Ðang ngồi tại góc bộ ván dầu ở nhà bếp, tên Tân với tay nắm lấy tay Bé Ba kéo lại nói với giọng lí nhí như để cho một mình Bé Ba nghe:

- Nè cháu lại đây, chú cho cháu tiền bỏ túi để…

Chưa thấy Bé Ba có động thái nào chịu nhận tiền hay không chịu nhận tiền, tên Tân đứng dậy cầm mấy tấm giấy bạc định nhét vào túi áo Bé Ba và nói:

- Rày sắp lên cháu đừng nói…

Nãy giờ Bé Ba ngồi gầm mặt, bỗng nhiên cháu đứng bật dậy, ngẩng mặt nhìn thẳng vào tên Tân nói bằng một giọng gào thét, cắt ngang câu nói của hắn:

- Tôi nói quốc gia… bắn! Quốc gia bắn… đó!...

Thái độ này khiến tên Tân khựng lại, sắc mặt tái xanh. Hắn giậm mạnh đế giầy xuống nhà với những tiếng vang rung chuyển mặt đất và quát lại:

- Ð.m… mầy nói bậy. Thằng ranh con… nói bậy…

Chị Tư theo dõi từng cử chỉ của Bé Ba, lúc xung đột dữ dội giữa Bé Ba và tên Tân, chị Tư bắt gặp ánh mắt của Bé Ba hướng đến chị. Như mũi tên, chị Tư lao tới ôm chặt Bé Ba vào lòng. Lúc bấy giờ tên Trưởng đồn Tân trở nên kẻ điên dại, ngông cuồng, quát tháo, đưa thẳng cánh tay định giáng vào người của Bé Ba, chị Tư như cái lò xo bật dậy lấy thân mình che chở cho Bé Ba, hai tay run rẩy. Sẵn chiếc đũa bếp trên tay, chị Tư chỉ thẳng vào mặt tên Trưởng đồn Tân, nói:

- Này ông Tân, ông đánh nó tôi đổi mạng với ông! Thằng Bé Ba nói đúng, quốc gia bắn ô-buýt giết cha mẹ, làm bị thương 4 anh em nó. Rõ ràng vậy mà các người cố ém nhẹm lừa mị sao? Ông Tân, xin ông lượm mấy tấm giấy bạc ra khỏi nhà tôi ngay. Ông đừng lầm tưởng lấy tiền bưng bít được tội ác?!

Sau đó ít hôm, tên Tân đưa chị Tư vào đồn giam cầm, tra tấn. Ngay lập tức bà con xóm Doi Vàm và các xóm lân cận kéo ra đồn buộc tội tên Tân và đưa chị Tư về.

Do không dàn xếp êm vụ trái ô-buýt nổ vào nhà làm cha mẹ của Bé Ba tan xác và làm cho 4 anh em của Bé Ba tật nguyền nên sau đó không đầy 1 năm, tên Tân bị cách chức Trưởng Ðồn Doi Vàm.

Ngồi bên đèn con cóc leo lét kể câu chuyện, chị Tư thỉnh thoảng sụt sùi dùng hai tay áo lau những dòng nước mắt trào ra. Chị nặng lòng về cái chết quá thương tâm của người chị, người anh rể, chị nặng lòng yêu thương 4 đứa cháu tàn tật mồ côi và với tất cả trách nhiệm bảo bộc, dưỡng nuôi chúng trong hoàn cảnh nghèo khó mà rất chu toàn.

Chị Tư nói rằng, mỗi lần nhắc tới chuyện này chị không sao ngăn được nước mắt. Mỗi lần nhắc tới chuyện này, lòng thù hận bọn sát nhân dâng lên tới cổ. Chị nói chị thương yêu Bé Ba nhiều lắm, mới chừng ấy tuổi tật nguyền như vậy mà cháu có những suy nghĩ, những hành động giống như người có tuổi trưởng thành, biết phân biệt sự yêu thương và lòng căm thù. Ðứng trước hai tên giặc bình định nhiều mưu ma chước quỷ, đứng trước mặt tên trưởng đồn ác ôn, Bé Ba quăng những gói kẹo, quẳng những tấm giấy bạc của chúng dụ dỗ xuống đất, khước từ mọi lời đường mật và cuối cùng Bé Ba chỉ có một lời: giết người gây thương tích đó là chúng bây buộc kẻ thù nhận lấy tội ác do chúng gây ra!

Chúng tôi từ giã chị Tư, từ giã cháu Bé Ba, đi trong màn tối đêm 30 Tết mà trong lòng tôi luôn bừng sáng vì mang theo hình bóng của chị Tư, của cháu Bé Ba và câu chuyện chị Tư kể. “Bé mồ côi chống giặc bình định” thành tia lửa sáng ngời trong đầu tôi./.

Phạm Văn Tri

(责任编辑：La liga)