Vài tuần sau khi Hamas tấn công Israel vào ngày 7/10/2023, thủ lĩnh của lực lượng Hezbollah ở Li Băng Hassan Nasrallah đã có bài phát biểu mạnh mẽ để giải thích vì sao những thành viên của nhóm này lại tham gia "cuộc chiến chống người Do Thái".

"Israel đang run rẩy và yếu hơn cả mạng nhện", ông Nasrallah nhấn mạnh và nói thêm rằng cuộc chiến này không chỉ mang tính lịch sử mà còn là một bước ngoặt, đồng thời kêu gọi tất cả các lực lượng thân Iran, từ Li Băng cho đến Syria, Iraq và Yemen "đều có nghĩa vụ phải tham gia".

Hezbollah đánh giá thấp năng lực của Israel?

Tuy nhiên, thực tế hiện nay là ông Nasrallah đã thiệt mạng trong một cuộc không kích của Israel vào cuối tuần qua. Nhiều lãnh đạo cấp cao khác của Hezbollah cũng đã thiệt mạng và nhóm này đã chịu thiệt hại nặng nề. Điều này cho thấy sự thâm nhập đáng kinh ngạc của hệ thống tình báo Israel.

Nhìn lại, đây là hậu quả cho sai lầm chiến lược nghiêm trọng của thủ lĩnh Nasrallah và Hezbollah, đó là đánh giá thấp năng lực của Israel và đánh giá quá cao năng lực từ các đồng minh trong khu vực và cả Iran.

Hezbollah sở hữu một kho tên lửa và rocket khổng lồ, bao gồm cả tên lửa đạn đạo dẫn đường chính xác, nhằm răn đe và ngăn chặn sự leo thang từ phía Israel. Nhưng cho đến nay, vũ khí của họ vẫn chưa gây ra bất kỳ thiệt hại đáng kể nào cho Israel.

Theo Bộ Y tế Li Băng, hơn 1.000 người đã thiệt mạng ở nước này kể từ ngày 16/9, trong chiến dịch không kích của Israel nhằm vào Hezbollah. Trong khi đó, hàng chục nghìn người phải rời bỏ nhà cửa ở miền bắc Israel. Ngược lại, không một người Israel nào thiệt mạng do các cuộc không kích của Hezbollah kể từ ngày 19/9.

"Chúng ta đã thấy một điều rất quan trọng trong các cuộc đụng độ hiện tại: Trong khi Hezbollah hành động như một đội quân, họ không phải là đối thủ của Israel về hỏa lực, sức mạnh trên không, tình báo và công nghệ", ông Fouad Siniora, cựu Thủ tướng Li Băng nhận định. Theo ông, điều này cho thấy Hezbollah, dù mạnh trong mắt nhiều người ở Li Băng và khu vực, vẫn là một lực lượng yếu thế khi đối đầu với Israel. 

Ngoài các cuộc không kích mạnh mẽ trong những ngày qua khiến lực lượng Hezbollah phải chịu hậu quả nặng nề, Israel đã chính thức đưa quân qua biên giới Li Băng, chính thức mở cuộc chiến trên bộ hạn chế ở đây vào đêm 30/9.

Nguy cơ đối với Israel

Trong khi Hezbollah đã trở thành nạn nhân của sai sót từ chính mình, Israel hiện có nguy cơ rơi vào một cái bẫy tương tự, đặc biệt là khi họ phát động một cuộc tấn công trên bộ vào Li Băng và cố gắng vẽ lại cấu trúc chính trị của nước này.

Cuộc tấn công Li Băng năm 1982 của Israel nhằm mục đích đó đã dẫn đến sự ra đời của Hezbollah và một cuộc chiếm đóng kéo dài kết thúc bằng việc Tel Aviv đơn phương rút quân khỏi miền nam Li Băng vào năm 2000.

Bất chấp cái chết của ông Nasrallah và nhiều chỉ huy cấp cao, Hezbollah vẫn giữ lại hàng nghìn thành viên dày dạn kinh nghiệm chiến đấu và một kho vũ khí lớn mà họ có thể sử dụng để gây ra thương vong đáng kể trên địa hình đã được chuẩn bị sẵn ở các thành trì phía nam Li Băng.

Trong khi các chỉ huy Israel nhận thức được những nguy hiểm của chiến đấu trên bộ, và nhớ lại những tổn thất của chiến dịch năm 2006, thì vấn đề chính trị là mục tiêu đã nêu của Israel: sự trở về của khoảng 60.000 người dân Israel phải di dời khỏi các khu vực dọc biên giới là điều rất khó đạt được chỉ bằng sức mạnh quân sự.

Bất chấp những đòn giáng gần đây, Hezbollah từ chối ngừng bắn xuyên biên giới nếu Israel không đồng ý ngừng bắn với Hamas ở Gaza. Ông Eyal Zisser, chuyên gia về khu vực này và là phó hiệu trưởng của Đại học Tel Aviv, cho rằng sẽ là một thất bại nếu Hezbollah đồng ý ngừng bắn trong hoàn cảnh này. "Họ không thể làm vậy, vì đó sẽ là một thất bại đau đớn", ông nói.

Sự suy yếu của Hezbollah đang đặt ra thách thức đặc biệt cho Iran, vốn phụ thuộc vào lực lượng này để bảo vệ lợi ích của mình trước các cuộc tấn công tiềm tàng từ Israel.

"Đây là sự chuyển đổi đối với khu vực vì Hezbollah không chỉ là một lực lượng ủy nhiệm khác của Iran mà còn là một phần quan trọng trong học thuyết phòng thủ của nước này và là công cụ răn đe chính của họ đối với Israel", Michael Horowitz, giám đốc tình báo tại công ty tư vấn Le Beck International, cho biết.

Tuy nhiên, hiện tại Iran đang phải đối mặt với một tình thế tiến thoái lưỡng nan: cần bảo vệ Hezbollah, nhưng lại không muốn dấn thân vào một cuộc xung đột trực tiếp với Israel.

Các tính toán của Iran, chỉ chưa đầy 2 tháng sau khi Israel ám sát thủ lĩnh Hamas Ismail Haniyeh tại một nhà khách của chính phủ nước này, càng trở nên phức tạp hơn do sự không chắc chắn về mức độ thâm nhập chính xác của Israel vào cơ sở an ninh của chính họ.

Iran, quốc gia đang chịu lệnh trừng phạt của phương Tây, phải mua phần lớn thiết bị và linh kiện thông qua các bên trung gian không rõ ràng. Theo các nhà phân tích quân sự, Israel - nước được cho là đã xâm nhập vào chuỗi cung ứng của Hezbollah để cài thuốc nổ vào máy bộ đàm và máy nhắn tin - cũng có thể can thiệp vào mạng lưới liên lạc hoặc vũ khí của Iran.

Tất nhiên, Hezbollah vẫn chưa biến mất, và phong trào này vẫn giữ lại hàng ngàn thành viên cùng một phần đáng kể kho vũ khí của mình. "Năng lực của lực lượng kháng chiến vẫn còn nguyên vẹn bất chấp sự thất bại mà họ phải chịu từ phía Israel. Nếu Israel không dừng lại, họ có thể sẽ phải chịu cảnh thức tỉnh một cách thô bạo", nhà phân tích chính trị Kamel Wazne tại Beirut cảnh báo.

Nhưng điều mà Hezbollah rõ ràng đã mất ở Li Băng chính là hào quang bất khả chiến bại, điều cho phép họ về cơ bản kiểm soát nhà nước Li Băng, đất nước vốn không có tổng thống kể từ tháng 10/2022.

Hezbollah hiện đang mạo hiểm với vị thế của mình với cơ sở của mình trong cộng đồng người Shiite ở Li Băng, đặc biệt là khi cư dân của hầu hết các khu vực người Shiite ở phía nam và Thung lũng Bekaa đang phải rời bỏ nhà cửa vì các cuộc không kích của Israel.