Chỉ người làng mới hiểu

Khoảng 2.500 năm nay,àngduynhấtthếgiớigiaotiếpbằnghuýtsáđội hình al akhdoud club gặp al ittihad cư dân của ngôi làng trên sườn núi Antia (phía Đông - Nam hòn đảo Evia của Hy Lạp) đã sử dụng sfyria - một loại ngôn ngữ lạ lùng mà chỉ họ mới có thể hiểu được.

Nơi đây không có khách sạn hay nhà hàng trong vòng bán kính 40km. Ngôi làng xa xôi đến nỗi nó không có mặt trên Google Maps.

Không ai còn nhớ chính xác bằng cách nào và vào lúc nào dân làng bắt đầu sử dụng sfyria. Các nhà ngôn ngữ lý giải từ sfyria xuất phát từ styrizo trong tiếng Hy Lạp có nghĩa là "huýt sáo".

Điều đáng lưu ý là sfyria chỉ được thế giới bên ngoài biết đến vào năm 1969, khi một chiếc máy bay rơi ở vùng núi phía sau làng Antia. Một đoàn tìm kiếm cứu nạn được phái đến để tìm viên phi công mất tích và họ vô cùng ngạc nhiên lẫn thích thú khi nghe những người chăn cừu phát ra hàng loạt thanh âm khó hiểu vang vọng khắp hẻm núi.

Với nơi xa xôi, không có ánh sáng văn minh soi rọi, việc huýt sáo truyền tin ở Antia tỏ ra rất hữu dụng trong một thời gian dài. Đường sá, nước và điện chỉ đến được đây khoảng 30 năm trước và cho đến nay vẫn chưa có dịch vụ điện thoại di động".

Yiannis Tsipas, một người chăn dê 50 tuổi và là người biết huýt sáo đàm thoại trẻ nhất ở làng, nói: "Cho đến năm 1997, chỉ có một chiếc điện thoại duy nhất ở Antia của một người làng tên là Koula, vì vậy một khi ai đó đi Athens, họ gọi vào đây và thông báo đến nơi an toàn. Và Koula huýt sáo truyền tin này đến gia đình của người đó".

Ngôn ngữ sfyria cũng giúp cho đôi lứa yêu nhau. Một phụ nữ kể lại: "Một đêm nọ, một thanh niên kẹt trong núi với những con cừu của mình do tuyết rơi dày đặc. Anh ta biết rằng ở một nơi nào đó quanh đây có một cô gái cũng bị kẹt với những con dê của mình.

Anh ta bèn tìm một cái hang, nhóm một đống lửa và huýt sáo mời cô gái đến cùng sưởi ấm. Cô gái đến, và đó là cách mà cha mẹ tôi phải lòng nhau".

Mỗi tiếng huýt sáo tương ứng với một chữ trong bảng chữ cái. Khi đặt chúng theo thứ tự sẽ tạo thành một từ. Theo cách này, họ có thể trò chuyện và hiểu lẫn nhau.

Theo Dimitra Hengen, một nhà ngôn ngữ học người Hy Lạp đã đến Antia trong thời gian gần đây, sfyria là một loại ngôn ngữ Hy Lạp thể hiện bằng tiếng huýt sáo, trong đó những chữ cái và âm tiết phù hợp với âm điệu và tần số đặc trưng.

Do sóng âm của tiếng huýt sáo khác với giọng nói, những thông điệp thể hiện qua sfyria có thể lan xa 4km đến các thung lũng, hay độ lan truyền gấp 10 lần tiếng hét.

Nỗ lực bảo tồn

Người dân hãnh diện trong việc lưu giữ truyền thống cho đời con, đời cháu. "Khi tôi còn là một đứa trẻ, tôi đã học sfyria với tiếng Hy Lạp để sinh tồn. Đó là cách sống của chúng tôi và nếu nó biến mất thì bản sắc văn hóa của làng này cũng mất theo", Panagiotis Tzanavaris, người đàn ông 69 tuổi huýt sáo giỏi nhất làng, nói.

Tuy nhiên, cách đây vài thập niên, dân số của Antia đã giảm từ 250 người xuống còn 37 người, gồm đa số là những người già bị rụng răng. Họ không còn huýt sáo với âm giọng sắc bén nữa.

Trong khi nhiều người biết huýt sáo ở đây theo định luật tự nhiên, già rồi chết hay mất hết răng, những người trẻ lại tìm cách bỏ làng đến thành phố sinh sống. Ngày nay, chỉ còn 6 người trên hành tinh có thể "nói" được thứ ngôn ngữ như tiếng chim hót này.

Tại Antia, những người còn biết được loại ngôn ngữ này không biết truyền lại cho ai vì con cái của họ đã xuống núi tìm sinh kế nơi đô thị. "Khi còn là một cô gái, tôi có thói quen đi trong đêm tối với chiếc khăn che mặt phủ xuống từ trên đầu. Lúc đó, vừa đi tôi vừa huýt sáo vang khắp núi rừng... Còn hiện giờ thật xấu hổ khi không còn răng để thể hiện việc truyền thông tin này nữa", bà Zografio Kalogirou, 70 tuổi, người làng Antia, cho biết.

Vì vậy, vào năm 2010, những người già của làng đã tìm cách hồi sinh ngôn ngữ đang chết dần này bằng cách thiết lập Tổ chức văn hóa Antia, trụ sở đặt ở ngôi trường học đã đóng cửa trong làng. Panagiotis Tzanavaris, người đàn ông 69 tuổi huýt sáo giỏi nhất làng cũng đã làm một điều gì đó chưa từng có với truyền thống của làng mình: Dạy mọi người từ các thị trấn khác cách huýt sáo sfyria.

Sau 7 năm học, người trẻ nhất nói ngôn ngữ cổ của Antia hiện là người đưa thư 31 tuổi sống ở Karystos, cách làng 40km. Ông nói: "Trong nhiều năm, người dân ở Antia đã lo lắng về một ngôn ngữ đang biến mất. Nhưng với sự chung tay của mọi người, chúng tôi tin rằng ngôn ngữ này sẽ tồn tại".

Nguồn: BBC/ Phụ nữ Việt Nam

Sự lung lay trong văn hoá 'sống lâu lên lão làng' ở Nhật Bản

“Khi tôi còn đi học, tôi hiểu rằng nếu bây giờ bạn lắng nghe những đàn anh lớn tuổi của mình, thì khi bạn có tuổi, mọi người sẽ lắng nghe bạn”.

(责任编辑：La liga)