Tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp là giải pháp căn cơ của ngành Hải quan. Ảnh: Lê Thu

Nhiều yếu tố khách quan tác động

Năm 2023 diễn ra với nhiều khó khăn, thách thức đã ảnh hưởng trực tiếp đến công tác thu nộp ngân sách nhà nước của ngành Hải quan. Ước thu cả năm 2023 đạt khoảng 365.000 - 367.000 tỷ đồng, bằng 86% dự toán, giảm 16% so với cùng kỳ năm 2022.

Theo bà Lê Như Quỳnh - Cục trưởng Cục Thuế xuất nhập khẩu (Tổng cục Hải quan), kinh tế thế giới năm 2023 đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, hầu hết nền kinh tế trên thế giới đều có mức tăng trưởng thấp hơn kỳ vọng, lạm phát đã hạ nhiệt nhưng vẫn ở mức cao, dẫn đến chính sách tiền tệ thắt chặt, nợ công thế giới đã tăng lên mức kỷ lục, trong khi đó, xung đột quân sự Nga - Ukraine, xung đột Hamas - Israel tiếp tục căng thăng, bất ổn địa chính trị, an ninh lương thực, thiên tai, biến đổi khí hậu… ngày càng gia tăng.

Trong khi đó, xu hướng mua sắm của người tiêu dùng trên thế giới giảm mạnh, chuỗi cung ứng toàn cầu tiếp tục đứng trước nguy cơ bị gián đoạn, đứt gãy, dẫn tới nhiều hệ lụy cho hoạt động xuất nhập khẩu và tăng trưởng kinh tế.

Các nền kinh tế lớn là đối tác xuất khẩu của Việt Nam như Hoa Kỳ, EU giảm chỉ tiêu mua sắm khiến khối lượng đơn đặt hàng giảm. Trong khi đó, giá xăng dầu liên tục biến động.

Từ những yếu tố trên, dẫn đến tổng trị giá xuất nhập khẩu trong năm giảm 8,2%, tương ứng giảm 55,56 tỷ USD so với cùng kỳ năm trước. Kim ngạch xuất nhập khẩu chịu thuế của cả nước giảm hơn 20 tỷ USD so với cùng kỳ năm trước.

Trị giá xuất khẩu, nhập khẩu và cán cân thương mại năm 2021-2022-2023.

Nhóm các mặt hàng nhập khẩu nguyên liệu, máy móc thiết bị, phụ tùng nhập khẩu phục vụ sản xuất như: than, hóa chất và sản phẩm hóa chất, chất dẻo, sắt thép, nguyên phụ liệu dệt may, linh kiện điện tử, linh kiện ô tô… đạt trị giá 64,3 tỷ USD, chiếm 57% tổng kim ngạch nhập khẩu có thuế, giảm 16,7%, làm giảm thu ngân sách khoảng 32.200 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2022.

Nhóm xăng dầu nhập khẩu tăng 21,4% về lượng nhưng giảm 1,4% về trị giá, làm giảm thu khoảng 2.400 tỷ đồng so với cùng kỳ năm trước. Nguyên nhân là do tác động ưu đãi về thuế suất nhập khẩu xăng từ thị trường ASEAN là 5%, dầu DO và dầu FO là 0%, các doanh nghiệp chủ yếu nhập khẩu từ ASEAN thay vì nhập khẩu từ Hàn Quốc với mức thuế suất xăng là 8%.

Nhóm dầu thô nhập khẩu đạt 9,8 triệu tấn, trị giá 6,3 tỷ USD, tăng 7% về lượng nhưng giảm 12% về trị giá do giá dầu thô giảm 19,4% so với năm 2022, làm giảm thu 2.300 tỷ đồng.

Nhóm ô tô nguyên chiếc nhập khẩu đạt 110.771 chiếc, trị giá 2,6 tỷ USD, giảm 26,8% về lượng và giảm 22,8% về trị giá, làm giảm thu khoảng 4.700 tỷ đồng so với cùng kỳ.

Hiện đại hóa là hướng đi được cơ quan hải quan duy trì để đảm bảo quản lý hiệu quả.

Tạo thuận lợi nhưng vẫn quản lý chặt chẽ

Năm 2024, Tổng cục Hải quan được Quốc hội giao dự toán thu ngân sách nhà nước là 375.000 tỷ đồng. Dự toán 2024 được xây dựng trên cơ sở tăng trưởng GDP 6-6,5%; giá dầu thô 70$/thùng.

Bà Nguyễn Như Quỳnh cho hay, trong năm 2024, Tổng cục Hải quan quyết liệt triển khai các giải pháp, phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước năm 2024.

Trước tiên là tiếp tục cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực hải quan theo hướng hiện đại, công khai, minh bạch, giải quyết kịp thời vướng mắc phát sinh thuộc thẩm quyền liên quan đến thủ tục hải quan, chính sách thuế, công tác quản lý thuế, chế độ kế toán, chế độ hoàn thuế, miễn thuế, tháo gỡ khó khăn tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tham gia hoạt động xuất nhập khẩu.

Bên cạnh đó, đẩy mạnh hợp tác với ngân hàng để thực hiện nộp thuế điện tử 24/7, thí điểm nộp thuế qua tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán, đảm bảo cho người nộp thuế có thể nộp tiền thuế vào mọi lúc, mọi nơi, mọi phương tiện; tiếp tục áp dụng các chuẩn mực quốc tế, quy trình quản lý hải quan hiện đại nhằm tạo thuận lợi tối đa cho cộng đồng doanh nghiệp nhưng vẫn đảm bảo giám sát, quản lý chặt chẽ theo đúng quy định của pháp luật.

Ngoài ra, Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo các cục hải quan tỉnh, thành phố thực hiện nghiêm túc công tác quản lý thu ngay từ đầu năm 2024; tăng cường rà soát, nắm chắc nguồn thu; nghiên cứu, đề xuất và triển khai các giải pháp tăng thu, chống thất thu; chủ động đánh giá tác động của các cam kết hội nhập quốc tế đến thu; tập trung rà soát, nắm chắc tình hình nợ thuế.

Để nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, chống thất thu trong triển khai nhiệm vụ thu ngân sách, cần tăng cường thu thập thông tin, xác định dấu hiệu rủi ro để có biện pháp kiểm tra, giám sát, kiểm soát; kiểm tra sau thông quan, thanh tra chuyên ngành, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại; tập trung kiểm tra về số lượng, trị giá, mã số, xuất xứ... kiên quyết không để tình trạng thất thu xảy ra trên địa bàn./.

(责任编辑：Nhận Định Bóng Đá)