Chủ trương tái cơ cấu nền kinh tế còn nhằm khắc phục những yếu kém của DN sau CPH. (Ảnh: Minh họa)

Tuy nhiên,ệpNhànướcPhảithậtmạlich xem bong da hiện nay tiến độ CPH còn chậm và tồn tại một số bất cập, đòi hỏi cần giải pháp mạnh mẽ để đạt mục tiêu đổi mới, tái cấu trúc doanh nghiệp Nhà nước trong giai đoạn tới.

CPH là phương thức tốt nhất

Trong số 15 tổng công ty 90 trực thuộc Bộ Xây dựng, Tổng công ty sông Hồng và Tổng Công ty Xây dựng miền Trung là 2 đơn vị khó khăn nhất. Tính đến cuối năm 2009, khoản lỗ lũy kế của Tổng công ty sông Hồng là 121,6 tỷ đồng. Trong khi đó, Tổng công ty xây dựng miền Trung, tại thời điểm chốt để xác định giá trị doanh nghiệp trên báo cáo tài chính lỗ lũy kế gần 800 tỷ đồng. Trước tình hình này, Bộ Xây dựng đã quyết định cổ phần hóa 2 tổng công ty, xác định giá trị doanh nghiệp trên cơ sở đánh giá lại toàn bộ nhà xưởng, đất đai, máy móc… tổ chức bán đấu giá.

Sau 7 tháng CPH, báo cáo tài chính của Tổng công ty sông Hồng cho thấy lợi nhuận trước thuế của Công ty mẹ đạt 54 tỷ đồng, tỷ lệ chia cổ tức 10%. Với Tổng công ty Xây dựng miền Trung, trước khi CPH, nhà máy chỉ đạt bình quân 65% công suất, sau khi CPH, hoạt động được 95% công suất, bước đầu trả nợ ngân hàng cả gốc và lãi. Rõ ràng, thực hiện CPH đã giúp 2 Tổng công ty khó khăn nhất của Bộ Xây dựng đạt được nhiều kết quả khả quan, từ lỗ chuyển sang làm ăn có hiệu quả, cơ chế quản lý cũng minh bạch theo mô hình công ty đại chúng.

Ông Trần Văn Sơn, Thứ trưởng Bộ Xây dựng, cho biết ngoài việc mua bán thông qua Công ty mua bán nợ và tài sản tồn đọng của Bộ Tài chính thì CPH là giải pháp tốt nhất. "Tôi về làm việc với 1 tổng công ty có 16 công ty con mà 14 công ty lỗ. Nhưng chỉ sau 2 năm CPH, 14 công ty này đã hoạt động có lãi và phát triển mạnh. Tôi cho rằng CPH là phương thức tốt nhất trong quá trình sắp xếp doanh nghiệp, kể cả những doanh nghiệp kém hiệu quả, thua lỗ", ông Sơn nhấn mạnh.

Còn theo ông Đặng Quyết Tiến, Phó Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp - Bộ Tài chính, để tăng chất lượng của CPH, cần phải tái cấu trúc doanh nghiệp, lành mạnh tình hình tài chính, đưa doanh nghiệp hoạt động phù hợp với kinh tế thị trường, đổi mới quản trị, đổi mới cách thức quản lý để làm sao cho doanh nghiệp khi bước vào chuyển đổi sở hữu CPH thu hút được nhà đầu tư. Có như vậy thì CPH mới gia tăng được giá trị.

Phải làm triệt để

Thống kê của hơn 2.000 doanh nghiệp CPH, cho thấy hoạt động của các doanh nghiệp sau CPH đều tốt, các tỷ lệ đều tăng so với trước đây. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất khi CPH cần tránh biến thành tư nhân hóa. Thực tế, nhiều khi hoạt động của công ty cổ phần vẫn mang dáng dấp của doanh nghiệp Nhà nước. Bên cạnh đó, từ trước đến nay, phương thức CPH doanh nghiệp thường từ dưới lên, từ bộ phận doanh nghiệp đến doanh nghiệp thành viên, rồi đến tổng công ty, vì vậy đang tạo ra sự bất cập trong quản lý, điều hành của công ty mẹ.

CPH là giải pháp quan trọng để thực hiện tái cấu trúc hệ thống doanh nghiệp Nhà nước, góp phần thúc đẩy quá trình cơ cấu lại nền kinh tế. Tuy nhiên, tiến độ CPH còn chậm, việc thí điểm chuyển các tổng công ty, công ty Nhà nước sang mô hình Tập đoàn kinh tế còn nhiều bất cập. Ông Phạm Viết Muôn, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo đổi mới và phát triển doanh nghiệp (Văn phòng Chính phủ), cho rằng trong thời gian tới cần tiếp tục điều chỉnh, bổ sung quy định về CPH doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước phù hợp thực tiễn để đẩy mạnh CPH, mang lại hiệu quả cao hơn cho các doanh nghiệp Nhà nước. Bên cạnh đó, tái cấu trúc doanh nghiệp phải bắt đầu từ tái cấu trúc nền kinh tế, trong đó đặc biệt nhấn mạnh đến đổi mới thể chế để tạo động lực thôi thúc cải cách từ bên trong doanh nghiệp.

Băn khoăn nhất hiện nay là khi đề ra cơ chế chính sách về CPH và xác định giá trị doanh nghiệp quá lâu. Vấn đề hiện nay là phải gấp rút sửa đổi cơ chế.

“Nhưng sửa đổi cơ chế cũng là vấn để khó khăn phức tạp. Ví dụ phát hiện ra vấn đề đất đai yêu cầu sửa đổi mà 2 năm Chính phủ đưa ra 3 lần, một thông tư 7 tháng mới ra được, chưa kể ra được lại nảy sinh vấn đề khác. Làm sao phải thay đổi cơ chế chính sách khẩn trương nhanh chóng để đáp ứng nhu cầu”, ông Muôn đề nghị.

Còn theo ông Đặng Quyết Tiến, muốn chuyển đổi sở hữu tốt, tránh những khó khăn sau CPH thì khâu tái cấu trúc chúng ta phải làm triệt để, từ tái cấu trúc tài chính, xử lý những nợ xấu cũng như sắp xếp lại ngành nghề kinh doanh phải theo ngành, lĩnh vực. Bên cạnh đó, phải đổi mới về quản trị để đảm bảo yêu cầu quản trị minh bạch, công khai cũng như làm rõ trách nhiệm của hội đồng thành viên tổng giám đốc trong trách nhiệm giải trình trước các cơ quan chủ sở hữu và cơ quan quản lý Nhà nước.

Chủ trương tái cơ cấu của Chính phủ không chỉ nhằm "thay da đổi thịt” các doanh nghiệp đang ở "bên bờ vực thẳm” mà còn tiếp tục khắc phục những yếu kém ở những doanh nghiệp Nhà nước đã thực hiện sắp xếp, CPH. Nói cách khác, việc tái cơ cấu lại các tập đoàn, tổng công ty cũng giống như việc "phẫu thuật” lại những ung nhọt đã từng được xử lý nhưng chưa ổn. Dư luận mong chờ những cuộc "phẫu thuật” thực sự quyết liệt và thành công. Nói như Bộ trưởng Tài chính Vương Đình Huệ, lần này, chúng ta phải làm thật mạnh tay để sau cuộc đại tu, khối doanh nghiệp Nhà nước sẽ được lành mạnh hóa, tương xứng với tiềm lực được giao, xứng đáng là công cụ điều tiết của Nhà nước.

Theo nhận định của các chuyên gia, ở các doanh nghiệp Nhà nước đã được sắp xếp, CPH vẫn tồn tại những vấn đề yếu kém. Cụ thể, nhiều doanh nghiệp vẫn giữ những mô hình quản trị doanh nghiệp lạc hậu, cách điều hành bất hợp lý dẫn đến sự lỏng lẻo trong quản lý, thiếu minh bạch và công khai thông tin.

CPH là một trong những giải pháp đổi mới doanh nghiệp Nhà nước được thực hiện có hiệu quả và mang lại nhiều thay đổi trong cấu trúc tổ chức và hoạt động của doanh nghiệp Nhà nước. Tuy nhiên, trong thời gian tới, cần tiếp tục điều chỉnh, bổ sung quy định về CPH doanh nghiệp Nhà nước phù hợp thực tiễn để đẩy mạnh CPH, mang lại hiệu quả cao hơn cho các doanh nghiệp sau cổ phần.

Việt Nguyễn

(责任编辑：Thể thao)