Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif trong cuộc họp của Nhóm P5+1 tháng 9-2013

Trong ba tuần nữa, đại diện của Iran và các nước phương Tây sẽ có cuộc thảo luận để xem xét những tiến bộ và trở ngại. Để mở đường cho cuộc thảo luận mang tính quyết định này, hai bên vừa gặp nhau tại Vienna (Áo) để dàn xếp về một thỏa thuận "lịch sử" trước thời hạn 24-11. Theo đánh giá của các nhà quan sát, cuộc gặp lần này giữa Ngoại trưởng Mỹ John Kerry, Ngoại trưởng Iran Mohamad Javad Zarif và Đại diện cấp cao của Liên minh châu Âu về chính sách đối ngoại Catherine Ashton rất phức tạp và gay gắt, và họ vẫn không đạt được bước tiến cụ thể nào. Hai bên thừa nhận rằng giữa họ vẫn còn những khác biệt về lập trường. Tuy nhiên, hai bên vẫn tỏ ra lạc quan vì đều mong muốn ký được một thỏa thuận càng sớm càng tốt. Ông Kerry khẳng định có đủ thời gian để ký một thỏa thuận trong tầm tay, còn Ngoại trưởng Iran Zarif cho rằng khoảng cách về lập trường "không phải là không thể vượt qua được".

Đáng chú ý là tại cuộc gặp ở Vienna vừa qua, Iran đã bất ngờ thay đổi thái độ, thay vì muốn kéo dài các cuộc thương lượng như bấy lâu nay, ông Zarif đã khẳng định Tehran không muốn kéo dài các cuộc thương lượng sau thời hạn chót 24-11, mặc dù hai bên vẫn còn khoảng cách về lập trường. Iran cũng đề nghị từ nay trở đi, các cuộc đối thoại giữa hai bên cần hướng tới việc tìm kiếm một giải pháp, chứ không phải chỉ đơn thuần là xem xét các vấn đề.

Trước đó, bằng cách đưa ra lời cảnh báo sẽ trì hoãn vô thời hạn việc ký thỏa thuận cuối cùng, Iran muốn chơi trò cân não với phương Tây vì Iran biết rõ rằng P5+1 không muốn kéo dài các cuộc thương lượng thêm nữa và muốn ký thỏa thuận cuối cùng càng nhanh càng tốt. Trò chơi mà Iran lựa chọn hoàn toàn không phải ngẫu nhiên, khi mà cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ ở Mỹ đang tới gần và Tổng thống Mỹ Barack Obama -người đang bị giảm uy tín trong con mắt các cử tri Mỹ- hy vọng sẽ nhanh chóng đạt được thỏa thuận với Iran để giúp đảng Dân chủ của ông giành chiến thắng trong bầu cử.

Theo các nhà phân tích, nếu ông Obama đạt được một thỏa thuận lịch sử với Iran, ông sẽ tạo cơ may lớn giúp những người Dân chủ chiếm được đa số ở Thượng viện, chưa kể ông sẽ để lại một dấu ấn trước khi rời Nhà Trắng. Cũng phải khẳng định rằng việc ký một thỏa thuận như vậy không chỉ mang lại lợi ích cho Mỹ mà còn cho cả Iran, giúp nước này hủy bỏ các biện pháp trừng phạt quốc tế vốn làm điêu đứng nền kinh tế Iran trong những năm qua. Tuy nhiên, để thỏa thuận này ra đời, Iran và P5+1 cần giải quyết nhanh các bất đồng đang tồn tại, nhất là về quy mô làm giàu uranium của Iran, lịch trình hủy bỏ các biện pháp trừng phạt quốc tế và tương lai của lò phản ứng nước nặng ở Arak.

Mặc dù lợi ích mang lại từ việc ký thỏa thuận hạt nhân cuối cùng cho Iran và P5+1 đều rất lớn, song theo các nhà phân tích, hiện vẫn còn hai điểm có thể khiến việc ký thỏa thuận này bị trì hoãn. Trước hết là việc hủy bỏ lệnh trừng phạt vì nó cần phải được sự đồng ý của các nghị sĩ bảo thủ trong Quốc hội Mỹ, vốn là những người vẫn hoài nghi đối với Iran. Thứ hai liên quan đến mức độ làm giàu uranium của Iran mà nước này vẫn quả quyết rằng họ không bao giờ nhượng bộ, như phát biểu mới nhất của Tổng thống Iran Hassan Rowhani "sẽ không có sự lùi bước".

Thời gian còn lại (để đạt thỏa thuận) là không dài, song ông Rowhani dự đoán rằng có khả năng sẽ đạt thỏa thuận cuối cùng vì các bên đã đạt đồng thuận về rất nhiều vấn đề còn tồn đọng. Trưởng đoàn đàm phán hạt nhân Mỹ Wendy Sherman cũng cho biết đã có những tiến bộ ấn tượng về một số vấn đề trong các cuộc đàm phán giữa Iran và nhóm P5+1 và thời hạn chót 24-11 chỉ là vấn đề "thời gian để kết thúc công việc".

(责任编辑：Thể thao)