Quang cảnh Hội thảo.

Trải qua 25 năm đổi mới,Đánhgiáthihànhphápluậttàichínhtrongcánhững nhà cái uy tín nhất việt nam cùng với quá trình chuyển đổi và phát triển kinh tế thị trường có sự định hướng của Nhà nước, DNNN và vai trò của DNNN trải qua nhiều giai đoạn đã được sắp xếp và thay đổi phù hợp với bối cảnh phát triển chung của kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế. Cùng với đó, các chính sách tài chính DNNN đã từng bước được sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện từng bước đáp ứng các yêu cầu và thông lệ quốc tế.

Quá trình hoàn thiện chính sách tài chính DNNN được thể hiện qua 3 mốc chuyển đổi: Ban hành Luật DNNN 1995, Luật DNNN 2003 sửa đổi thay thế Luật DNNN 1995 và Luật Doanh nghiệp 2005, áp dụng thống nhất cho mọi loại hình DN. Bên cạnh đó, để triển khai thực hiện các luật trên, các văn bản pháp luật có liên quan đến công tác quản lý và giám sát DNNN cũng được ban hành, bổ sung và hoàn thiện nhằm thực hiện cơ chế quản lý tài chính; Sắp xếp, chuyển đổi và giám sát, đánh giá hiệu quả hoạt động của DNNN.

Theo đó, công tác cổ phần hóa (CPH) DNNN sau hơn 10 năm thực hiện, số DNNN đã được cổ phần hoá và trở thành các công ty cổ phần có vốn nhà nước đã tăng lên khá nhanh cả về số lượng công ty, lẫn năng lực vốn, lao động, tài sản và kết quả hoạt động. Tính đến hết tháng 7-2013, cả nước đã thực hiện sắp xếp được 5.914 DN, trong đó đã cổ phần hóa 3.990 DN, các hình thức sắp xếp khác (chuyển sang công ty TNHH một thành viên, sáp nhập, hợp nhất, giao, bán…) là 1.924 DN.

Bên cạnh đó, Chính phủ đẩy nhanh việc tái cơ cấu DN Nhà nước, trong đó tập trung vào các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước trong quá trình tái cấu trúc tổng thể nền kinh tế. Mục tiêu của tái cấu trúc DN Nhà nước là nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh của các DNNN, tăng cường vai trò dẫn dắt nền kinh tế của DNNN, hình thành các DNNN vững mạnh đủ sức cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng diễn ra sâu, rộng như hiện nay.

Tính đến hết tháng 7-2013, các DN Trung ương đã có 48 tập đoàn, tổng công ty Nhà nước được phê duyệt đề án tái cơ cấu, trong đó Thủ tướng Chính phủ phê duyệt 17 đơn vị, Bộ chủ quản phê duyệt 31 đơn vị. Các DN địa phương có 101 đơn vị đã xây dựng đề án trình cơ quan chủ quản, trong đó có 20 Tổng công ty, Công ty được phê duyệt đề án. Tuy nhiên, quá trình này đang gặp phải một số khó khăn khi thực hiện, vì theo quy định hầu hết các tập đoàn, tổng công ty khi triển khai đề án tái cơ cấu doanh nghiệp phải thực hiện CPH nhưng hiện nay việc tiến hành CPH đã gặp một số vướng mắc về cơ chế dẫn đến việc chuyển đổi bị kéo dài, không đảm bảo thời gian quy định.

Vấn đề đặt ra là Nhà nước cần tiếp tục tháo gỡ, hoàn thiện như: Vấn đề về thời gian quy định xác định giá trị quyền sử dụng đất, quy định về quy mô vốn của doanh nghiệp cần kiểm toán, quy định về đối chiếu công nợ khi xác định giá trị doanh nghiệp, quy định tổ chức đấu thầu chọn tổ chức tư vấn định giá và chưa có sự tách bạch rõ ràng giữa việc thực hiện nhiệm vụ công ích và nhiệm vụ sản xuất kinh doanh trong các tập đoàn, tổng công ty dẫn đến làm chậm tiến trình CPH.

Cũng tại Hội thảo, hều hết các ý kiến của đại biểu cho rằng, Bộ Tài chính cần tiếp tục rà soát, hệ thống hóa và nâng tầm các văn bản pháp luật đối với tài chính của DNNN; Tổ chức thi hành và các điều kiện đảm bảo cho việc tổ chức thi hành pháp luật về tài chính DN; Đa dạng hóa hình thức tuyên truyền, phổ biến thông tin tới DN…

Đặc biệt, các đại biểu nhấn mạnh đến việc thực hiện việc giám sát và đánh giá hiệu quả hoạt động của DNNN. Bởi hiện nay, hệ thống chỉ tiêu áp dụng để đánh giá hiệu quả hoạt động của DNNN còn hạn chế và mang tính chất chung chung, chưa cho phép đánh giá toàn diện hoạt động của DN. Các tiêu chí đánh giá hoạt động doanh nghiệp mới tập trung vào chỉ tiêu cơ bản như: Doanh thu (hoặc sản lượng); Lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận trên vốn Nhà nước; Khả năng thanh toán nợ ngắn hạn (đến hạn); Tình hình chấp hành các quy định pháp luật.

Vì vậy, kết quả đánh giá hoạt động của DNNN còn mang tính hình thức, chưa có tác dụng nhiều đối với việc xem xét và quyết định các vấn đề đối với DNNN như: Tăng (thoái) vốn đầu tư Nhà nước, quản trị doanh nghiệp…

Các chế tài liên quan đến xử lý các sai phạm về quản lý giám sát tài chính và đánh giá hiệu quả hoạt động của DNNN chưa cao, dẫn đến tình trạng một số DNNN, bộ, ngành, UBND tỉnh chưa làm tốt công tác quản lý và giám sát DNNN.

Chia sẻ kinh nghiệm từ các nước trên thế giới, chuyên gia tư vấn quốc tế của MTDF2, ông John R.Davis cho rằng, nếu như ở Việt Nam việc thực thi các quy định pháp luật về quản lý tài chính áp dụng chung cho số đông các DNNN; trong khi đó tại nhiều quốc gia trên thế giới như Hoa Kỳ lại chỉ sử dụng một số ít các quy phạm pháp luật để điều chỉnh chủ thể DNNN, bởi mỗi một DNNN được Quốc hội thông qua quy định hoạt động, cũng như kiểm soát nội bộ riêng. Theo đó, các hoạt động quản trị DN, cũng như các báo cáo tài chính công khai ra công chúng và được kiểm toán độc lập như được áp dụng cho các DN tư nhân.

Thu Hằng

(责任编辑：Cúp C1)