Làm đẹp là một kĩ nghệ đang phát triển rất nhanh trên khắp thế giới. Năm 1996,ẫuthuậtthẩmmỹlàlaicăngvănhókq bd hang 2 duc cứ mỗi 150 người thì có một người tìm đến giải phẫu thẩm mĩ. Theo một thống kê của Hội phẫu thuật thẩm mĩ (Mĩ) chỉ riêng năm 2012 đã có đến 12.6 triệu ca phẫu thuật làm đẹp, và con số này tăng 5% so với năm trước. Những ca phẫu thuật này bao gồm nâng ngực (nữ), nâng mũi, cắt mí mắt, cang da, hút mỡ, căng da mặt, v.v.

Phẫu thuật thẩm mỹ

Thị trường làm đẹp ở Mĩ đã lên đến 20 tỉ USD. Ở Á châu, kĩ nghệ làm đẹp cũng phát triển không kém. Số ca phẫu thuật thẩm mĩ ở China hiện nay đứng hành thứ 3 trên thế giới. Nhật và Hàn Quốc cũng là những nước có kĩ nghệ làm đẹp phát triển chẳng thua kém gì so với các nước Âu Mĩ. 

Ở Việt Nam, tuy không có con số thống kê cụ thể, nhưng nhìn qua các cơ sở làm đẹp tại các thành phố lớn, thì cũng có thể đoán rằng kĩ nghệ làm đẹp ở Việt Nam đang “tăng trưởng một cách thần kì”. Chỉ riêng Sài Gòn, mỗi năm ước tính có đến 100,000 khách hàng đến giải phẫu thẩm mĩ các loại, trong số đó có khoảng 6500 nữ nâng ngực.

Sự tăng trưởng này song song với phát triển kinh tế có lẽ xuất phát từ nhu cầu làm đẹp của nữ giới, những người muốn có sắc diện giông giống như phụ nữ Hàn Quốc hay Âu Mĩ. Thái Lan là nước thu hút nhiều khách hàng làm đẹp trên thế giới vì giá tương đối rẻ (chỉ bằng 70% giá ở các nước Âu Mĩ) và trình độ kĩ thuật cũng chẳng kém các nước tiên tiến trên thế giới. 

Rủi ro từ phẫu thuật thẩm mĩ 

Nhưng giải phẫu thẩm mĩ là một can thiệp mang tính “xâm phạm” và có khi nguy hiểm. Một số biến chứng hậu phẫu thuật như nhiễm trùng, mất máu, máu tụ ở gan, tổn thương đến não, tê liệt cơ, đột quị, thậm chí tử vong có thể xảy ra khá thường xuyên. Có nhiều trường hợp sau phẫu thuật cơ phận trở nên mất cân đối hay mang thẹo suốt đời. Ở Việt Nam vì thiếu nghiên cứu và kiểm soát nên không có những số liệu về tai biến y khoa sau phẫu thuật thẩm mĩ. Nhưng những câu chuyện lưu truyền về “tiền mất tật mang” và “lợn lành thành lợn què” khá phổ biến. 

Nguy cơ lớn nhất liên quan đến giải phẫu thẩm mĩ là tử vong. Một nghiên cứu ở Mĩ trên 1200 bác sĩ thẩm mĩ cho thấy tỉ lệ tử vong từ phẫu thuật hút mỡ bụng là 1 trên 5000. Khoảng 3 năm trước, một ca sĩ người China 24 tuổi bị chết trong khi được phẫu thuật thẩm mĩ. Tuần vừa qua, vụ một nữ khách hàng thẩm mĩ ở Hà Nội bị tai biến dẫn đến tử vong một lần nữa nhắc nhở công chúng rằng làm đẹp cũng có rủi ro tử vong. 

Những rủi ro và nguy cơ tử vong của phẫu thuật thẩm mĩ đã trở nên mối bận tâm của giới y khoa. Các cơ sở làm đẹp quảng cáo rầm rộ về những thành tựu tuyệt vời của phẫu thuật mà không đề cập đến rủi ro trong hay sau phẫu thuật. Điều này rất lạ lùng vì phẫu thuật thẩm mĩ được thực hiện trên người bình thường (chứ không phải bệnh nhân), đáng lẽ kĩ nghệ này phải được kiểm soát chặt chẽ, nhưng trong thực tế thì rất lỏng lẻo.

Ngày nay, ở một số nơi, ai cũng có thể hành nghề giải phẫu. Báo chí mới tường thuật một trường hợp tử vong vì giải phẫu mí mắt mà nhà giải phẫu là một bác sĩ về mắt! Thậm chí, có nha sĩ tiến hành những ca giải phẫu thay tóc! Trường hợp vị bác sĩ ở Hà Nội chưa có giấy phép hành nghề phẫu thuật thẩm mĩ cũng nằm trong xu hướng chung về sự lỏng lẻo trong quản lí kĩ nghệ này. 

Đã có kêu gọi hạn chế, thậm chí cấm, các quảng cáo về giải phẫu thẩm mĩ. Trong khi các ngành nghề phẫu thuật chữa bệnh và thuốc điều trị không được phép quảng cáo thì ngành phẫu thuật thẩm mĩ được quảng cáo ở nhiều nước, kể cả Việt Nam. Quảng cáo kĩ nghệ làm đẹp có thể hợp pháp nhưng vấn đề đạo đức thì có thể cần bàn thêm. Cần nói thêm rằng phẫu thuật thẩm mĩ được thực hiện trên người bình thường (không mắc bệnh), và đó là một điều có thể nói là … lạ lùng. Một bác sĩ phẫu thuật thẩm mĩ từng viết rằng "Thật là kinh ngạc khi chúng ta được phép mổ xẻ trên những người bình thường. Ý tưởng được mổ trên người hoàn toàn bình thường quả là một đặc quyền khó tin".

Lựa chọn chuẩn thẩm mĩ 

Cả hai người, cô ca sĩ China và chị khách hàng ở Hà Nội, thực ra đều thuộc vào nhóm những người “xinh gái”. Ấy thế mà họ vẫn tự nguyện tìm đến phẫu thuật để làm xinh đẹp hơn. Lựa chọn của họ làm nhiều nhà xã hội học bận tâm và đặt câu hỏi tại sao: tại sao phụ nữ Á châu sẵn sàng hi sinh tiền của và chấp nhận nguy cơ biến chứng để làm đẹp.

Trong xã hội ngày nay, rất hiếm có một người nào hài lòng với thân thể của chính mình. Hầu như trong mỗi chúng ta đều, không nhiều thì ít, không hài lòng với thể diện của chính mình. Có những người ăn không ngon ngủ không yên vì cái tai vểnh cao quá, cái mũi quá thấp, hay bộ ngực còn “khiêm tốn”, v.v. Một số cảm thấy không hài lòng chỉ đơn giản vì là đối tượng dè bỉu của người khác. 

Những tì vết phía ngoài cơ thể có khi là một yếu tố có thể làm cho người ta không hạnh phúc, và là rào cản trong giao tế xã hội. Trong một xã hội hiện đại, nhiều khi chúng ta được đánh giá qua ấn tượng về cơ thể của chúng ta mà người khác tiếp nhận. Do đó, giải phẫu thẩm mĩ có thể xem như một cách thức chăm sóc nhu cầu của cơ thể con người. Trong thực tế, cái đường ranh phân biệt giữa giải phẫu thẩm mĩ và giải phẫu tái thiết càng ngày càng khó nhận ra, đặc biệt là khi các nhà giải phẫu mô tả công việc của họ như là “chữa trị” cái phần tâm thần qua việc điều chỉnh cơ thể.

Nhưng những quảng bá về giải phẫu thẩm mĩ cũng cần phải được nhìn qua một lăng kính khác về văn hoá. Những người làm đẹp hay làm trong kĩ nghệ này thường nói rằng “không có phụ nữ xấu, chỉ có phụ nữ không biết làm đẹp”. Câu này có thể đúng một phần (về trang điển), nhưng vấn đề lớn hơn là ở chữ “làm đẹp”. Đẹp theo chuẩn mực nào, và ai là người đặt ra chuẩn mực về cái đẹp. Tác giả của Genesis viết "Chúa tạo ra loài người theo hình ảnh của Ngài," còn Thánh Paul thì hỏi "thể xác của bạn là một ngôi đền của Chúa?" Chúa ở đây là theo hình tượng phương Tây. 

Ngày nay, một số đông phụ nữ, có thể nói không ngoa rằng phần lớn phụ nữ Việt Nam ngày nay lấy cái chuẩn đẹp là người Âu Mĩ. Một làn da trắng, má lúm đồng tiền, cái mũi cao, bộ ngực nở nang, v.v. là những đặc điểm nhiều phụ nữ ước mơ có được. Do đó, sự khát khao vượt qua, tự nó, được bắt nguồn từ sự thống trị của một lí tưởng thẩm mĩ đang thịnh hành ở Âu châu.

Đó là cái cằm của thần vệ nữ Venus, đôi mắt của Fountainbleu Diana, môi của Europa, mũi của Psyche, và lông mày của Mona Lisa. Điều này cũng giải thích tại sao phụ nữ Á đông sống trong các xã hội Tây phương có xu hướng nhuộm tóc thành màu vàng, để tự đồng hóa mình với lí tưởng đẹp của phụ nữ bản xứ. 

Một khi đã xoá bỏ được những dị biệt chủng tộc về cái đẹp, người ta suy nghĩ đến việc thay đổi những cơ phận khác trong cơ thể để gợi cảm và chống lại lão hóa. Hitler và Mussolini từng ra lệnh giải phẫu thẩm mĩ cho lính để nâng cao sức khỏe, kể cả sửa mí mắt. Một nghệ sĩ nổi tiếng người Pháp tê là Orlan đã từng đi giải phẫu ít nhất là 10 lần để theo đuổi cái lí tưởng mà bà gọi là “Sự tái sinh của Thánh Orlan”.

Đàn ông cũng như phụ nữ liên tục tìm đến giải phẫu thẩm mĩ để tìm đến một sự hoàn hảo. Một kì giải phẫu lần này sẽ dẫn đến một kì giải phẫu kế tiếp, và kế tiếp. Và, trong xu hướng khách hàng giải phẫu càng ngày càng trẻ, chu kì giải phẫu thẩm mĩ sẽ còn kéo dài và nhiều hơn trong tương lai. 

Với cái giá khá đắt của giải phẫu thẩm mĩ, cơ thể con người dần dần trở thành, không phải như là một món quà mầu nhiệm, nhưng là một công trình, một dự án đầy thử thách cho kĩ nghệ làm đẹp. Giải phẫu thẩm mĩ có thể là một món quà diệu kì của khoa học, nhưng món quà đó cần phải được đặt trong lí tưởng thẩm mĩ và bối cảnh văn hóa của một dân tộc, hơn là một sản phẩm lai căng của sự đầu hàng trước một văn hóa ngoại lai.

GS Nguyễn Văn Tuấn

(责任编辑：Nhận Định Bóng Đá)