Doanh nghiệp đạt mức tuân thủ pháp luật càng cao thì tỷ lệ kiểm tra hàng hóa, thời gian làm thủ tục thông quan cũng sẽ giám xuống tối thiểu. Ảnh: Văn Tá.

Điều phối tập trung, phối hợp xuyên suốt

Thống kê của Tổng cục Hải quan cho thấy, quá trình thí điểm Chương trình hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp tự nguyện tuân thủ pháp luật hải quan, cơ quan hải quan đã ghi nhận có 295 doanh nghiệp tham gia, có trên 80% doanh nghiệp duy trì được mức độ tuân thủ và tăng mức độ tuân thủ. Trong đó, có 118 doanh nghiệp nâng mức độ tuân thủ từ mức 3, 4, 5 lên mức 2, 3; 135 doanh nghiệp giữ nguyên mức độ tuân thủ (mức 2, 3).

Đánh giá về quá trình thí điểm, ông Nguyễn Nhất Kha - Cục trưởng Cục Quản lý rủi ro (Tổng cục Hải quan) cho biết, nhiều bài học kinh nghiệm đã được thấy rõ.

Về thuận lợi, Chương trình được triển khai rộng rãi trong toàn ngành Hải quan. Toàn bộ các hoạt động kiểm tra, kiểm soát, phân luồng tờ khai được điều phối tập trung. Ví dụ, doanh nghiệp ký kết biên bản ghi nhớ tại Cục Hải quan Hà Nội. Nếu doanh nghiệp phát sinh vướng mắc từ các cục hải quan tỉnh, thành phố khác đều có sự phối hợp xuyên suốt từ Tổng cục Hải quan đến các cục hải quan tỉnh, thành phố. Thông qua các thông tin thu thập được, cơ quan hải quan đưa ra các cảnh báo mà các doanh nghiệp thường xuyên mắc phải, từ đó phòng tránh vi phạm.

Cơ quan hải quan cũng chủ động theo dõi, giúp các doanh nghiệp trong việc thông báo kỳ hạn nộp lệ phí hải quan, từ đó chủ động hơn trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Ở một số đơn vị hải quan địa phương cũng phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp kinh doanh kho, bãi cảng thực hiện thông báo tới các doanh nghiệp thành viên để hỗ trợ giao hàng sớm hơn, giải phóng hàng nhanh hơn.

Trong quá trình triển khai, cơ quan hải quan cũng gặp phải không ít khó khăn về thiếu chương trình phần mềm trao đổi thông tin; thiếu nguồn lực do phải bố trí cán bộ, công chức theo dõi hoạt động, theo dõi, đánh giá doanh nghiệp. Bên cạnh đó, còn nhiều doanh nghiệp thành viên, lãnh đạo doanh nghiệp còn chưa quan tâm đến Chương trình và đầu mối phụ trách thường xuyên thay đổi… dẫn đến khó khăn trong việc trao đổi thông tin.

Tuy nhiên, cũng theo ông Kha, hiện, ngành Hải quan đang nghiên cứu, tái thiết hệ thống công nghệ thông tin gồm Hệ thống VNACCS/VCIS và 21 hệ thống vệ tinh. Trong đó có đề cập đến các vấn đề liên quan đến tương tác Hải quan - Doanh nghiệp, giải đáp vướng mắc, cảnh báo… Chương trình này chỉ là một hoạt động của ngành Hải quan hướng đến cộng đồng doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, hàng năm từ cấp Tổng cục đến cấp cục hải quan tỉnh, thành phố cũng tổ chức các diễn đàn, hội nghị. Theo đó, những vấn đề vướng mắc của các doanh nghiệp, các cảnh báo, những hỗ trợ của cơ quan hải quan để doanh nghiệp nâng cao mức độ tuân thủ, tuân thủ tốt pháp luật hải quan cũng được triển khai thường xuyên.

Cơ quan hải quan khuyến khích doanh nghiệp tham gia Chương trình bao gồm doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp sản xuất, doanh nghiệp nhỏ và vừa, đặc biệt là các doanh nghiệp chưa tuân thủ để hỗ trợ doanh nghiệp trở thành doanh nghiệp tuân thủ.

Đại diện Cục Quản lý rủi ro cho hay, khi triển khai chính thức Chương trình, tất cả những cách làm đã mang lại sự thành công, kết quả tích cực từ giai đoạn thí điểm sẽ được tiếp tục triển khai.

Chủ động phòng, tránh các vi phạm

Ngày 4/12/2024, Tổng cục Hải quan có Quyết định số 2790/QĐ-TCHQ về việc ban hành Chương trình khuyến khích doanh nghiệp tự nguyện tuân thủ pháp luật hải quan. Trong đó, Tổng cục Hải quan đặt mục tiêu, trên 80% doanh nghiệp tham gia Chương trình tăng mức tuân thủ hoặc giữ nguyên mức độ tuân thủ Mức 2, Mức 3. Sau 5 năm thực hiện Chương trình, thông qua các hoạt động hỗ trợ và việc tự nguyện tuân thủ pháp luật hải quan của doanh nghiệp, phấn đấu tăng tỷ lệ doanh nghiệp tuân thủ Mức 2, Mức 3 đạt trên 20% tổng số doanh nghiệp hoạt động xuất nhập khẩu.

Để thực hiện hiệu quả Chương trình chính thức, cơ quan hải quan triển khai các hoạt động như hướng dẫn, hỗ trợ trả lời vướng mắc, cung cấp thông tin, cảnh báo rủi ro cho doanh nghiệp trong quá trình hoạt động xuất nhập khẩu nhằm mục đích giúp doanh nghiệp chủ động phòng, tránh các vi phạm, tự nguyện nâng cao mức độ tuân thủ pháp luật hải quan đối doanh nghiệp tham gia Chương trình.

Trong khuôn khổ Chương trình, cơ quan hải quan không thực hiện việc hỗ trợ, hướng dẫn, cung cấp thông tin đối với vụ việc đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền thông báo đang điều tra, khởi tố, thanh tra theo quy định của pháp luật.

Cũng theo Tổng cục Hải quan, trong quá trình thực hiện Chương trình, các hoạt động của cơ quan hải quan và doanh nghiệp thành viên tham gia phải đảm bảo tuân thủ các quy trình, quy định của pháp luật. Các hoạt động trong khuôn khổ Chương trình không gây phát sinh thủ tục hành chính, không gây thiệt hại và phát sinh công việc không cần thiết cho doanh nghiệp.

Trong 24 giờ kể từ khi cơ quan hải quan tiếp nhận yêu cầu, đề nghị hỗ trợ của doanh nghiệp thành viên, thông tin sẽ được chuyển đến các đơn vị nghiệp vụ đề nghiên cứu xử lý và trả lời theo chức năng, nhiệm vụ.

(责任编辑：Cúp C1)