Hoạt động hoà giải ở cơ sở đã đi vào nề nếp, thống nhất, hiệu quả

Phát biểu tại Hội thảo, đồng chí Ngô Quỳnh Hoa, Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật, Bộ Tư pháp khẳng định, Luật Hoà giảiở cơ sở và các văn bản hướng dẫn thi hành đã tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, toàn diện, vững chắc cho hoạt động hoà giải ở cơ sở đi vào nề nếp, thống nhất, hiệu quả và tiếp tục khẳng định được vị trí, vai trò quan trọng trong đời sống xã hội.

Thực tiễn thi hành Luật Hoà giải ở cơ sở 2013 cho thấy, ở những địa phương làm tốt công tác hoà giải ở cơ sở, những tranh chấp, bất đồng phát sinh tại cơ sở đã được giải quyết kịp thời, dứt điểm; không để tranh chấp kéo dài, khó xử lý, hạn chế đáng kể tình trạng khiếu kiện ra cơ quan nhà nước, khiếu kiện vượt cấp; góp phần giữ gìn an ninh, trật tự, an toàn, xã hội, xây dựng khối đoàn kết cộng đồng bền vững.

Khi tiến hành hoà giải, hoà giải viên có cơ hội lồng ghép phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao hiểu biết pháp luật, ý thức tôn trọng pháp luật, hạn chế vi phạm pháp luật ngay tại cơ sở; khẳng định vị trí, vai trò, ý nghĩa nhân văn sâu sắc của công tác hoà giải ở cơ sở trong giữ gìn, vun đắp tình làng nghĩa xóm, xây dựng cơ sở, khu dân cư ngày càng ấm no, yên bình, hạnh phúc.

Bên cạnh đó, nhận thức của các cấp uỷ Đảng, chính quyền, lãnh đạo các cơ quan, đơn vị, tổ chức, đoàn thể về vai trò, vị trí của công tác hoà giải ở cơ sở đã được nâng lên, đặc biệt là sự chỉ đạo, hướng dẫn của cơ quan tư pháp địa phương, sự phối hợp của các tổ chức chính trị - xã hội, sự nhiệt tình, trách nhiệm của các hoà giải viên để hoạt động hòa giải có hiệu quả. Các địa phương cũng đã chú trọng xây dựng các mô hình hoà giải ở cơ sở hiệu quả phù hợp với đặc điểm của địa phương như các tổ hoà giải, tổ hoà giải điển hình tiên tiến, câu lạc bộ hoà giải, tổ hoà giải kiểu mẫu, tổ hoà giải 05 tốt,… Cụ thể, trung bình mỗi năm, các tổ hoà giải ở cơ sở trên phạm vi cả nước đã tiếp nhận trên 120.000 vụ, việc và hoà giải thành trên 100.000 vụ, việc. Số lượng các vụ, việc không phải đưa ra giải quyết tại cơ quan nhà nước đã tiết kiện được thời gian, công sức, tiền của cho Nhân dân, giảm tải công việc cho các cơ quan tư pháp và giảm bớt gánh nặng cho ngân sách nhà nước.

Ngoài ra, hàng năm, đội ngũ công chức quản lý nhà nước về công tác hoà giải ở cơ sở từ Trung ương đến địa phương được duy trì, đội ngũ tập huấn viên cấp tỉnh, cấp huyện được rà soát, củng cố, kiện toàn và nâng cao chất lượng đã tại điều kiện cho hoạt động quản lý nhà nước về hoà giải đi vào nền nếp và đạt hiệu quả. Mạng lưới tổ hoà giải và hoà giải viên ở cơ sở đã được củng cố, kiện toàn, thu hút được nhiều thành phần, lực lượng tham gia.

Cần tiếp tục quan tâm tổ chức thực chất, hiệu quả công tác hòa giải ở cơ sở
Tại Hội thảo, các đại biểu đã đề xuất nhiều kiến nghị, giải pháp để nâng cao hiệu quả của công tác hoà giải ở cơ sở. Theo đó, đại diện Ban Dân chủ, Giám sát và Phản biện xã hội, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đề nghị cần tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, công tác quản lý của Nhà nước và vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức thành viên của Mặt trận trong công tác hoà giải ở cơ sở, tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước bằng nhiều hình thức khác nhau, tập trung vào các lĩnh vực liên quan đến đời sống sinh hoạt cộng đồng.

Còn đại diện Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng, Bộ Quốc phòng đề nghị cần tăng cường công tác phối hợp các ban, ngành, đoàn thể từ Trung ương đến địa phương; đồng thời tranh thủ vai trò của các già làng, trưởng bản, người có uy tín trong đồng bào các dân tộc, tôn giáo làm nòng chốt trong thực hiện công tác hoà giải ở cơ sở;….

Kết luận Hội thảo, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh ghi nhận và đánh giá cao các kết quả đã đạt được trong quá trình 10 năm thi hành Luật Hoà giải ở cơ sở. Để tiếp tục phát huy phương thức giải quyết tranh chấp, vi phạm pháp luật thông qua hòa giải ở cơ sở, trong thời gian tới, Thứ trưởng đề nghị, trên cơ sở tổng kết 10 năm thi hành Luật, Sở Tư pháp cần tiếp tục quan tâm tổ chức thực chất, hiệu quả công tác hòa giải ở cơ sở; tiến hành phân loại các địa bàn đã làm tốt, địa bàn chưa làm tốt công tác hòa giải ở cơ sở. Đối với địa bàn chưa làm tốt, đề nghị cơ quan tư pháp phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp để xây dựng kế hoạch khắc phục, tạo sự chuyển biến trên thực tế; đồng thời cần nghiên cứu đặt ra mục tiêu, chỉ tiêu trong triển khai.

Thứ trưởng cũng nhấn mạnh công tác vận động quần chúng, thu hút sự tham gia phối hợp thực hiện của các đoàn thể tại cơ sở, các thành viên Mặt trận Tổ quốc Việt Nam như: Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Hội liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Người cao tuổi Việt Nam,... có ý nghĩa quan trọng.

Do vậy, Sở Tư pháp, Phòng Tư pháp cần tham mưu cho cấp ủy địa phương có sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tạo sự thống nhất, đồng thuận và sự vào cuộc của hệ thống chính trị tham gia thực hiện tốt công tác hòa giải ở cơ sở; trong đó quan tâm đến công tác lựa chọn, bố trí hòa giải viên và thành lập, liên tục rà soát, kiện toàn Tổ hòa giải trên địa bàn; tuyên truyền, vận động nhân dân sử dụng cơ chế hòa giải ở cơ sở để giải quyết mâu thuẫn, tranh chấp, vi phạm pháp luật. Thứ trưởng cũng đánh giá đề xuất của Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật trong phối hợp với Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội là cách làm tốt; đồng thời đề nghị Cục tiếp tục triển khai hiệu quả trong thời gian tới.

Về chế độ, chính sách cho hoạt động hòa giải ở cơ sở, Thứ trưởng đề nghị Sở Tư pháp có đề xuất cụ thể với UBND cấp tỉnh lãnh đạo, chỉ đạo bố trí đáp ứng yêu cầu về kinh phí tối thiểu bố trí cho công tác hòa giải ở cơ sở. Thứ trưởng cho biết thêm, qua theo dõi, phối hợp triển khai nhiệm vụ của Hội đồng phối hợp PBGDPL trung ương nhận thấy, các đồng chí Lãnh đạo địa phương, HĐPBGDPL cấp tỉnh rất quan tâm hỗ trợ, bố trí kinh phí và điều kiện đảm bảo theo đề xuất của cơ quan tư pháp.

Ngoài ra, Đề án “Nâng cao năng lực cho đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở giai đoạn 2024-2030” là giải pháp Bộ Tư pháp đề xuất với Thủ tướng Chính phủ tiếp tục quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo triển khai hiệu quả công tác này. Vì vậy, trong năm 2024, ngay khi Đề án được thông qua, Thứ trưởng đề nghị Sở Tư pháp các địa phương kịp thời phối hợp với Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật tham mưu cấp ủy, chính quyền địa phương triển khai hiệu quả Đề án. 
Nhân dịp này, Hội nghị đã trao Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Tư pháp cho các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong thực hiện Luật Hoà giải ở cơ sở.

Một số hình ảnh tại Hội thảo: