Ảnh minh hoạ

Căng thẳng thương mại leo thang thành cuộc chiến

Như thị trường lo ngại lâu nay,ăngthẳngthươngmạiMỹket qua giai nga chiến tranh thương mại cuối cùng đã nổ ra. Một tuần trước đây, chỉ số S&P 500 đã lên đến mức cao kỷ lục. Mặc dù có nhiều tranh luận, song căng thẳng thương mại vẫn được định giá thấp và ảnh hưởng không lớn đến thị trường. Theo lý thuyết trò chơi, các nhà đầu tư vẫn cho rằng đe dọa của Tổng thống Trump về mức thuế quan 25% sẽ không thành hiện thực và hai bên đều mong muốn đạt được một thoả thuận.

Tuy nhiên, 3 phiên giao dịch gần đây cho thấy các nhà đầu tư đã thay đổi quan điểm. Mặc dù họ vẫn không chắc là sẽ có một cuộc xung đột gây thiệt hại nghiêm trọng, các nhà đầu tư đã bắt đầu định giá rủi ro rõ rệt hơn.

Họ có lý. Trong nhiều tháng, thông tin từ Nhà Trắng là sẽ có một thoả thuận với Trung Quốc được đưa ra. Cả hai bên đều muốn giảm bớt căng thẳng trước công chúng và thị trường cho rằng sẽ có một thoả thuận vô hại giữa hai bên. Tuy nhiên, nhận định này rất đáng ngờ. Không có một mức thuế nào mà hai bên đã áp đặt từ khi bắt đầu “lục đục” đến nay được dỡ bỏ, vì vậy, dấu hiệu nhượng bộ không rõ ràng và kết quả đến nay đã rõ.

Cuối tuần trước, Tổng thống Mỹ gây cú sốc lớn khi công bố sẽ áp đợt thuế mới. Trung Quốc sau đó cũng hành động khi để đồng CNY lần đầu tiên trong hơn 10 năm giảm giá còn hơn 7 CNY/USD. 7 chỉ là con số làm tròn nhưng nó cũng có ý nghĩa quan trọng. Chính quyền Trung Quốc đã cố gắng duy trì tỷ giá ở dưới mức 7 CNY/USD trong những năm gần đây. Vài tháng trở lại đây, con số này trở thành mốc quan trọng thể hiện thiện chí trong tranh chấp thương mại này. Động thái thả đồng CNY vượt qua mốc này vì vậy là dấu hiệu rõ ràng về sự thiện chí đã không còn.

Cách đây gần đúng 4 năm, đồng CNY cũng đã từng mất giá mạnh và gây sóng gió trên thị trường toàn cầu và đó là một sai lầm. Lần này thì khác, Trung Quốc biết rõ họ đang làm gì. Động thái này nhằm đáp trả hành động tăng thuế của Mỹ và đó rõ ràng là một bước tiến trong cuộc chiến tranh thương mại.

Phản ứng trước hành động này, Tổng thống Trump gọi đó là “sự thao túng tiền tệ”. Hiểu theo bất kỳ nghĩa nào thì Trung Quốc cũng đang thao túng đồng tiền của mình nhiều năm nay. Nhưng cụm từ này có ý nghĩa đặc biệt với các nhà giao dịch ngoại hối. Nếu Bộ Tài chính Mỹ gọi một nước nào đó là kẻ thao túng thì theo luật sẽ mất một năm để đàm phán các vấn đề, tiếp theo đó có thể là các biện pháp trừng phạt. Như vậy, tuyên bố Trung Quốc là “kẻ thao túng tiền tệ” là một sự leo thang nữa.

Thực ra, có vẻ không hợp lý khi gọi Trung Quốc là kẻ thao túng tiền tệ. Trung Quốc đúng là đã để đồng CNY ở mức giá thấp nhiều năm nay. Giờ đây, với khoảng cách lãi suất Mỹ và Trung Quốc đã thu hẹp hơn trước, nước này bắt đầu phải can thiệp để giữ đồng tiền mạnh, thay vì yếu hơn. Lúc này, Trung Quốc để đồng tiền vượt ngưỡng số 7 không khó, gần như họ để thị trường tự điều chỉnh. Điều này cũng không chứng minh Trung Quốc cố ý phá giá để cạnh tranh. Tuy nhiên, ý nghĩa chính của nó là sự trả đũa, rút lại thiện chí và cảnh báo. Thực tế, theo các nhà phân tích, Trung Quốc thậm chí còn phải ngăn đồng tiền của mình rơi thêm nữa. Vì vậy, dù cả hai đều đang hành động leo thang và chưa cho thấy dấu hiệu nhượng bộ, song họ cũng chưa thực hiện các biện pháp loại trừ sự hoà giải. Sự leo thang của cả hai mang tính biểu tượng nhiều hơn.

Rủi ro tiền tệ ở các thị trường mới nổi

Vậy thị trường có thể đợi điều gì sẽ xảy ra tiếp theo? Ở đây có sự khác biệt lớn giữa Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Donald Trump. Một người là Chủ tịch trọn đời còn người kia thì cần được bầu lại trong một năm tới. Điều này mang lại cho ông Tập lợi thế. Ông Trump cần một nền kinh tế mạnh để làm trọng tâm cho chiến dịch tái cử sắp tới và những tác động từ cuộc xung đột thương mại leo thang có thể ảnh hưởng điều này. Bên cạnh đó, nhà lãnh đạo Trung Quốc cũng cần thúc đẩy tăng trưởng nền kinh tế vốn đang ở trong giai đoạn khó khăn. Vì thế một số nhận định của nhà đầu tư một tuần trước có thể vẫn hợp lý. Mặc dù căng thẳng có thể vẫn leo thang, nhưng vẫn có những lý do để cả hai bên bình tĩnh lại.

Dù vậy với các nhà đầu tư, tác động khá rõ ràng. Thị trường chứng khoán Mỹ hôm 5/8 đã có ngày tồi tệ nhất trong năm khi lợi tức trái phiếu giảm mạnh. Sự tiêu cực này cũng khiến người ta ngạc nhiên khi mà đang có niềm tin lớn rằng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) sẽ sớm giảm thêm lãi suất. Lợi tức trái phiếu Mỹ chuẩn 10 năm hiện cũng ở thấp hơn cả trong ngày bầu cử năm 2016.

Rõ ràng, để nhận định thị trường sắp tới, chúng ta cần biết liệu những đe doạ của ông Trump có thành hiện thực vào cuối tháng này hay không. Quan điểm của FED cũng đóng vai trò quan trọng, với khả năng cắt giảm lãi suất khá chắc chắn, đây là sự cảnh báo rõ ràng với nhà đầu tư.

Với các thị trường khác, một trong những rủi ro lớn nhất là tiền tệ ở các thị trường mới nổi. Phần lớn các nước này không còn thao túng tiền tệ dù họ muốn làm. Điều này có nghĩa là các đồng tiền của họ có thể rơi mạnh so với USD, làm tăng nguy cơ khủng hoảng với các thị trường mới nổi này.

Vậy cơ hội ở đâu? Các thị trường hiện đang định giá cuộc suy thoái sắp tới. Một số người lạc quan có thể đánh cược cho sự tăng giá, với giả định họ tin rằng nỗi sợ suy thoái bị đánh giá quá cao. Với những người tin rằng thuế mới sẽ được áp vào cuối tháng và căng thẳng leo thang hơn nữa, thị trường vẫn không phải ít hấp dẫn. Ngay cả kim loại quý cũng có cơ hội, dù vàng đã ở mức cao nhất trong 6 năm. Bất cứ thứ gì không bị tác động trực tiếp bởi xung đột thương mại đều đang hấp dẫn hơn.

Nhưng vấn đề lớn nhất là vẫn còn nhiều thứ chưa rõ ràng về bước tiếp theo của cuộc chiến thương mại này và muốn biết điều đó phải đoán được ông Trump nghĩ gì. Vì thế, dù làm gì, các nhà đầu tư cũng nên giữ cân bằng.

Hoàng Yến (theo Bloomberg)

(责任编辑：Nhận Định Bóng Đá)