Đất ở khu vực Diễn thuộc các quận Bắc và Nam Từ Liêm hiện nay tăng giá hàng tuần,àkhoahọcđãcứucâybưởiDiễnthoátnạnđấtvàbang xep hang nu uc hàng tháng, với mức giá vài chục triệu đồng/m2. Chính vì đất có giá, trở thành "đất vàng" nên nhiều khu vực người dân trồng bưởi Diễn đã chặt hạ nhiều vườn bưởi, bán đất lấy tiền. Trong khi đó, bưởi Diễn được biết tới là một đặc sản có tiếng ở Hà Nội nhiều năm nay. Vào các dịp lễ, tết hằng năm, loại bưởi này được bày bán nhiều với giá cao. Cũng có thời điểm, cây bưởi Diễn là nguồn thu nhập chính của người dân khu vực các xã của Thị trấn Cầu Diễn.

Do đô thị hóa, ngày nay diện tích đất dành cho trồng bưởi Diễn bị thu hẹp. Chỉ còn một số vườn tạp của các hộ gia đình trồng bưởi Diễn nhưng năng suất không cao. Trong khi nhu cầu thị trường với loại bưởi này hàng năm rất lớn.

PGS. TS Lê Tất Khương - Viện trưởng Viện Nghiên cứu và phát triển Vùng - Bộ Khoa học và Công nghệ. Ảnh: N. N

Qua quá trình nghiên cứu, nhân giống và phát triển giống bưởi Diễn đặc sản của Hà Nội, các nhà khoa học tại Viện Nghiên cứu và phát triển Vùng - Bộ Khoa học và Công nghệ đã phát triển giống cây bưởi Diễn trồng tại Hòa Bình, Vĩnh Phúc, Thanh Hóa... Kết quả trên đã giúp cho các địa phương có hướng đi mới trong việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng theo hướng sản xuất hàng hóa, mang lại nhiều lợi ích về thu nhập và sản lượng.

Theo PGS.TS Lê Tất Khương - Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Vùng – Bộ Khoa học và Công nghệ, cây bưởi Diễn đang đứng trước nguy cơ mai một, mất một đặc sản thơm ngon có nguồn gốc lâu đời. Trong khi đó, các vùng xung quanh Hà Nội lại có khí hậu tương tự và chất đất tương đối giống với vùng trồng bưởi Diễn hiện nay. Về mặt lý thuyết, cây bưởi Diễn có thể nhân giống, phát triển sang các tỉnh lân cận của Hà Nội, khi có trái, có thể đưa sản phẩm trở lại phục vụ nhu cầu tiêu dùng Hà Nội, đặc biệt là trong dịch tết Nguyên đán hàng năm.

Tính đến thời điểm này, Viện Nghiên cứu và Phát triển Vùng – Bộ Khoa học và Công nghệ đã chuyển giao công nghệ, xây dựng thành công mô hình trồng 25 ha bưởi Diễn tại Yên Lạc, Vĩnh Tường - Vĩnh Phúc. Đến nay, sau 3 năm, cây bưởi Diễn trồng trại Vĩnh Phúc đã cho trái, chất lượng bưởi diễn tương đương với bưởi Diễn trồng tại Phú Diễn (Hà Nội). Thậm chí, theo đánh giá của các lái buôn bưởi Diễn người Phú Diễn (Hà Nội), bưởi Diễn trồng tại Vĩnh Phúc chất lượng chẳng thua kém gì bưởi Diễn tại Hà Nội.

Cây bưởi Diễn trồng tại Vĩnh Phúc sau 3 năm đã cho từ 5 – 15 quả/cây. Những cây đã trồng từ 5 năm trở lên có thể đạt trên 50 quả/cây. Sau năm thứ 10 sản lương quả có thể đạt 100-200 quả/cây, chất lượng tương đồng với bưởi trồng ở Diễn. Hiện nay, quả bưởi diễn tại Vĩnh Phúc bán được từ 20-25 ngàn đồng/quả và cây bưởi diễn đang trở thành cây hàng hóa đem lại thu nhập cho người dân, giúp người dân địa phương chuyển đổi cơ cấu cây trồng và dân cải tạo vườn tạp đem lại hiệu quả kinh tế cao", PGS.TS Lê Tất Khương cho biết.

Tại Vĩnh Phúc, Viện Nghiên cứu và Phát triển Vùng đặt mục tiêu: Trên diện tích trồng bưởi diễn, mật độ 300 - 350 cây/ha sẽ cho năng suất và doanh thu trên 300 triệu đồng/ha. Những diện tích thâm canh cao có thể cho tới 500 triệu/ha. Ngoài việc cung cấp giống tốt, sạch bệnh và hỗ trợ kĩ thuật trồng, chăm sóc, bảo quản bưởi diễn sau thu hoạch, Doanh nghiệp khoa học công nghệ thuộc Viện (Công ty cổ phần Khoa hoc Công nghệ IRD) đã liên kết với các hộ trồng bưởi, xây dựng mô hình thâm canh bưởi diễn theo tiêu chuẩn VietGAP. Sản phẩm từ những mô hình này được Công ty thu mua, đưa về phục vụ cho thị trường Hà Nội. Mô hình liên kết này đã giúp nhiều hộ Nông dân tại Vĩnh Phúc, Hòa Bình, Thanh Hóa tiêu thụ được số lượng lớn bưởi diễn với giá cao.

Bưởi diễn trồng ở Hòa Bình, Thanh Hóa, Vĩnh Phúc đã mang lại năng suất tốt. Ảnh minh họa

Theo PGS.TS Lê Tất Khương, đối với bưởi và các cây ăn quả khác, đã có quy trình kỹ thuật khung do Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn ban hành. Tuy nhiên, ở mỗi vùng  đều có những điều kiện đất đai, địa hình, khí hậu riêng, cho nên để cây Bưởi Diễn phát huy hiệu quả ở những vùng đất mới, Viện đã nghiên cứu, bổ sung và hoàn thiện quy trình kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hoạch và bảo quản cho phù hợp với điều kiện của mỗi vùng để chuyển giao cho nông dân. Cụ thể như tại Thanh Hóa, cây bưởi diễn được điều chỉnh thời vụ cho hoa, cho trái sớm hơn. Với thời tiết, khí hậu và thổ nhưỡng ở Thanh Hóa, cần phải lưu ý tới sâu bệnh, dịch hại riêng với bưởi Diễn. Trong quá trình tìm tòi và nghiên cứu, Viện cũng phát hiện và xác định được một số vùng đất có điều kiện đất đai, sinh thái gần với vùng Diễn đang trồng cây bưởi Diễn hiện nay.

Cũng theo PGS.TS Lê Tất Khương, với nhu cầu đối với quả bưởi ngày càng cao, Viện cũng đang tăng cường thử nghiệm, nhân giống tại nhiều địa phương, khi thấy phù hợp sẽ nhân rộng mô hình và phát triển thành vùng sản xuất với số lượng lớn.

Hiện nay, Viện Nghiên cứu và Phát triển Vùng đang phối hợp với sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Tuyên Quang chuyển giao công nghệ, phát triển vùng bưởi đường Xuân Vân tại huyện Yên Sơn, trong đó giống bưởi Diễn cũng nằm trong cơ cấu các giống bưởi hàng hóa tại đây", PGS.TS Lê Tất Khương nói.

Nguyễn Nam

Nhà khoa học được hỗ trợ tiền tham dự Hội nghị quốc tế

(责任编辑：Ngoại Hạng Anh)