"Neo" giá hay thả nổi giá kéo dài đều không có lợi cho nền kinh tế. Ảnh: ST

“Neo” hay thả nổi giá đều tổn hại sản xuất và tiêu dùng

Từ lâu nay để giữ ổn định nền kinh tế vĩ mô,ánhngộnhậnvềquảnlýgiáthịtrườkết quả trận đấu sevilla không tạo đà cho lạm phát tăng “nóng” đặc biệt đối với một số hàng hóa thiết yếu là đầu vào của nền kinh tế như xăng dầu, điện, than… Nhà nước phải buộc thực hiện biện pháp “neo” giá bất chấp sự tăng giá trên thị trường thế giới. Theo TS. Nguyễn Minh Phong, sự thả nổi hoàn toàn giá cả hoặc neo giá cố định kéo dài cũng là một trong những điều dễ gây ngộ nhận trong công tác điều hành giá.

Phân tích cụ thể vấn đề này, ông Phong cho hay, nếu thả nổi hoàn toàn giá thị trường trong nước tự phát thăng trầm theo các con sóng giá cả từ thị trường nước ngoài, bất chấp cơ chế và các thể chế thị trường sẽ khiến nền kinh tế, các doanh nghiệp và cả đời sống nhân dân trong nước gặp nhiều khó khăn, làm tổn hại chính sách sản xuất và tiêu dùng. TS. Nguyễn Minh Phong đề xuất: “Cần tránh thái độ ngược lại, “mũ ni che tai”, duy trì kéo dài giá cả của mặt hàng nào đó tiêu thụ ở thị trường trong nước bất chấp sự tăng giá mạnh của nó ở thị trường thế giới. Sự bất cập này có thể gây những tác hại khôn lường về kinh tế, nhất là làm tăng mức bù lỗ khổng lồ vượt quá sức chịu đựng của ngân sách Nhà nước, làm tăng tình trạng buôn lậu qua biên giới, tăng cơ hội đầu cơ, tham nhũng và gian lận thương mại khác liên quan đến mặt hàng phải nhập khẩu này”.

Trên thực tế, những thông tin tăng giá, đặc biệt là giá một số hàng hóa thiết yếu thường ít được dư luận chấp nhận. Nhưng với cái nhìn thẳng thắn và đặt lên bàn cân khi cân nhắc sự hơn- thiệt trong công tác điều hành giá để hướng tới một cơ chế quản lý giá đảm bảo minh bạch với một lộ trình theo giá thị trường thì đã đến lúc chúng ta cần nhìn nhận lại. Bởi nếu nhìn lại quá trình điều hành giá xăng dầu năm 2013, bất chấp sự tăng giá và dao động ở mức cao trên thị trường thế giới, nhưng giá bán xăng dầu trong nước đã không điều chỉnh tăng mà được giữ ổn định trong 10 lần điều hành do sử dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu, hoặc giảm thuế nhập khẩu, hoặc điều chỉnh giảm lợi nhuận định mức trong cơ cấu giá cơ sở.

Cạnh tranh để tránh độc quyền

Tại cuộc hội thảo bàn về giá cả thị trường năm 2014, một số chuyên gia kinh tế kiến nghị, nếu áp dụng giá theo cơ chế thị trường mà không đi đôi với tạo dựng cơ chế để bảo đảm cạnh tranh thì sẽ rất nguy hiểm. Nó không chỉ gây tổn hại cho cả nền kinh tế mà còn kìm hãm sự phát triển của chính ngành sản xuất và dịch vụ đó. Đây cũng chính là vấn đề mà Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng nhắc đến trong Thông điệp đầu năm 2014 và cho rằng hai vấn đề trên có liên quan chặt chẽ với nhau.

Ở góc độ cạnh tranh, theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong, cho phép doanh nghiệp độc quyền tự định giá thị trường khi chưa có cạnh tranh đầy đủ theo quy trình và điều kiện của quy luật kinh tế thị trường cũng là một trong những điều gây nên ngộ nhận trong quản lý giá thị trường.

“Thực hiện cơ chế giá cả và cạnh tranh thị trường cho các doanh nghiệp trở thành định huớng chung, nhất quán của nhà nước theo yêu cầu hội nhập. Tuy nhiên, chỉ có được giá thị trường khi có sự liên thông trực tiếp, cạnh tranh đầy đủ và sự kiểm soát cạnh tranh thị trường lành mạnh. Nếu trước khi có cạnh tranh thị trường mà cho phép các doanh nghiệp tự định giá là tạo cơ hội cho tăng giá độc quyền, biến độc quyền Nhà nước thành độc quyền doanh nghiệp”, TS. Nguyễn Minh Phong cho hay. Ông Phong lo ngại khi các tập đoàn và doanh nghiệp độc quyền có ý thức liên kết, lũng đoạn thị trường, mượn danh hiệp hội, mượn danh thị trường, lạm dụng và bất chấp Luật Cạnh tranh thì hệ lụy sẽ càng nặng nề hơn.

Chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh cho rằng, việc chuyển đổi sang cơ chế giá thị trường là cần thiết nhưng với các mặt hàng độc quyền không có nghĩa là tăng giá sản phẩm dịch vụ. Nhà nước cần áp dụng các biện pháp kiểm soát độc quyền, độc quyền nhóm, như cấp phép kinh doanh để tăng sức ép cạnh tranh, chia tách doanh nghiệp độc quyền. Bởi cũng như mọi năm, diễn biến giá cả năm 2014 sẽ phụ thuộc rất lớn vào việc điều hành các mặt hàng như xăng dầu, điện, than... của Nhà nước.

Một số chuyên gia kinh tế cũng đã từng khuyến cáo rằng, nếu chúng ta ngộ nhận, hiểu sai về giá thị trường, coi giá thị trường là ngang bằng giá bán lẻ thế giới hoặc phải tính đủ các chi phí thiếu kiểm soát của doanh nghiệp sẽ khiến lệch lạc trong công tác quản lý giá. TS. Nguyễn Minh Phong từng lên tiếng: “Trên thực tế không có giá bán lẻ chung của thế giới. Việc cổ súy cho tiêu chuẩn giá thị trường là giá bán lẻ trong nước phải bằng giá thế giới, mà “quên” so sánh các điều kiện tự nhiên - kinh tế - xã hội, nguồn cung, cũng như các chi phí, năng lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động cụ thể khác giữa trong và ngoài nước là một ngộ nhận chết người”. Theo vị chuyên gia này, nếu cứ phải tính đủ các chi phí độc quyền, thiếu sự kiểm soát sẽ khiến các doanh nghiệp độc quyền mất động lực tiết giảm chi phí sản xuất, liên tục báo “lỗ giả - lãi thật”, có cơ hội là xin tăng giá, đổ gánh nặng chi phí và rủi ro lên vai người tiêu dùng hoặc Nhà nước sẽ làm méo mó trong điều hành giá. Những vấn đề đó sẽ tạo căng thẳng cung- cầu tiêu dùng giả tạo và gây bức xúc trong xã hội.

Nhận diện những ngộ nhận và xử lý những hệ lụy, theo các chuyên gia kinh tế khuyến cáo sẽ tạo động lực mới thúc đẩy quá trình tiến tới giá thị truờng lành mạnh, bảo đảm sự minh bạch, công bằng và hài hòa về lợi ích xã hội trên cơ sở có sự kiểm soát của Nhà nước.

Minh Anh

(责任编辑：Nhận Định Bóng Đá)