Hạn ngạch xuất khẩu đối với mặt hàng gạo trong tháng 4/2020 là 400.000 tấn.

Tuy nhiên,ôngcótiêucựctrongtiếpnhậnđăngkýxuấtkhẩugạothálich thi laliga chưa đầy một ngày, lượng gạo đăng ký xuất khẩu đã xấp xỉ hạn ngạch khiến nhiều DN đặt dấu hỏi nghi vấn về sự minh bạch. Thực hư câu chuyện này ra sao?

Hệ thống hoàn toàn tự động

Ngày 10/4/2020, tại Văn bản số 2827/VPCP-KTTH, Văn phòng Chính phủ đã thông báo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc xuất khẩu gạo trong bối cảnh dịch bệnh và hạn hán, xâm nhập mặn; trong đó đồng ý chủ trương về phương án, số lượng xuất khẩu gạo tháng 4/2020.

Thực hiện chỉ đạo này, Bộ trưởng Bộ Công thương đã ban hành Quyết định số 1106/QĐ-BCT công bố áp dụng hạn ngạch xuất khẩu đối với mặt hàng gạo (mã HS 10.06) trong tháng 4/2020 là 400.000 tấn. Quyết định có hiệu lực kể từ 0 giờ ngày 11/4/2020. Thương nhân đăng ký tờ khai hải quan trước sẽ được trừ vào hạn ngạch xuất khẩu trước. Số lượng khai trên tờ khai hải quan đã đăng ký sẽ được trừ lùi vào số lượng được phép xuất khẩu trong tháng 4. Trường hợp tờ khai hải quan không còn giá trị làm thủ tục hoặc số lượng thực xuất ít hơn số lượng đã khai hải quan thì số dư sẽ được cộng trở lại số lượng được phép xuất khẩu trong tháng 4. Điều này đồng nghĩa, các tờ khai hải quan có giá trị làm thủ tục hải quan liên tục cho tới khi tổng số lượng đăng ký xuất khẩu của các tờ khai chạm mốc 400.000 tấn.

Để thực hiện quyết định của Bộ Công thương, Tổng cục Hải quan đã thiết lập các chỉ tiêu thông tin trên Hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan. Kể từ 0 giờ ngày 12/4/2020, Hệ thống đã được thiết lập để hoạt động tự động tiếp nhận, tự động trừ lùi số lượng gạo xuất khẩu trong hạn ngạch được phép xuất khẩu theo nguyên tắc tờ khai đăng ký trước sẽ được trừ vào hạn ngạch xuất khẩu trước, ngay sau khi người khai hải quan gửi thông tin tờ khai hải quan đến hệ thống; không có sự can thiệp của công chức hải quan. Hệ thống cũng sẽ tự động dừng tiếp nhận thông tin đăng ký tờ khai hải quan nếu số lượng đăng ký chạm mốc hạn ngạch được phép xuất khẩu là 400.000 tấn.

Qua thống kê của Tổng cục Hải quan, trong thời điểm mở hệ thống (0h giờ ngày 12/4) đến 19 giờ 34 phút ngày 12/4/2020 đã có 40 DN đăng ký tờ khai tại 13 chi cục hải quan với tổng số lượng gạo đã đăng ký xuất khẩu hơn 399.999 tấn.

Sau thời điểm nói trên, rất nhiều DN tiếp tục đăng ký tờ khai xuất khẩu gạo. Song, do số lượng lớn hơn hạn ngạch cho phép nên Hệ thống đều tự động không tiếp nhận. Điều này dẫn đến ngờ vực cho DN.

Nghiệp vụ thường xuyên của Hải quan

Ngày 14/4/2020, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Cẩn đã công khai khẳng định trước báo giới rằng: Không có dấu hiệu hay là tác động tiêu cực của công chức hải quan hay cơ quan hải quan trong chuyện này.

Ông Cẩn lý giải: “Hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan (VNACCS/VCIS) do Chính phủ Nhật Bản viện trợ hoạt động theo nguyên tắc xử lý tự động từ nhiều năm nay. Tất cả các hoạt động đăng ký tờ khai và thủ tục hải quan đều được thực hiện tự động 24/7, mọi lúc mọi nơi, tức là không có ngày nghỉ, không phân biệt ngày giờ”. Cụ thể hơn với việc đăng ký xuất khẩu gạo lần này, thực hiện quyết định của Bộ trưởng Bộ Công thương, 0h ngày 12/4 là Hệ thống tự động của Hải quan chính thức mở cho các DN đăng ký tờ khai giống như là các hàng hóa khác nhưng với điều kiện chỉ giới hạn trong vòng 400.000 tấn gạo theo hạn ngạch đã giao. Khi cấp đủ thì hệ thống sẽ dừng lại.

“Theo ghi nhận vào chiều tối ngày 12/4 thì hạn ngạch chỉ còn dư 11 tấn. Do vậy các DN đăng ký tờ khai có số lượng lớn hơn 11 tấn thì đều bị đẩy ra. “Hệ thống không chấp nhận một cách hoàn toàn tự động, không có tác động của công chức hải quan cũng như cơ quan hải quan” – lãnh đạo Tổng cục Hải quan khẳng định.

Thực tế, việc tự động mở hay đóng hệ thống xuất nhập khẩu đối với các mặt hàng theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ cũng là nghiệp vụ bình thường đã được triển khai nhiều năm nay, được cập nhật thường xuyên trên website của Tổng cục Hải quan một cách minh bạch, đúng với quy định của pháp luật, tránh tình trạng gây phiền hà, sách nhiễu, xin - cho giữa cán bộ hải quan với DN.

Minh Lê

(责任编辑：La liga)