Nói ra một lời xin lỗi khi làm sai,bảng xếp hạng bóng đá cộng hòa séc chả chết ai, ngược lại còn được việc, thế mà vì sĩ diện hoặc có thể vì lý do gì khác, câu xin lỗi đã bị phớt lờ, nuốt ngược vào trong. Thổ Nhĩ Kỳ nhất quyết không chịu xin lỗi sau khi bắn rơi một chiếc Su của Nga vào tháng 9-2015, khiến hai nước căng thẳng ngoại giao và Thổ Nhĩ Kỳ bị Nga trừng phạt kinh tế, hủy bỏ hợp đồng nhiều tỷ đô la đến nỗi Tổng thống Recep Tayyip Erdogan của Thổ Nhĩ Kỳ phải kêu cứu Tổ chức WTO giải quyết ngày 5-1-2016.

Trong nước thời gian gần đây, sau sự cố nhiều chai nước ngọt Dr Thanh xuất hiện cặn trắng đen lợn cợn ở tỉnh Cà Mau, Bà Rịa - Vũng Tàu, Đồng Nai..., nhiều bài báo đã “gợi ý” dù oan hay ưng, dù lỗi vô tình hay cố ý, Công ty giải khát Tân Hiệp Phát cũng nên có một lời xin lỗi với người tiêu dùng, bởi những sản phẩm đó là của công ty sản xuất. Thế nhưng Công ty Tân Hiệp Phát lại lặng thinh cứ như những chai, những lốc Dr Thanh “bẩn” kia chẳng dính dáng gì đến dây chuyền sản xuất hiện đại khép kín của mình. Sự thản nhiên, dửng dưng đó đã có kết quả đáng buồn: Nhiều quán giải khát ở miền Tây đã treo bảng trước cửa: “Ở đây không bán sản phẩm của Công ty Tân Hiệp Phát”. Không có một câu xin lỗi chí tình sau sai phạm, người tiêu dùng đã quay lưng với doanh nghiệp.

Tháng 12-2015, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe trong chuyến dự hội nghị tại Hàn Quốc, đã cúi đầu xin lỗi nhân dân Hàn Quốc về việc quân đội Nhật Bản đã bắt phụ nữ Hàn Quốc làm nô lệ tình dục trong thế chiến thứ hai. Lời xin lỗi của ông Shinzo Abe tuy muộn màng nhưng đã xóa đi nỗi ấm ức, căm hận Nhật Bản của các nạn nhân nói riêng, của Hàn Quốc nói chung. Để sau lời xin lỗi đó, một loạt văn kiện hợp tác kinh tế, quân sự được lãnh đạo hai nước Nhật - Hàn ký kết ngay sau hội nghị.

Cũng hành động tương tự, mới đây, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam tổ chức một hội nghị với khách mời là những khách hàng đã “nghỉ chơi” với ngành đường sắt.

Đây là những “bạn hàng” lớn từng giao hóa chất, apatít, xi măng, sắt thép... cho ngành đường sắt vận chuyển. Những năm sau này, không chịu nổi sự độc quyền sinh quan liêu, trịch thượng của ngành đường sắt, các khách hàng này đã “quay lưng” lại với phương tiện một thời họ phải cầu lụy để sử dụng phương tiện đường bộ, đường thủy. Ông Trần Ngọc Thành, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đã phải đắng lòng thú nhận: “Danh nghĩa là tổ chức hội nghị để tri ân khách hàng nhưng thực ra là để xin lỗi đã quấy nhiễu khách hàng quá nhiều trong những năm qua và cầu cạnh khách hàng hãy quay lại với ngành đường sắt, sử dụng đường sắt”.

Khi đã được thực tâm nhận lỗi, ít có ai cứng rắn đến độ nhất định truy cứu, không bỏ qua. Ngay đến ông Huỳnh Văn Nén, người bị ngồi tù oan suốt 17 năm, vẫn vui vẻ không một lời trách móc khi 3 cơ quan: công an, viện kiểm sát, tòa án... tổ chức công khai xin lỗi ông. Và điều hỉ xả này cũng thường gặp trong các phiên tòa hình sự, nạn nhân hoặc gia đình nạn nhân thường mở lòng xin giảm án cho thủ phạm khi thủ phạm thành khẩn xin được tha lỗi.

Thời gian gần đây, những cụm từ về văn hóa xuất hiện thường xuyên trên báo chí (văn hóa lưu thông, văn hóa ứng xử, văn hóa nghe nhìn, văn hóa mua bán...), tất nhiên có cả văn hóa xin lỗi. Xin lỗi cũng là một nét đẹp của văn hóa, của người có văn hóa. Nhưng để có được nét đẹp đó thì “xin lỗi” cũng phải có văn hóa, nghĩa là phải xuất phát từ tâm, không miễn cưỡng qua quýt, không bị áp lực hay bị yêu cầu phải xin lỗi. Một số cơ quan tại thành phố Hồ Chí Minh đã thực hiện việc gửi văn bản đến tận tay người dân để xin lỗi đã chậm trễ trong việc giải quyết hồ sơ, đơn từ. Một cung cách ứng xử bình thường, đương nhiên của một cơ quan ăn lương từ tiền của dân đóng thuế như thế, tưởng như dễ dàng, đơn giản, lại trở thành khó làm khi còn quá nhiều nơi, quá nhiều cơ quan công quyền vẫn xem giải quyết công việc cho dân là sự ban phát. Dân sốt ruột chờ đợi mặc người dân, luật quy định bao nhiêu ngày mặc luật, cứ tà tà xử lý, chưa cáu gắt khi bị hỏi tới hỏi lui là may mắn rồi, nói gì đến... xin lỗi. Ngay cả khi công chức làm thất lạc hồ sơ, đơn từ của người dân, vẫn tỉnh bơ bắt người dân về làm lại hồ sơ, đơn từ khác cứ như thể do chính người dân làm thất lạc, huống gì có một lời xin lỗi cho phải đạo.

Trần Thái Đẳng

(责任编辑：Thể thao)