Vấn đề an ninh biển và tình hình Biển Đông làm nóng Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 27

Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 27 đã chính thức khai mạc sáng 21/11 tại Thủ đô Kuala Lupur,ìnhhìnhBiểnĐônglàmnóngHộinghịcấpcaoASEANlầnthứtỷ số verona mở đầu cho mười Hội nghị Cấp cao sẽ diễn ra trong hai ngày 21-22/11/2015, bao gồm Cấp cao ASEAN lần thứ 27, Cấp cao ASEAN+3, Cấp cao Đông Á (EAS) và các Cấp cao ASEAN+1 với 7 đối tác (Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Hoa Kỳ, New Zealand và Liên Hợp Quốc). Các Hội nghị lần này có ý nghĩa rất quan trọng, đánh dấu bước ngoặt lịch sử của ASEAN với quyết định của các nhà Lãnh đạo ASEAN về hình thành Cộng đồng ASEAN vào ngày 31/12/2015 và thông qua Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 làm cơ sở và khuôn khổ cho liên kết ASEAN trong 10 năm tới. 

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 27

Trong bài phát biểu tại khai mạc Hội nghị, Thủ tướng nước chủ nhà Malaysia Najib Tun Abdul Razak nhấn mạnh, ngày 22/11 sẽ là ngày mà mọi người dân ASEAN đang đón đợi và tự hào, ngày mà các nhà lãnh đạo ASEAN sẽ chính thức tuyên bố hình thành Cộng đồng ASEAN vào ngày 31 tháng 12 tới đây.

Thủ tướng Najib Razak chỉ ra những thành tựu của ASEAN trong thời gian qua, đồng thời khẳng định nếu không có ASEAN thì 10 nước Đông Nam Á khó có thể đạt được các mục tiêu và thành công lớn lao như ngày hôm nay. ASEAN ngày nay là một khu vực hòa bình, nền kinh tế gắn kết và thống nhất với tổng GDP 2600 tỷ USD (tăng 80% trong 7 năm qua), không chỉ hội nhập sâu rộng vào cấu trúc an ninh và kinh tế toàn cầu, mà còn là một khu vực năng động với nhiều cơ hội và triển vọng phát triển to lớn. Việc hình thành Cộng đồng ASEAN sẽ tiếp tục mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho người dân và các nước thành viên, như tạo điều kiện thuận lợi để tiếp cận thị trường, giảm giá thành hàng hóa, dịch vụ nhờ việc xóa bỏ thuế quan, giảm tỷ lệ thất nghiệp, tạo thuận lợi đi lại.

Chia sẻ về các định hướng phát triển của ASEAN, Thủ tướng Najib Razak nhấn mạnh ASEAN sẽ tiếp tục củng cố và phát huy các thành tựu đã đạt được, làm sâu sắc hơn liên kết nội khối, nâng cao năng lực ứng phó chung của ASEAN trước nhiều thách thức đang đặt ra. Đặc biệt khi trở thành Cộng đồng, ASEAN phải có hành động nhiều hơn nữa nhất là trong tăng cường hợp văn hóa, giao lưu nhân dân, tìm ra các giải pháp hiệu quả cho ứng phó với các vấn đề về môi trường, các giải pháp đảm bào hòa bình, an ninh, các thách thức hiệu quả ứng phó với vấn đề về ô nhiễm môi trường, phòng chống thiên tai, thảm họa, khủng bố, chủ nghĩa cực đoan….  Thủ tướng Malaysia cũng đề cập tới vấn đề Biển Đông, nhấn mạnh tới việc ASEAN kêu gọi các bên liên quan tự kiềm chế và tránh các hành động nhằm làm phức tạp thêm tình hình và leo thang căng thẳng ở Biển Đông.

“ASEAN cần hành động nhiều hơn nữa trên bình diện quốc tế theo một phương thức rõ ràng là khi chúng ta cùng nhau hành động, chúng ta sẽ hùng mạnh hơn các quốc gia đơn lẻ. Những hành động đó bao gồm cả việc duy trì hòa bình, an ninh và ổn định ở Biển Đông. Chúng ta nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển. Chúng ta kêu gọi các bên liên quan tự kiềm chế và không có các hành động làm phức tạp thêm tình hình hoặc làm leo thang căng thẳng.” - Thủ tướng Malaysia Najib Razak phát biểu.

Ngay sau lễ khai mạc, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và các nhà lãnh đạo ASEAN đã tham dự phiên họp toàn thể của Hội nghị cấp cao ASEAN 27.

Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 27, các nhà Lãnh đạo ASEAN hoan nghênh kết quả triển khai Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN (2009-2015), đề cao ý nghĩa của việc hình thành Cộng đồng ASEAN 2015, coi đó là dấu mốc lịch sử trong tiến trình liên kết khu vực, đánh dấu bước chuyển mình chiến lược của ASEAN và khởi đầu cho một giai đoạn phát triển mới ở tầm cao hơn của ASEAN. Các nhà Lãnh đạo ASEAN nhấn mạnh xây dựng Cộng đồng ASEAN là một tiến trình liên tục, nhất trí rằng ASEAN cần tiếp tục củng cố và đưa liên kết ASEAN lên tầm cao mới trên cơ sở tiếp nối và phát huy các thành tựu đã đạt được. Theo đó, các nhà Lãnh đạo ASEAN đã thông qua Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và ba Kế hoạch Tổng thể triển khai Tầm nhìn trên 3 trụ cột với chủ đề "ASEAN 2025: Cùng Vững vàng Tiến bước", định hướng và tạo cơ sở và khuôn khổ cho liên kết của ASEAN trong mười năm tới. Các Lãnh đạo cam kết triển khai hiệu quả các văn kiện này. Các nhà Lãnh đạo ASEAN cũng nhất trí cần tiếp tục triển khai hiệu quả Kế hoạch Tổng thể về Kết nối và Sáng kiến Liên kết ASEAN về thu hẹp khoảng cách phát triển để hỗ trợ cho tiến trình xây dựng Cộng đồng.

Các nhà Lãnh đạo cũng nhất trí cần tăng cường vai trò trung tâm của ASEAN trong lúc đẩy mạnh quan hệ với các đối tác, nâng cao hiệu quả của các tiến trình hiện có, củng cố vai trò trung tâm của ASEAN trong quan hệ với các đối tác cũng như trong việc định hình cấu trúc khu vực. Tại Hội nghị, các nhà Lãnh đạo ASEAN trao đổi sâu rộng về tình hình khu vực và quốc tế cùng quan tâm, các thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống, trong đó nổi lên vấn đề khủng bố quốc tế, các thách thức an ninh biển và tình hình Biển Đông. Về Biển Đông, các nhà Lãnh đạo ASEAN chia sẻ quan ngại sâu sắc về các diễn biến phức tạp ở Biển Đông, nhấn mạnh giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình phù hợp với luật pháp quốc tế và Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS), thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC và sớm đạt được COC, kêu gọi các bên tự kiềm chế và không tiến hành các hoạt động có thể làm phức tạp tình hình hoặc gia tăng căng thẳng, nhất trí cần phát huy vai trò của ASEAN trong việc xử lý vấn đề này.

Tình hình Biển Đông ngày càng phức tạp

Phát biểu tại Phiên họp Toàn thể, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh việc hình thành Cộng đồng ASEAN 2015 có ý nghĩa lịch sử, thể hiện nhận thức chung và quyết tâm của các quốc gia thành viên ASEAN trong việc nâng liên kết và hợp tác lên tầm cao mới, phản ánh sự trưởng thành mạnh mẽ của Hiệp hội sau 48 năm phát triển, khẳng định giá trị của đoàn kết, thống nhất và vai trò trung tâm của ASEAN. Về giai đoạn phát triển tiếp theo của ASEAN, Thủ tướng chia sẻ nhận thức chung xây dựng Cộng đồng ASEAN là một tiến trình liên tục và việc thông qua Tầm nhìn ASEAN 2025 và các kế hoạch triển khai cụ thể tại Hội nghị này sẽ định hướng và tạo thuận lợi cho ASEAN liên kết sâu rộng hơn, đóng vai trò quan trọng hơn ở khu vực. Bên cạnh thành công, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho rằng ASEAN đang phải đối mặt với nhiều thách thức từ bên ngoài cũng như những hạn chế của chính ASEAN; do đó, trong thời gian tới, ASEAN cần phát huy xung lực mới cũng như các giá trị và phương cách ASEAN, kết hợp hài hòa lợi ích quốc gia với lợi ích chung của ASEAN.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Thủ tướng nước chủ nhà Malaysia Najib Tun Abdul Razak tại Hội nghị

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh một số ưu tiên và trọng tâm của ASEAN, bao gồm có biện pháp và nguồn lực thích đáng triển khai hiệu quả Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và các Kế hoạch Tổng thể trên từng trụ cột, tăng cường đoàn kết, thống nhất lập trường chung, nâng cao năng lực, phát huy vai trò trung tâm của ASEAN, nhất là xử lý những thách thức lớn đối với hòa bình, an ninh và phát triển ở khu vực cũng như trong quan hệ với các đối tác đối thoại, tiếp tục dành ưu tiên cao cho việc duy trì hòa bình và ổn định ở khu vực, trong đó có vấn đề Biển Đông.

"Thưa quý vị, một trong những thách thức an ninh nghiêm trọng nhất đối với khu vực chúng ta hiện nay là những diễn biến ngày càng phức tạp ở Biển Đông. Việc bồi đắp, tôn tạo và xây dựng quy mô lớn các đảo, đá và các hoạt động đơn phương khác ở Biển Đông đang gây ra những hệ lụy nghiêm trọng, làm gia tăng căng thẳng, xói mòn lòng tin, gây quan ngại sâu sắc cho cộng đồng quốc tế, và có thể dẫn đến nguy cơ quân sự hóa và xung đột trên biển, đe dọa hòa bình và ổn định khu vực.

Việc bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông là lợi ích và trách nhiệm chung của ASEAN cũng như các nước trong và ngoài khu vực; thể hiện uy tín và vai trò trung tâm của ASEAN. Hiệp hội đã có nhiều nỗ lực trong việc xử lý vấn đề Biển Đông, kể cả bày tỏ quan ngại và lập trường chung về vấn đề này, gần đây nhất là tại Hội nghị Cấp cao ASEAN 26 (tháng 4/2015) và Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN lần thứ 48 (tháng 8/2015). Thực tế tình hình này đòi hỏi ASEAN chúng ta tiếp tục đoàn kết, thống nhất và thực hiện một số công việc sau: Kịp thời lên tiếng bày tỏ quan ngại chung về những diễn biến phức tạp và hành động đơn phương ở Biển Đông, cùng với những hệ lụy xấu và rất nguy hiểm của nó; Thúc đẩy việc tuân thủ luật pháp quốc tế, nhất là các nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật biển 1982, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, tự kiềm chế, không có hành động gây phức tạp và căng thẳng thêm tình hình; Đẩy mạnh thực hiện các biện pháp xây dựng lòng tin, giảm căng thẳng và ngăn ngừa xung đột thông qua các cơ chế của ASEAN. Theo hướng đó, Việt Nam chúng tôi đề nghị ASEAN chúng ta cùng với Trung Quốc cam kết không theo đuổi - không có hành động quân sự hóa ở Biển Đông; Tăng cường trao đổi và thúc đẩy Trung Quốc thực hiện đầy đủ, hiệu quả Tuyên bố của các bên về ứng xử ở Biển Đông (DOC), trước mắt tập trung cụ thể hóa Điều 5; trao đổi thực chất, sớm thông qua Bộ Quy tắc COC." - Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu.

Ngay sau phiên họp toàn thể, đã diễn ra Lễ ký kết Công ước ASEAN về chống buôn bán người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em.

Lễ ký kết Tuyên bố Hình thành Cộng đồng ASEAN 2015, Tuyên bố Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 sẽ diễn ra vào ngày mai, 22/11/2015, với sự chứng kiến của Lãnh đạo các nước Đối thoại và Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc

(责任编辑：Nhà cái uy tín)