Trong một lần trên đường về, trời bất chợt đổ mưa, tôi tạt vào hiên nhà trú, thấy người đàn ông đứng cách đó không xa với chiếc xe treo đầy bánh tét. Ðây là món ăn mà tôi rất thích, nên chẳng cần đắn đo, mua ngay. Và thật bất ngờ, bánh ngon hơn tôi nghĩ.

Tôi bước qua bắt chuyện làm quen và hỏi xin số điện thoại để khi nào thèm thì gọi mua. Anh nhìn tôi với nụ cười hiền khô: "Anh thông cảm, để tôi cho anh địa chỉ nhà, khi nào muốn ăn thì tới. Còn hằng ngày đi bán không thể chạy đi giao lung tung được. Mấy chục năm rồi tôi chỉ đi đúng những con đường quen thuộc, nên mấy mối ruột thuộc lòng giờ giấc, cứ đúng giờ đi ra đón là gặp". Thấy lạ, tôi hẹn hôm nào sẽ lên nhà mua làm quen. Ngoài trời mưa vẫn còn nặng hạt. Anh từ giã, rồi nói như phân trần: “Ði cho đúng giờ, để “mối” đợi kỳ lắm”.

Nghề gia truyền

Anh tên Trần Văn Lợi. Căn nhà của anh ở Khóm 6, Phường 6, TP Cà Mau, nằm chồm lên kinh xáng Bạc Liêu. Gió từ bến sông thổi thốc lên lành lạnh, báo hiệu mùa xuân đã về. Bước vào bên trong, không khí như ấm hẳn lên bởi những nguyên liệu gói bánh, rồi thau chậu, dây buộc, đậu, nếp được bày khắp nhà. Mấy người hàng xóm cũng sang chơi, nói cười rôm rả.

Nhưng một điều lạ là đồ đạc đã chuẩn bị xong, người thì không thiếu, nhưng không thấy ai động đậy gì cả. Như hiểu được ý tôi, vợ anh, chị Trần Hồng Chiếm, giải thích: "Chờ 11 giờ ổng đi bán về mới gói. Ổng khó tính lắm, tối ngày cứ sợ người ta buộc không chặt, bánh không ngon, mất uy tín". Ðồng hồ gõ 11 tiếng, anh bước vào nhà. Mồ hôi lấm tấm, anh chào tôi rồi đi thẳng ra sau nhà lua vội chén cơm.

Không ai bảo ai, chị ở ngoài bắt đầu gói. Khi đòn bánh đã thành hình thì anh cũng vừa ăn xong. Ngồi bẹp xuống, anh bắt đầu buộc bánh. Trong chốc lát, những đòn bánh tròn trịa được treo lên cây sào tre sát vách nhà, thẳng hàng.

Nghề này là của má anh truyền lại. Ngày trước bà bán ở Phú Lộc (Sóc Trăng), năm 1981 thì về Cà Mau lập nghiệp. Anh cho biết, lúc mới 8, 9 tuổi đã được má dạy gói bánh, rồi được má cho theo khi đi bán. Anh chạy phía trước rao bánh, còn má thì gánh 2 thúng bánh phía sau. Hôm nào bán đường sông thì má chèo, anh ngồi trước mũi xuồng rao: “Ai mua bánh tét nhưn mỡ, nhưn chuối hôn!”. Tính đến nay anh đã gắn bó với nghề này gần 30 năm.

Lấy chữ tín làm đầu

 Vợ anh khoe: "Mấy năm nay mối của tụi tôi nhiều lắm, tuốt ở Ðồng Nai, Bình Dương, gần Tết năm nào họ cũng gọi điện đặt, nên phải nấu 2, 3 lò mới có bánh kịp giao". Tôi hỏi mối nhiều vậy sao không mướn người gói phụ cho đỡ cực? Ðang ngậm cọng lác để xiết đòn bánh tét, anh liền ậm ự khoát tay rồi nói, thà hai vợ chồng chịu cực thức suốt đêm để gói, chớ người ta không chuyên làm đâu có được như mình. Thứ nhất là họ buộc không chặt, mà không chặt thì đâu có ngon, rồi nhìn đòn bánh không đẹp. Khách hàng bây giờ nhiều lựa chọn lắm, mình mà hời hợt là mất mối như chơi.

Chị xen vào: "Ðây, như tôi nè, từ ngày về làm dâu tới nay cũng mấy chục năm rồi, vậy mà ảnh còn chưa cho buộc nữa, chớ nói chi người lạ". Anh đùa: "Thà bà giận thì tui chịu, chớ buộc không đẹp, mất khách là mất tất cả. Tính tôi là vậy, chữ tín phải đi đầu mới được".

Theo anh, bánh ngon phải hội tụ đủ các thứ thì mới ngon được. Ngoài chuyện chọn nếp, đậu, rồi ướp gia vị thì việc chọn lá chuối, dây lác và cách buộc cũng không kém phần quan trọng. Nếu buộc không chặt bánh sẽ bị nhão, mau thiu; còn lá chuối cũ héo chuyển màu thì da bánh không đẹp.

Chừng ấy năm trong nghề, đến giờ thì anh có thể gói nhiều loại bánh nhưn khác nhau, thậm chí là nhưn có chữ. Anh cho biết, dù làm được nhiều món vậy nhưng anh vẫn gói theo kiểu truyền thống, cột bằng dây lác. Mỡ anh cũng tự tay đi mua.

Anh bảo, bây giờ thì có thể an tâm sống bằng nghề, vì xưa nay bánh tét là món ăn đậm đà hương vị quê hương, nó luôn làm ấm lòng những người đi xa, nhưng hổng biết thế hệ sau này có giữ được nghề không. "Thôi thì con cái chọn nghề nào cũng được. Bây giờ mình còn sức khoẻ ráng "cày" kiếm tiền lo cho nó học hành tới nơi tới chốn để sau này có công việc lo cho cuộc sống là tốt rồi", anh trần tình./.

Khởi Huỳnh

(责任编辑：World Cup)