Mắc ca được mệnh danh là "hoàng hậu" quả khô bởi giá trị dinh dưỡng vượt trội,ồngcâymắccaViệtNamsẽtạonguồnthucảtỷđôti so lens cũng như mùi vị rất đặc trưng. Ảnh: ST

Tiềm năng cây mắcca đã được thế giới công nhận và trong tương lai không xa, cây mắc ca sẽ là cây chiến lược trong ngành nông nghiệp Việt Nam, mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Đây là nhận định của các chuyên gia tại Diễn đàn “Mắc ca Việt Nam – Tiềm năng phát triển và cơ hội hợp tác” do Ban chỉ đạo Tây Bắc, Viện nghiên cứu và phát triển công nghệ nông lâm nghiệp Thành Tây và CtyCP Thương mại, Đầu tư và Phát triển Công nghệ Quốc tế vừa phối hợp tổ chức tại Hà Nội.

Cây "tỷ đô"

Macadamia (mắc ca) được mệnh danh là "hoàng hậu" quả khô, bởi giá trị dinh dưỡng vượt trội, cũng như mùi vị rất đặc trưng. Theo thống kê của Hiệp hội Quả hạch và hoa quả sấy thế giới (INC), năm 2012, tổng sản lượng mắc ca (sản phẩm nguyên liệu) toàn thế giới đạt trên 145.000 tấn về lượng và đạt khoảng 728 triệu USD về giá trị. Tốc độ tăng trưởng của thị trường từ năm 2006 đến nay tăng trung bình từ 10-15%/năm.

Úc là nước dẫn đầu về sản xuất mắc ca trong 40 năm qua. Năm 2009, tổng kim ngạch xuất khẩu của Úc chiếm 47% và sau đó là Nam Phi với 30%. Tuy nhiên, năm 2014, Nam Phi đã soán ngôi của Úc để trở thành quốc gia sản xuất mắc ca lớn nhất thế giới. Sản lượng mắc ca của Nam Phi là 40.405 tấn, xuất khẩu chiếm 95%, trong khi đó sản lượng Úc là 35.200 tấn, xuất khẩu chiếm 50%. Đây là một thành tích đáng nể của Nam Phi sau 20 năm kiên trì phát triển ngành mắc ca.

Thị trường mắc ca tại châu Á hiện đang tăng trưởng rất mạnh. Năm 2009, thị trường tiêu thụ nội địa mắc ca của Trung Quốc ước tính khoảng hơn 16.000 tấn, đạt giá trị khoảng 24 triệu USD. Năm 2014, đã ghi nhận sự gia tăng đáng kể của thị trường Trung Quốc và Đài Loan. Theo thống kê chưa đầy đủ, năm 2014, Trung Quốc đã nhập khẩu 36% lượng mắc ca trên thế giới. Bên cạnh đó, còn rất nhiều thị trường lớn chưa được khai thác như thị trường Ấn Độ, Hàn Quốc, Trung Đông và Việt Nam,...

Nhân mắc ca của Úc trước đây chủ yếu được xuất vào thị trường Mỹ và Cannada, thì nay châu Âu và châu Á đang trở thành thị trường tiêu thụ lớn hơn, giá cả quốc tế vài năm gần đây dao động trong khoảng 13 -14 USD/kg nhân.

Các dự báo thị truờng đều cho rằng, giá nhân mắc ca sẽ còn tăng mạnh trong tương lai. Với giá bán như hiện nay, 1ha mắc ca giá trị đạt tới 2.000 - 3.000 USD. Nếu xét về giá trị kinh tế, không có loại cây nào đủ sức cạnh tranh với mắc ca. Vì vậy, cây mắc ca xứng đáng là sự lựa chọn cây trồng xóa đói giảm nghèo. Trong 10 năm nữa, mắc ca sẽ trở thành cây "tỷ đô".

Việt Nam có thể trở thành cường quốc về mắc ca

Nhìn lại thị trường Việt Nam, mắc ca đã được nghiên cứu và trồng thử nghiệm trong hơn 10 năm trở lại đây. Thực tế cho thấy, 1ha cà phê trung bình được 3,8 tấn/năm. Với giá bán khoảng 40.000 đ/kg thu 155 triệu đồng. Trong khi đó, 1ha mắc ca trồng khoảng 360 cây, đến thời điểm 9 năm tuổi thu 5 tấn; với giá chỉ cần 120.000đ/kg đã thu được trên dưới 600 triệu đồng.

Mắc ca cho doanh thu lớn hơn, trong khi chi phí cho phân bón và chăm sóc thấp hơn trồng cà phê (không quá 50.000 đồng/cây/năm, hiệu quả kinh tế gấp 5 lần). Cây mắc ca có thể trồng xen với cà phê sẽ cho hiệu quả kinh tế rất cao. Phương pháp trồng xen cà phê và mắc ca đã được kiểm chứng cho thấy có thể nhanh chóng nhân rộng diện tích mắc ca lên con số hàng trăm nghìn ha mà không cần tốn thêm đất trồng trọt. Như vậy, trong tương lai không xa, Việt Nam sẽ trở thành một cường quốc về mắc ca với hàng trăm nghìn ha mà không cần mở rộng thêm diện tích đất trồng trọt.

Ở Việt Nam, hạt mắc ca hiện có giá 2,5 USD/kg cả vỏ. Thị trường Mỹ, New Zealand, châu Âu có nhu cầu tiêu thụ hạt mắc ca rất lớn, tổng sản lượng mắc ca trên thế giới hiện ở mức khoảng 120.000 tấn, nhưng mới chỉ đáp ứng được 25% nhu cầu thị trường. Hiện kim ngạch các loại hạt của Việt Nam đang tăng mạnh với cơ cấu các loại hạt có nhiều thay đổi.

Mắc ca vẫn là mặt hàng được xuất khẩu nhiều nhất trong thời gian qua, đạt hơn 1,2 triệu USD, chiếm tới 82% tổng kim ngạch hạt xuất khẩu; sản lượng đạt 133,8 nghìn kg.

Hiện nay, diện tích trồng cây mắc ca lấy hạt tại Việt Nam vẫn còn rất hạn chế nên mặt hàng này vẫn được nhập khẩu vào Việt Nam với số lượng lớn và tái xuất trở lại sang các thị trường như Úc, Canada, Đức, Thái Lan, Hà Lan.

Theo dự báo của các chuyên gia, chúng ta có thể phát triển mắc ca thành một ngành sản xuất hàng hóa có quy mô tương đối lớn, diện tích có triển vọng phát triển cây mắc ca có thể đạt tới 200.000 ha. Sản lượng hạt hàng năm có thể đạt bình quân 5 tấn/ha. Phấn đấu ngành công nghiệp chế biến các sản phẩm mắc ca phát triển đáp ứng nhu cầu của thị trường Mỹ, Nhật, Đức, Trung Quốc,...

Theo đánh giá của ông Nguyễn Trí Ngọc, Viện trưởng Viện nghiên cứu và phát triển công nghệ nông lâm nghiệp Thành Tây, Việt Nam có nhiều điều kiện để có thể trở thành cường quốc về mắc ca.

Bởi, cây mắc ca đang được Chính phủ đặc biệt quan tâm, cụ thể Chính phủ đã ban hành Nghị định 210/2013/NĐ-CP quy định: Các dự án trồng cây mắc ca có quy mô từ 50 ha trở lên được ngân sách nhà nước hỗ trợ 15 triệu đồng/ha để xây dựng đồng ruộng, cây giống,... Và mới đây, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đã ban hành thông tư hướng dẫn thực hiện Nghị định trên.

Hiện nay, một số ngân hàng đã và đang triển khai các chương trình tín dụng cho phát triển cây mắc ca, điển hình như gói hỗ trợ 10.000 tỷ đồng do Ngân hàng Bưu điện Liên Việt thực hiện.

Cũng theo ông Ngọc, Việt Nam đã xác định được hai vùng đó là Tây Bắc và Tây Nguyên rất phù hợp thuận lợi cho cây mắc ca sinh trưởng và cho năng suất cao. Tận dụng được thế mạnh này có thể mở ra cơ hội vô cùng lớn cho nông nghiệp Việt Nam./.

Khánh Linh

(责任编辑：Cúp C1)