Sau vòng điều trần đầu tiên,ìnhhìnhBiểnĐôngmớinhấtPhilippinesđiềutrầnlầnvềvụkiệnBiểnĐôu21 hà lan Tòa án trọng tài thường trực (PCA) ở The Hague (Hà Lan) quyết định sẽ tiến hành vòng điều trần thứ hai để xem xét quyền phán quyết của tòa trong vụ Philippines kiện Trung Quốc tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông, theo thông tin trên báo VnExpress.

Phát biểu trước giới truyền thông, bà Abigail Valte, phó phát ngôn viên tổng thống Philippines đang ở The Hague, Hà Lan, cho biết Manila "đã có sự chuẩn bị cần thiết để trả lời một cách tốt nhất cho những câu hỏi từ tòa án trong phiên điều trần thứ hai". Theo đó, phiên điều trần thứ hai của vụ kiện ‘đường lưỡi bò’ sẽ diễn ra từ lúc 10h – 13h vào ngày 13/7.

Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario (giữa) trong buổi điều trần trước tòa án quốc tế về vụ kiện Biển Đông hôm 8/7. Ảnh Phil Star

Trong thông báo trước đó, bà Valte cho biết tòa trọng tài đã nhóm họp để trao đổi về nội dung Philippines trình bày trong hai ngày 7 và 8/7. Tòa trọng tài quyết định cần lắng nghe thêm ý kiến về vấn đề thẩm quyền của tòa trong vụ kiện Trung Quốc trên Biển Đông này.

Tuy nhiên, báo Tuổi Trẻdẫn lời một nguồn tin cho biết, buổi điều trần tiếp theo chỉ là “theo lộ trình” và “không mang hàm ý gì ngoài việc các thẩm phán muốn làm rõ hơn”. Theo lời bà Valte, tòa sẽ đặt nhiều câu hỏi cho Manila trong phiên điều trần tới. Ngược lại, phía Philippines đang xem xét đề nghị tòa yêu cầu Trung Quốc ngừng các hoạt động cải tạo đảo trên Biển Đông.

“Trong hai ngày qua, Philippines đã trình bày các tranh luận của mình để chứng minh rằng tòa án có thẩm quyền và không có gì ngăn cản tòa thực hiện quyền phán quyết đó” - tờ Inquirer dẫn lời người phát ngôn Valte.

Nói về luận điểm của Trung Quốc cho rằng PCA không có thẩm quyền xử vụ kiện về vấn đề vốn có bản chất là tranh chấp chủ quyền, Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario nói rằng nước này chỉ yêu cầu tòa xác định các ranh giới hàng hải thuộc về Manila theo quy định của Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS).

Người dân Philippines biểu tình trước Lãnh sự quán Trung Quốc vì vấn đề tranh chấp chủ quyền Biển Đông.  Ảnh Reuters

Ngoài việc bác bỏ “quyền lịch sử” và đường chín đoạn vô căn cứ của Trung Quốc trên Biển Đông, Philippines cũng phủ nhận chủ quyền của Trung Quốc dựa vào các hòn đảo nhân tạo mà Bắc Kinh xây dựng gần đây.

Đồng thời, Manila cũng tố Bắc Kinh can thiệp vào việc Philippines thực thi chủ quyền trên Biển Đông. Các hoạt động cải tạo đảo, phá hủy các rạn san hô và đánh bắt cá của Trung Quốc cũng bị cáo buộc đã phá hủy môi trường.

Theo đó, PCA cần xác định liệu họ có quyền xét xử vụ kiện của Philippines hay không trước khi đi vào trọng tâm vụ kiện. Trong trường hợp Manila không thể thuyết phục được PCA, nước này sẽ phải nghĩ cách khác để bảo vệ chủ quyền của mình trên Biển Đông.

Tuy nhiên chuyên gia Jay Batongbacal, thuộc Đại học Luật Philippines, cho rằng Manila không thể thắng tất cả các tuyên bố. “Do vụ việc khá phức tạp, có ít nhất từ 13 đến dưới 20 tuyên bố, tôi nghĩ tòa có thể đưa ra quyết định rằng họ có quyền phán quyết một số tuyên bố của Philipines nhưng không phải tất cả”.

Giới quan sát quốc tế và các nước đang ‘nín thở’ chờ đợi kết quả cuối cùng của vụ kiện Biển Đông. Ảnh minh họa

Trong khi đó, chuyên gia Richard Javad Heydarian đánh giá vụ kiện của Philippines là hành động can đảm nhưng cũng đầy rủi ro. Một số chuyên gia đã đề cập khả năng thành lập một “ủy ban hòa giải”, theo UNCLOS, để giải quyết các tranh chấp một cách hòa bình trong trường hợp PCA từ chối Manila.

Ông Heydarian cho biết Philippines có thể tìm đến Tòa án hình sự quốc tế để giải quyết trực tiếp, hoặc vận động Liên Hiệp Quốc thông qua nghị quyết chỉ trích Trung Quốc. Theo ông Heydarian, vụ kiện của Philippines cũng đặt các cơ quan trọng tài của Liên Hiệp Quốc dưới UNCLOS vào thế tiến thoái lưỡng nan.

Cụ thể, nếu từ chối đơn kiện liên quan đến chủ quyền Biển Đông của Philippines, tòa sẽ khiến cả thế giới hoài nghi luật pháp quốc tế. Tuy nhiên, nếu chấp nhận, tòa có thể bị tẩy chay bởi một trong những quốc gia lớn nhất khu vực châu Á.

Minh Thùy(T/h)

(责任编辑：Ngoại Hạng Anh)