Tiêu chí chợ được đánh giá là một trong những tiêu chí khó thực hiện trong bộ 19 tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới (NTM). Hơn 4 năm qua, toàn tỉnh chỉ 7/82 xã có chợ NTM, thấp nhất trong số các tiêu chí. Trong khi các địa phương đang loay hoay với tiêu chí khó này, Chính phủ chỉ đạo việc xây dựng chợ theo nhu cầu của xã, không nhất thiết xã NTM nào cũng thực hiện tiêu chí chợ, nhờ vậy các xã đã “nhẹ gánh” rất nhiều.

Tiêu chí chợ được đánh giá là một trong những tiêu chí khó thực hiện trong bộ 19 tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới (NTM). Hơn 4 năm qua, toàn tỉnh chỉ 7/82 xã có chợ NTM, thấp nhất trong số các tiêu chí. Trong khi các địa phương đang loay hoay với tiêu chí khó này, Chính phủ chỉ đạo việc xây dựng chợ theo nhu cầu của xã, không nhất thiết xã NTM nào cũng thực hiện tiêu chí chợ, nhờ vậy các xã đã “nhẹ gánh” rất nhiều.

Ông Lưu Minh Quốc, Phó Giám đốc Sở Công thương, cho biết: “Theo kế hoạch, ban đầu 82/82 xã đều phải thực hiện tiêu chí chợ. Sau khi có chỉ đạo của Chính phủ, sở đã rà soát đến năm 2015 chỉ 23 xã có nhu cầu quy hoạch chợ. Và sau đợt kiểm tra gần đây, khi các địa phương có đề nghị, tỉnh đã thống nhất đến năm 2015 còn 11 xã thực hiện xây dựng chợ NTM. Trong đó, chợ Tắc Vân đã hoàn thành, chợ Trần Hợi chuyển sang giai đoạn sau. Như vậy, từ nay đến cuối năm 2015, toàn tỉnh chỉ còn thực hiện 9/82 chợ xã theo chuẩn NTM, giảm đi gánh nặng rất nhiều cho các địa phương.

Giảm gánh nặng

Ðặc thù nông thôn Cà Mau, chợ chủ yếu là chợ nhóm, tự phát nên vấn đề quy hoạch chợ vẫn là vấn đề “mất ăn mất ngủ” của các địa phương. Bởi, nếu không thu hút, thay đổi được thói quen của người dân để vào buôn bán trong chợ, không khéo xây dựng chợ sẽ gây lãng phí. Thêm vào đó, kinh phí đầu tư cho mỗi chợ không phải con số nhỏ, nguồn huy động trong dân lại rất hạn chế, do đó, hầu hết các đơn vị đều băn khoăn khi thực hiện tiêu chí này. Ðó cũng là lý do khiến tiêu chí này đứng cuối bảng trong danh sách xếp hạng các tiêu chí.

Dù tiêu chí chợ được “tạm miễn” cho nhiều xã, nhưng để có đủ kinh phí xây dựng chợ xã NTM cho các địa phương còn lại không phải chuyện đơn giản. (Ảnh: Chợ Vàm Đầm, xã Nguyễn Huân, huyện Đầm Dơi).

Tuy nhiên, sự “nới rộng” trong những quy định của tiêu chí đã “hé mở” ra những hy vọng mới và giảm đi phần nào lo lắng của địa phương. Ðầm Dơi là huyện giảm đi nhiều nhất số chợ xã NTM phải thực hiện trong giai đoạn 2015. Ông Ðỗ Thanh Hài, Phó Chủ tịch UBND huyện Ðầm Dơi, bộc bạch: “Ðặc thù các chợ trên địa bàn là chợ tự phát nên vấn đề đầu tư để thành một chợ mới theo chuẩn là rất khó. Ða số các xã gần trung tâm huyện, giao thông thuận tiện. Sau khi đề xuất kiến nghị và được thống nhất, huyện có 11/15 xã không thực hiện tiêu chí này. Việc này tạo nhiều thuận lợi hơn cho huyện, nhất là đối với những xã đang chuẩn bị hoàn tất một số công đoạn để đạt chuẩn trong giai đoạn 2015”.

Là xã chỉ đạo điểm của tỉnh về xây dựng NTM, Tạ An Khương Nam đang chạy nước rút để hoàn thành các tiêu chí. Việc không thực hiện tiêu chí chợ đã tạo nhiều thuận lợi cho địa phương.

Ông Trần Quang Trung, Chủ tịch UBND xã Tạ An Khương Nam, phấn khởi: “Qua 4 năm thực hiện, xã đạt 13/18 tiêu chí. Trong đó tiêu chí chợ không thực hiện. Bởi xã cách trung tâm huyện chỉ 4,5 km. Người dân nơi đây cũng đã quen rồi việc giao lưu buôn bán tại chợ huyện, điều kiện giao thông thuận tiện cả đường thuỷ lẫn đường bộ. Hơn nữa, Tạ An Khương Nam hiện nay cũng không có một chợ nhóm nào để có thể quy hoạch, tập trung thành chợ lớn theo tiêu chuẩn. Quỹ đất lại chưa thể mua được vì thiếu vốn. Giảm tiêu chí chợ trong giai đoạn 2015 như giảm đi một phần khó khăn, tạo điều kiện cho xã trong việc tập trung hoàn thành các tiêu chí còn lại để đạt chuẩn vào cuối năm”.

Còn đó khó khăn

Dù giảm đi tiêu chí này trong giai đoạn đầu của tiến trình nông thôn mới tạo nhiều niềm vui, thuận lợi cho các địa phương, nhưng việc thực hiện xây dựng 9 chợ đã nằm trong quy hoạch giai đoạn 2015 không phải là chuyện đơn giản.

Ông Lưu Minh Quốc lo lắng: “Xây dựng chợ không phải bằng lời, mà cần phải bắt tay ngay vào nâng cấp, cải tạo để đạt yêu cầu bởi đa số các chợ đều nằm trong hiện trạng cũ. Do vậy, phải cần nguồn vốn khá lớn. Tỉnh lại không hỗ trợ vốn đầu tư chợ mà chủ trương xã hội hoá, kêu gọi tư nhân, thương nhân. Hiện nay, trong khi thương nhân không muốn bỏ ra vốn lớn để “lượm lại bạc cắc”, tiểu thương lại vốn nhỏ, huyện cũng chỉ hỗ trợ một phần nào thôi. Thật sự rất nan giải”.

Trong khi đó, Quyết định 23 của Chính phủ về phê duyệt Ðề án Phát triển hạ tầng nông thôn giai đoạn 2010-2015 và định hướng đến 2020 sẽ hỗ trợ 500 triệu đồng cho mỗi chợ NTM, đến nay vẫn còn trên giấy.

Không chỉ gặp khó trong đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, mà vấn đề trước mắt các địa phương phải đối mặt chính là quỹ đất để xây dựng. Mua được đất rồi, san lấp mặt bằng cũng là chuyện khó khăn. Bởi đầu tư cho mỗi chợ không dưới 10 tỷ đồng. Ðây là số vốn không phải nhỏ mà địa phương nào cũng có thể huy động được.

“Hiện nay, 9 xã báo cáo vẫn chưa đạt được tiêu chí này. Sở Công thương đang phối hợp với Ban Chỉ đạo NTM đẩy mạnh công tác tuyên truyền, đưa ra những giải pháp giúp các địa phương có thể đầu tư xây dựng chợ theo chuẩn NTM”, ông Quốc cho biết.

Dù giai đoạn này giảm nhẹ tiêu chí chợ NTM cho các xã, nhưng trong thời gian tới, tuỳ theo tình hình kinh tế mỗi địa phương phát triển có thể sẽ phát sinh nhu cầu xây chợ, đáp ứng việc kinh doanh của người dân./.

Bài và ảnh: Thuý An

(责任编辑：Ngoại Hạng Anh)