Hiệp định CPTPP đã,ànhgỗđitắtđónđầucơhộitừkèo chấp 1.5/2 là bao nhiêu đang và sẽ tác động như thế nào tới ngành chế biến, XK gỗ của Việt Nam, thưa ông?

Phải khẳng định, với Hiệp định CPTPP, cơ hội dành cho ngành gỗ nhiều hơn là thách thức. Không phải chờ tới khi Hiệp định CPTPP chính thức có hiêu lực, ngay tại thời điểm hiện tại, đơn đặt hàng đối với ngành gỗ đến từ các nước trong khối CPTPP như Canada, Nhật Bản, New Zealand, Australia, Peru… đã tăng lên rất mạnh. Ví dụ, XK gỗ sang Canada trước đây rất ít, chưa đến 100 triệu USD/năm, nhưng hiện các DN ngành gỗ đã ký hợp đồng XK sang Canada giá trị khoảng 200-300 triệu USD trong năm 2019.

Trong Hiệp định CPTPP yêu cầu sử dụng nguyên liệu nội khối. Việt Nam cam kết mua gỗ của Canada, New Zealand, Australia…, nên đối tác sẵn sàng mua sản phẩm của Việt Nam. Ví dụ điển hình nữa là trường hợp của Nhật Bản. Hiện nay, Nhật Bản đã có đại lý bán gỗ tại Việt Nam. Việt Nam NK gỗ nguyên liệu từ Nhật Bản. Bởi vậy, mới đây đã có 4-5 DN Nhật Bản bàn với Vifores sẽ tăng giá trị NK gỗ Việt Nam lên 1,3 lần vào năm 2019.

Các DN chế biến, XK gỗ sẽ phải đối mặt với thách thức điển hình như thế nào?

Thách thức lớn nhất với ngành gỗ khi thực thi Hiệp định CPTPP là nguyên liệu. Năm 2017, ngành gỗ sử dụng tổng cộng 38 triệu m3 gỗ, trong đó có 8,4 triệu m3 gỗ NK và khoảng gần 30 triệu m3 gỗ trong nước. Trong Hiệp định CPTPP hay tất cả các FTA trước đây, có chương rất quan trọng là xuất xứ, phải đảm bảo nguồn gốc gỗ hợp pháp. Đó là vấn đề rất lớn.

Trên thế giới có nhiều quốc gia bán gỗ nhưng không phải nước nào cũng có gỗ hợp pháp, nghĩa là gỗ sạch. Trước đây, Việt Nam NK gỗ của Lào, Campuchia, Myanmar… Các quốc gia này chưa có bộ chứng chỉ rừng FSC để đảm bảo là gỗ sạch. Mua gỗ của các quốc gia tiên tiến như Hoa kỳ, Canada thì gỗ đảm bảo nhưng chủng loại gỗ từ các quốc gia này, thị trường lại chưa yêu cầu nhiều. Trong năm 2018, Việt Nam phải sử dụng khoảng 41 triệu m3 gỗ. Kể cả có tìm đủ nguồn nguyên liệu gỗ thì vấn đề đặt ra là chi phí mua cao lên, vận tải cao lên… tất cả khiến giá thành gia tăng nhưng người mua lại không chấp nhận mua giá cao. Về nguồn gỗ trong nước, những cánh rừng có chứng chỉ FSC, nghĩa là gỗ sạch mới chỉ khoảng 220 nghìn ha trên tổng số khoảng 4-5 triệu ha. Muốn có khoảng 1-2 triệu ha gỗ sạch cũng phải phấn đấu vài chục năm nữa.

Ngoài nguồn nguyên liệu, thách thức đáng kể nữa là đầu tư công nghệ và đào tạo công nhân lành nghề. Trong quá trình hội nhập sâu rộng, để đáp ứng yêu cầu về chứng chỉ, giấy tờ khi bán trực tiếp sản phẩm cho người tiêu dùng nước ngoài, các DN ngành gỗ buộc phải thay đổi công nghệ cũng như thay đổi cả người vận hành công nghệ. Như vậy, DN cần có vốn để NK công nghệ mới, sau đó cần có cơ sở đào tạo để vận hành công nghệ mới đó. Ví dụ, với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, ngành gỗ phải sử dụng robot phân loại gỗ tự động. Điều này cần thêm máy móc cả người hướng dẫn để có thể vận hành máy móc. Đây không phải là chuyện ngày một ngày hai có thể làm được mà là những thách thức lớn ngành gỗ cần phấn đấu trong tương lai.

Dự báo, XK gỗ sẽ ngày càng khởi sắc khi Hiệp định CPTPP có hiệu lực. Ảnh: Nguyễn Thanh.

Xin ông cho biết, bản thân các DN ngành gỗ đã và đang có những động thái như thế nào nhằm tận dụng tốt cơ hội từ Hiệp định CPTPP?

Cả Vifores cũng như các DN đang có nhiều động thái để tận dụng tốt cơ hội từ Hiệp định CPTPP. Trước hết, Vifores tìm hiểu kỹ về Hiệp định CPTPP và phổ biến để DN hiểu về hiệp định này.

Trên thực tế, từ năm trước đến năm nay, đã có ít nhất 4 đoàn DN ngành gỗ đi nước ngoài tìm hiểu về thị trường 10 nước trong CPTPP. Các thị trường như Australia, New Zealand, Nhật Bản, DN đã khá quen thuộc nên quá trình tìm hiểu thị trường, DN đặc biệt tìm hiểu các nước ở khu vực Nam Mỹ như Chile, Peru… DN cố gắng hiểu rõ xem nhu cầu, thị hiếu tiêu dùng của các thị trường ra sao để có kế hoạch lâu dài trong tương lai.

Theo ông, ngoài những hoạt động đã triển khai, thời gian tới, cả DN chế biến, XK gỗ lẫn cơ quan quản lý Nhà nước cần phối hợp, lưu ý điều gì để “tiếp đón” Hiệp định CPTPP hiệu quả?

Trước đây, DN Việt Nam chỉ thực hiện những FTA phạm vi hẹp. Hiệp định CPTPP có phạm vi rộng hơn với rất nhiều điểm mới. Bởi vậy, ngoài hiểu được những nội dung cơ bản của Hiệp định CPTPP, các DN còn phải tìm hiểu cả những chính sách thương mại quốc tế đang thay đổi từng ngày từng giờ.

Hiện nay, vấn đề quan ngại rất lớn đối với các DN nói chung, DN ngành gỗ nói riêng là trình độ ngoại ngữ. Tất cả các văn bản liên quan tới các FTA chủ yếu bằng tiếng Anh, ít dịch ra tiếng Việt. Cụ thể, hiện nay Hiệp định CPTPP vẫn đang ở dạng tiếng Anh. Cơ quan quản lý nhà nước phải đồng hành với DN, trước mắt là nhanh chóng biên tập những tài liệu về Hiệp định CPTPP bằng tiếng Việt ngắn gọn, dưới dạng hỏi đáp dễ hiểu để hỗ trợ DN. Các DN cần có văn bản hướng dẫn cụ thể của pháp luật Việt Nam về thực thi Hiệp định CPTPP. DN chỉ đọc văn bản đó để thực hiện.

Xin cảm ơn ông!

(责任编辑：Ngoại Hạng Anh)