Án hành chính là một trong những loại án có tính chất đặc biệt khi người khởi kiện thường là dân và người bị kiện là cơ quan hành chính nhà nước hoặc người đứng đầu cơ quan hành chính nhà nước. Xung quanh công tác xét xử loại án này,xĩu phóng viên Báo Hậu Giang có ghi nhận ý kiến của một số thẩm phán tòa án nhân dân (TAND) hai cấp tỉnh Hậu Giang.

Ông Phạm Trí Tuấn.

Ông Phạm Trí Tuấn, Chánh tòa hành chính TAND tỉnh:

- Án hành chính là một trong những loại án có tính chất đặc biệt, nhưng nhiều vụ việc chỉ cần căn cứ vào các quy định của pháp luật là có thể giải quyết được một cách nhanh chóng. Tuy nhiên, cũng có rất nhiều vụ phức tạp, đòi hỏi phải mất nhiều thời gian để nghiên cứu các văn bản, quy định của luật. Các loại khiếu kiện hành chính hiện nay chủ yếu tập trung vào các vấn đề về bồi thường, giải phóng mặt bằng, khiếu kiện về thuế, bảo hiểm xã hội... Từ đầu năm đến nay, TAND tỉnh thụ lý 13 vụ án hành chính, qua đó đưa ra xét xử 7 vụ. Trong quá trình thụ lý và xét xử án hành chính, về phía cơ quan hành chính nhà nước đều tuân thủ các quy định của pháp luật, không gây khó cho quá trình thu thập chứng cứ của tòa án hoặc tác động đến thẩm phán thụ lý vụ án. Mặc dù vậy, do tính chất của án hành chính thường do người khởi kiện đã bức xúc về vụ việc trong thời gian dài, nên tỷ lệ các vụ án hành chính người khởi kiện kháng cáo bản án thường khá cao. Trong quá trình thụ lý và xét xử, thẩm phán chỉ tuân thủ theo pháp luật, nếu phía cơ quan hành chính nhà nước có sai phạm thì bản án của tòa có thể tuyên hủy, sửa một phần quyết định của cơ quan hành chính hoặc yêu cầu có trách nhiệm phải bồi thường cho người khởi kiện.

Từ ngày 1-7-2016, việc xét xử các loại án hành chính sẽ có sự thay đổi về thẩm quyền. Theo đó, điểm mới cơ bản là TAND cấp huyện sẽ không thụ lý giải quyết án hành chính đối với việc khởi kiện các quyết định hành chính, hành vi hành chính của UBND huyện, chủ tịch UBND cấp huyện; thẩm quyền trong trường hợp này sẽ thuộc TAND cấp tỉnh,… Thay đổi này sẽ hạn chế được việc kiêng nể hoặc tác động đến thẩm phán cấp huyện trong quá trình giải quyết án, qua đó nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác giải quyết án hành chính hiện nay. 

Ông Lương Phước Đại.

Ông Lương Phước Đại, Chánh án TAND huyện Châu Thành:

 - Án hành chính hiện nay trên địa bàn huyện Châu Thành chủ yếu là các khiếu kiện bồi thường về đất đai. Về công tác xét xử các vụ án hành chính, dù là cơ quan bị khởi kiện nhưng UBND huyện luôn tạo điều kiện để tòa án có thể thụ lý và tiến hành giải quyết, đảm bảo việc xét xử của tòa được độc lập, không có sự tác động trong quá trình xử lý.

Tuy nhiên, công tác xét xử án hành chính hiện nay vẫn còn tồn tại một số khó khăn như số lượng các văn bản hành chính khá nhiều, nên thẩm phán thụ lý giải quyết phải mất rất nhiều thời gian để nghiên cứu hồ sơ. Mặt khác, do nhận thức về pháp luật của người dân trong một số trường hợp còn hạn chế nên trong vài vụ việc, dù cơ quan có thẩm quyền đã giải quyết đúng quy định, nhưng vì bức xúc nên người dân vẫn khởi kiện.

Về phía thẩm phán của TAND huyện Châu Thành, khi thụ lý, xét xử vụ án đều đảm bảo sự công minh, khách quan và tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật. Qua đó, đảm bảo các khiếu kiện hành chính của người dân được giải quyết đúng trình tự, thủ tục; đồng thời TAND huyện Châu Thành cũng xem trọng việc đối thoại nhằm tạo sự đồng thuận giữa cơ quan hành chính nhà nước với người khởi kiện, qua đó hạn chế được việc phải mở phiên tòa xét xử đối với loại án này.

Ông Nguyễn Hồng Thanh.

Ông Nguyễn Hồng Thanh, Thẩm phán TAND huyện Châu Thành A:

- Số lượng các vụ án hành chính thụ lý trên địa bàn huyện thời gian qua tương đối ít, tuy nhiên, các vụ việc khiếu kiện hành chính thường lại rất phức tạp và chủ yếu là các khiếu kiện về cấp giấy CNQSDĐ; về bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất… Trong quá trình thụ lý án hành chính, việc xét xử của các thẩm phán đảm bảo độc lập, không bị ảnh hưởng từ cơ quan hành chính nhà nước, tuy nhiên thẩm phán vẫn chịu không ít áp lực khi phải thụ lý, giải quyết đối với loại án này.

Trong quá trình giải quyết loại án này, tòa thường tiến hành trao đổi với cơ quan hành chính nhà nước và tổ chức đối thoại giữa người khởi kiện với cơ quan hành chính nhà nước để tìm tiếng nói chung, qua đó đảm bảo được quyền và lợi ích hợp pháp cho các bên. Thông qua việc đối thoại cũng sẽ giúp mâu thuẫn có thể được giải quyết hợp tình, hợp lý, vừa đảm bảo được uy tín cho cơ quan hành chính nhà nước, vừa đảm bảo quyền lợi cho người dân.

Tuy nhiên, nếu vẫn phải mở phiên tòa để xét xử thì tòa án sẽ xem xét các căn cứ và có thể tuyên hủy, sửa các quyết định của cơ quan hành chính nhà nước nếu ban hành không đúng theo quy định hoặc bác đơn khởi kiện của người khởi kiện nếu việc khởi kiện không có cơ sở.

ĐÌNH BẢO ghi nhận

(责任编辑：La liga)