Phán quyết bất ngờ này có thể tạo ra tiền lệ cho những yêu cầu bồi thường liên quan đến cuộc khủng hoảng hạt nhân tại nhà máy điện Fukushima Daiichi phía bắc Tokyo khiến hơn 150 nghìn người mất nhà cửa. Khoảng 1/3 trong số họ vẫn còn đang ở trong những căn nhà tạm.

Ông Watanabe và di ảnh của vợ. Ảnh Reuters

Tháng 7-2011,ĐiệnlựcNhậtBảnTepcobồithườngchonạnnhântựthiêuvìròrỉphóngxạbong da xo ba tháng sau vụ rò rỉ tại nhà máy điện hạt nhân, bà Hamako Watanabe, 58 tuổi, đã tưới xăng lên người tự thiêu sau khi rơi vào trầm cảm. Chồng của nạn nhân, ông Mikio Watanabe đã khởi kiện công ty điện lực Tokyo Electric Power Co Inc (Tepco) và đòi bồi thường 91 triệu yên. Cặp vợ chồng này buộc phải rời bỏ ngôi nhà cách nhà máy 50 km ở thị trấn Yamakiya để đến sống trong một căn nhà tạm.

Phán quyết này là cú đòn mới nhất giáng vào Tepco, vốn được Chính phủ dùng tiền thuế của dân để bảo lãnh năm 2012, và đã cam kết chi trả hơn 48 tỷ USD tiền bồi thường cho các nạn nhân sau vụ rò rỉ phóng xạ, chưa kể đến hàng chục tỷ đô-la dành cho dọn dẹp và các chi phí ngừng hoạt động.

Luật sư của nguyên đơn cho biết đây là một chiến thắng tuyệt đối, “có ý nghĩa rất lớn trong vấn đề bồi thường thiệt hại đối với những vụ việc liên quan đến nhà máy điện hạt nhân trong tương lai”.

Tepco đã đưa ra lời xin lỗi sau phán quyết của tòa, nhưng không nói rõ liệu công ty có kháng cáo hay không. “Một lần nữa, chúng tôi muốn gửi lời xin lỗi sâu sắc vì sự gián đoạn và những lo ngại mà tai nạn Fukushima Daiichi đã gây ra cho nhiều người, đặc biệt là người dân Fukushima. Chúng tôi sẽ xem xét kĩ lưỡng phán quyết của tòa và đáp ứng một cách chân thành. Chúng tôi mong bà Hamako Watanabe được an nghỉ".

Trụ sở tập đoàn Tokyo Electric Power Co - TEPCO. Ảnh Reuters

Tepco đã phải giải quyết nhiều khiếu nại liên quan đến những vụ tự tử thông qua hệ thống giải quyết tranh chấp của Chính phủ, tuy nhiên công ty từ chối cung cấp chi tiết về số lượng vụ kiện cũng như số tiền bồi thường mà công ty phải chi trả. Trong khi đó, ban pháp chế đã ra phán quyết cáo buộc hình sự đối với ba cựu giám đốc điều hành Tepco hồi tháng trước.

Chống lại Tepco

Ông Toru Takeda, 73 tuổi, giáo viên nghỉ hưu đến từ thị trấn bị ảnh hưởng bởi phóng xạ, đã đi từ căn nhà tạm tại Yamagata ở phía bắc Nhật Bản tới phiên tòa để nghe phán quyết. Ông Takeda cũng đang kiện Tepco do không có khả năng quay về căn nhà cũ của mình.

"Vụ kiện của chúng tôi sẽ có phán quyết vào tháng tới, vì thế chúng tôi rất hoan nghênh kết quả này," ông nói. 

Ông Takeda cho biết các cuộc chiến pháp lý này không phải là vì vấn đề bồi thường tài chính, mà là một trong những yếu tố đảm bảo rằng Tepco phải có trách nhiệm với những khó khăn gây ra bởi thảm họa Fukushima. "Khi nghĩ về những đứa trẻ, tôi thấy mình cần phải chiến đấu - với đất nước, với Tepco," ông nói.

Phán quyết hôm thứ Ba của tòa thừa nhận tai nạn ở nhà máy điện hạt nhân là nguyên nhân dẫn đến việc bà Hamako Wantanbe tự tử.

"Việc tự tử ngay tại nơi được sinh ra và lớn lên cho thấy nỗi tuyệt vọng vô cùng lớn cũng như sự suy sụp tinh thần của người phụ nữ buộc phải di tản khỏi vùng ảnh hưởng bởi phóng xạ".

Nhật Bản đã công bố 25 trường hợp tử vong liên quan đến thảm họa được giải quyết thông qua các hệ thống giải quyết tranh chấp hồi tháng trước. Một vài trường hợp trong số đó đã được bồi thường hơn 16 triệu yên. Nguyên nhân tử vong không được xác định rõ và bao gồm cả những người chết tự nhiên.

Trước khi xảy ra thảm họa, tỷ lệ tự tử ở Fukushima có xu hướng giảm, nhưng lại tăng lên trong vòng hai năm vừa qua dù tỷ lệ tự sát trên toàn quốc giảm 11% từ năm 2011 - 2013. Từ tháng 4-2011 đã có hơn 1.500 vụ tự tử trong tỉnh Fukushima, hơn 50 vụ trong số đó được xác định là "có liên quan đến thảm họa".

Cổ phiếu và trái phiếu của Tepco bị ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng Fukushima và do quá trình dọn dẹp kéo dài, đã tương đối ổn định trong những tuần gần đây và ít bị dao động bởi phán quyết của tòa. Cổ phiếu Tepco giảm 0,3% xuống 384 yên hôm thứ Ba trên thị trường Tokyo.

Lan Phương

Điện hạt nhân – Nguồn năng lượng để công nghiệp hóa

(责任编辑：Cúp C2)