Dù được giữ lại nhưng việc bảo tồn,ầnsựvàocuộccủacácchuyêti le so trùng tu ra sao bức tranh “Long Vân Khế Hội” vẫn là vấn đề nan giải

Bức tranh dài hơn 10m, rộng gần 11m, vẽ 5 con rồng uốn lượn ẩn hiện trong các tầng mây trên trần điện và 4 con rồng quấn quanh 4 cột trụ lớn theo một điển tích xưa của nhà Phật. Tuyệt tác này từng được Trung tâm sách Kỷ lục Việt Nam công nhận kỷ lục “Bức tranh vẽ trên trần chánh điện xưa và lớn nhất Việt Nam” vào tháng 3/2008.

Đại đức Thích Hải Đức, Giám tự chùa Diệu Đế cho biết, kế hoạch hạ giải chánh điện, nơi có bức bích họa nằm trong phương án đại trùng tu với lý do xuống cấp nặng nề, mái ngói bị dột khiến mưa đọng trên trần nhà làm màu sắc bức bích họa bị loang lổ, ẩm mốc... Việc trùng tu này để đảm bảo an toàn cho tăng chúng lẫn phật tử đến sinh họa ở chùa. Tuy nhiên, theo Đại đức Thích Hải Đức trước ý kiến của các chuyên gia, nhà nghiên cứu đề nghị giữ lại chánh điện để tìm cách bảo tồn bức bích họa nhà chùa đã rất đắn đo và đi đến quyết định đồng ý. Trước đó, các chuyên gia, nhà nghiên cứu đã có những buổi khảo sát, đánh giá chất lượng công trình, độ bền và tuổi thọ của các loại vật liệu, nhất là khu vực trần điện và hệ khung mái để tìm cách bảo tồn, phát huy giá trị bức tranh.

Thay vì hạ giải ngôi chánh điện cũ, nhà chùa sẽ giữ lại và xây chánh điện mới ở phía trước. “Việc quan trọng bây giờ lợp ngói lại để khỏi dột chánh điện, ảnh hưởng đến bức tranh. Sắp tới, chùa cũng mong các chuyên gia có tinh thần, kinh nghiệm trong việc bảo tàng giúp cho chùa trong việc này”, Giám tự chùa Diệu Đế cho hay.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Hữu Thông chia sẻ, cảm thấy vui khi hay tin chùa Diệu Đế đi đến quyết định giữ lại bức bích họa. Ông Thông đưa ra dẫn chứng rằng các bức bích họa ở cung An Định hay điện Phụng Tiên (Đại Nội) dù bị các rất nhiều lớp sơn hiện đại phủ lên nhưng các chuyên gia cũng cạy ra và phục dựng lại rất tốt. Trong khi đó, hiện trạng chánh điện chùa Diệu Đế có vài điểm rạn nứt và thấm dột, nhưng kết cấu kiến trúc (nền, móng, cột, kèo…) đang rất hoàn hảo, cho nên không thể gọi đây là một kiến trúc đe dọa sự an toàn, nếu chúng được tu sửa lại. “Việc quan trọng lúc này là chống dột, ẩm để khỏi bị hư thêm và ảnh hưởng đến bức tranh. Sau đó, căn cứ các nét vẽ để phục chế. Tôi nghĩ các chuyên gia thừa sức làm việc đó. Vấn đề đặt ra là ở đây là kinh phí chứ không phải kỹ thuật. Do vậy, các cơ quan văn hóa, nhà chùa… cần sớm tìm hướng giải quyết”, ông Thông nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, TS. Trần Đình Hằng, Phân viện trưởng Phân Viện Văn hóa nghệ thuật Quốc gia Việt Nam tại Huế trân trọng việc giữ lại ngôi chánh điện và bức bích họa tuyệt mỹ của nhà chùa. Việc này không chỉ duy trì mà còn thổi hồn vào một di sản giá trị. Ông Hằng cho rằng, phải giữ nguyên hiện trạng, tiếp đó lên kế hoạch bảo tồn chi tiết như xử lý phần mái bị dột, gia cố phần móng, phục hội bức tranh… một cách cụ thể. “Cần có một hội đồng khoa học, những chuyên gia, nhà nghiên cứu… để làm việc này”, ông Hằng nêu ý kiến.

Ngoài ra, một số ý kiến khác đồng tình và ủng hộ việc giữ lại bức bích họa. Tuy nhiên, việc bảo tồn và phát huy giá trị của các bức bích họa cần có sự vào cuộc của các chuyên gia cùng với những giải pháp cụ thể.

Tương truyền tác giả của tác phẩm tuyệt mỹ “Long Vân Khế Hội” này là nghệ nhân Phan Văn Tánh, người đã vẽ bức tranh “Cửu Long Ẩn Vân” trên trần cung Thiên Định của lăng Khải Định. Thế nhưng, theo đại diện nhà chùa, cho tới thời điểm hiện tại nhà chùa chưa tìm thấy tài liệu nào có thông tin chính xác về tác giả, mặc dù chùa đã liên hệ được với một số người từng sống tại chùa Diệu Đế trong giai đoạn từ năm1951 trở về sau để tìm hiểu.

Bài, ảnh: PHAN THÀNH

(责任编辑：Ngoại Hạng Anh)