Tỷ lệ đầu tư đổi mới công nghệ của các DN Việt Nam mới chỉ đạt 0,tầmtruc tiep bong dá5% doanh thu. Ảnh: Trần Việt

Ông Trần Ngọc Hiệp - Giám đốc Công ty TNHH Thanh Long Hoàng Hậu (Bình Thuận) cho biết: Là đơn vị chuyên sản xuất, XK thanh long, Công ty cho rằng khâu đóng gói, bảo quản sản phẩm rất quan trọng và phải nghiêm túc đầu tư.

Điều này không chỉ giúp DN nâng cao năng suất lao động mà còn tăng sức cạnh tranh trên thương trường. DN đã tìm kiếm không ít đối tác cả trong và ngoài nước để tham gia nghiên cứu, đầu tư. Tuy nhiên, các đối tác nước ngoài e ngại hợp tác bởi phải bỏ vốn, thời gian mà hiệu quả đạt được có thể không đủ bù đắp.

Ngược lại bản thân Công ty lại lo dồn vốn cho các nhà nghiên cứu trong nước, song cuối cùng dễ “xôi hỏng bỏng không” bởi nghiên cứu không đem lại hiệu quả thiết thực. Do đó, mãi cho đến bây giờ, công tác đầu tư cải tiến khâu đóng gói, bảo quản sản phẩm của DN gần như vẫn “giẫm chân tại chỗ”.

Từ cách đây 7 năm, lãnh đạo Công ty CP Hội Thú y Việt Nam đã xác định muốn “chuyển mình”, DN phải đầu tư nhiều hơn cho nghiên cứu khoa học công nghệ. Tuy nhiên, theo ông Hoàng Triều - Giám đốc Công ty, việc này cũng chẳng dễ dàng. Do khó khăn về nguồn vốn, DN chỉ đầu tư nghiên cứu kiểu “nhỏ giọt” theo từng dự án trong những giai đoạn nhất định. Thông thường mức đầu tư nghiên cứu các loại gen, giống vật nuôi mà DN bỏ ra trong khoảng 2 năm dao động từ vài trăm triệu lên tới trên dưới một tỷ đồng. Trong những lần đầu tư đó, DN phải chấp nhận rủi ro và thực tế cũng đối mặt với một số thất bại.

Có thể thấy, một bộ phận DN đã có thái độ đầu tư nghiêm túc trong lĩnh vực khoa học công nghệ ở những góc độ khác nhau, song cái khó vẫn bó cái khôn khiến DN chưa thực sự nâng cao được năng lực cạnh tranh của mình.

Tại diễn đàn “Đẳng cấp quốc tế - Lời giải cho sản phẩm Việt” mới đây, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Việt Thanh thừa nhận: Phần lớn DN Việt vẫn đang sử dụng công nghệ lạc hậu so với mức trung bình của thế giới 2-3 thế hệ. Một trong những nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng trên là do các DN Việt Nam chưa có tầm nhìn dài hạn, thiếu nhân lực trình độ cao và tiềm lực tài chính để tiến hành đổi mới, nâng cấp công nghệ. Bên cạnh đó, sự duy trì bao cấp của Nhà nước và độc quyền thực tế của DN Nhà nước không tạo động lực đủ mạnh để các DN tư nhân quan tâm đầu tư cho đổi mới và phát triển công nghệ.

Phải làm chủ công nghệ

Theo Thứ trưởng Trần Việt Thanh, trong bối cảnh toàn cầu hóa và cạnh tranh khốc liệt như hiện nay, phương tiện đòn bẩy giúp DN và sản phẩm Việt nâng cao được năng suất, chất lượng và năng lực cạnh tranh không gì khác chính là yếu tố khoa học và công nghệ.

Điều này cũng đã phần nào được chứng minh trên thực tế. Ông Hoàng Triều cho biết, xuất phát từ thái độ nghiêm túc và kiên trì đầu tư vào khoa học công nghệ, DN đã dần nhận được những “trái ngọt”. Dễ thấy nhất là việc Công ty trở thành đơn vị đầu tiên tại Việt Nam nhân giống và bảo tồn thành công giống ngựa bạch quý hiếm. Trang trại ngựa bạch Vạn An thuộc xã Yên Mỹ (huyện Thanh Trì, Hà Nội) mà giám đốc Hoàng Triều tham gia thành lập đã trở thành lãnh địa ngựa bạch lớn nhất miền Bắc, cung cấp cả con giống lẫn cao ngựa uy tín cho khắp mọi miền trên cả nước. “Về lâu dài, Công ty sẽ lên kế hoạch đầu tư nghiên cứu dài hạn trong vòng 5-10 năm để ngày càng thu được hiệu quả cao hơn”, ông Hoàng Triều nói.

Theo ông Vũ Thanh Thắng - Phó Chủ tịch Tập đoàn Công nghệ Bkav, tiến tới làm chủ công nghệ là hướng đi đúng đắn để các DN tạo dựng và giữ vững vị trí của mình. Từ kinh nghiệm của Bkav cho thấy, 4 vấn đề chính mà DN phải tập trung đầu tư để có thể từng bước làm chủ công nghệ là nguồn nhân lực, sản xuất phụ trợ, văn hóa DN và vốn.

Cách đây 10 năm, Bkav đã chủ động đào tạo nguồn nhân lực từ những sinh viên năm thứ hai. Thậm chí, sau thời gian không tìm kiếm nổi nhà sản xuất phụ trợ cho mình, Bkav đã đầu tư xây dựng một nhà máy cơ khí, xây dựng đội ngũ thiết kế giỏi, sản xuất sản phẩm mẫu và đặt hàng để các nhà phụ trợ làm theo mẫu đã đạt chuẩn. Hiện tại, Bkav có hơn 100 nhà sản xuất phụ trợ cho mình đáp ứng tiêu chuẩn thế giới.

Xung quanh vấn đề nâng cao chất lược sản phẩm, dịch vụ, tăng tính cạnh tranh của cho DN, TS. Võ Trí Thành -Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế trung ương đánh giá: DN Việt cần có 5 điều để hướng tới đẳng cấp quốc tế. Trước hết là xây dựng môi trường kinh doanh bình đẳng, minh bạch; tiếp đó phải đạt được các tiêu chuẩn quốc tế; thứ ba là phải có sự sáng tạo, đi kèm bản quyền và thực thi quyền sở hữu trí tuệ; thứ tư là tạo dựng được thương hiệu. Cuối cùng, DN phải biết chắt chiu, giữ gìn những gì lịch sử cha ông để lại cũng như những gì khó khăn mới tạo dựng được.

(责任编辑：Cúp C1)