Lúng túng chính sách tiếp nối

Khi góp ý về chính sách cho các dự án điện mặt trời dở dang,Điệnmặttrờiphấpphỏngchờphánquyếtỷ lệ bóng đá tivi Thanh tra Chính phủ mới đây cho rằng, trong giai đoạn 2016-2020, việc các cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định bổ sung vào Quy hoạch Điện VII điều chỉnh 175 dự án điện mặt trời với tổng công suất 15.400 MW, so với mức 850 MW đặt ra trong Quy hoạch (trong số này, có 131 dự án hoàn thành đưa vào vận hành, với tổng công suất là 8.642 MW) đã làm thay đổi các chỉ tiêu của Quy hoạch Điện VII điều chỉnh về tổng công suất, cơ cấu nguồn điện…, gây mất cân bằng cung - cầu theo miền, tạo sức ép lên lưới truyền tải liên miền (từ miền Trung, miền Nam ra miền Bắc).

Cũng theo cơ quan này, việc phát triển nóng các loại hình điện gió, điện mặt trời, không đồng bộ với phát triển lưới truyền tải điện, không kịp thời giải tỏa công suất, gây khó trong vận hành, điều độ kinh tếhệ thống điện, ảnh hưởng tới vận hành các nguồn nhiệt điện than, khí… có nguyên nhân chính là công tác quản lý nhà nước về quy hoạch chưa hiệu quả, thiếu quyết liệt…

Thanh tra Chính phủ cũng cho rằng, để tránh lãng phí nguồn lực đầu tư, rủi ro về pháp lý có thể xảy ra, Bộ Công thương cần rà soát, xem xét kỹ các dự án/phần dự án điện mặt trời đã được bổ sung vào Quy hoạch Điện VII điều chỉnh, đến nay đã hoàn thành xây dựng, nhưng chưa vận hành thương mại; dự án của nhà đầu tư đã được cấp đất và ký hợp đồng mua sắm thiết bị; dự án đã được chấp thuận đầu tư và đã được cấp đất…

Qua đó, đánh giá mức độ ảnh hưởng để cho phép tiếp tục triển khai và đưa vào vận hành thương mại trước năm 2030 với cơ chế giá mua điện phù hợp, khắc phục những bất cập về giá mua điện thời gian qua; phù hợp với khả năng hấp thụ của hệ thống lưới điện quốc gia.

Đối với các dự án điện mặt trời đã được bổ sung vào Quy hoạch Điện VII điều chỉnh còn lại, Thanh tra Chính phủ cho rằng, chỉ xem xét sau năm 2030 trên cơ sở phù hợp với hệ thống lưới truyền tải; cơ cấu phát triển nguồn điện vùng, miền; nhu cầu của nền kinh tế.

Bình luận về câu chuyện này, ông Nguyễn Bình, chuyên gia năng lượng tái tạo cho hay, tháng 9/2021, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã nhắc tới trách nhiệm của Bộ Công thương nhiệm kỳ 2016-2020 liên quan đến việc thiếu trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo thanh tra, kiểm tra, để xảy ra nhiều vi phạm, khuyết điểm trong tham mưu, thực hiện bổ sung quy hoạch, quản lý phát triển năng lượng điện, nhất là các dự án điện mặt trời, điện gió; trong xây dựng cơ chế, chính sách về giá điện.

Hiện tại, Thanh tra Chính phủ lại thanh tra việc chấp hành quy định pháp luật trong quản lý, thực hiện quy hoạch pháp luật trong quản lý, thực hiện Quy hoạch Điện VII, Quy hoạch Điện VII điều chỉnh và sẽ có kết luận trong thời gian tới, kèm theo kiến nghị xử lý đối với các hạn chế, tồn tại và vi phạm trong quá trình phê duyệt và thực hiện các quy hoạch điện này.

“Trước thực tế này, dù Bộ Công thương lo ngại việc đẩy lùi các dự án/phần dự án triển khai dở dang với tổng công suất 2.428,42 MW ra sau năm 2030 dẫn tới gặp phải những rủi ro về mặt pháp lý và phải đền bù cho các nhà đầu tư, thì quyết định cuối cùng, dứt điểm về hướng xử lý cũng đầy thách thức với các cơ quan liên quan, bởi sẽ phải chịu trách nhiệm về đề xuất của mình. Đó là chưa kể, nếu được giữ lại trong Quy hoạch Điện VIII thì việc đàm phán để được bán điện với ngành điện cũng không dễ do chính sách mua điện mặt trời dù đã 20 tháng trôi qua, nhưng giờ vẫn chưa biết sẽ chốt theo hướng nào. Bên cạnh đó, hệ thống cũng đang có dấu hiệu bội thực điện mặt trời”, ông Bình nhận xét.

Dự án đã vận hành cũng nhấp nhổm?

Tại Hội nghị với các doanh nghiệpdiễn ra mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã nhắc tới việc phải làm rõ về giá của năng lượng tái tạo trong quá trình xem xét Quy hoạch Điện VIII.

Thủ tướng Chính phủ cũng nhắc rằng, nếu mua theo quy hoạch, đúng các quy định của Nhà nước thì không sao, “nhưng anh không đúng quy định mà bắt phải mua thì không được, sai chồng sai. Anh đã lấn chiếm rồi mà bắt tôi đền bù sao được”.