Để kéo giảm thời gian thông quan hàng hóa XNK với mục tiêu đến năm 2015 ngang bằng với các nước ASEAN-6, rõ ràng không chỉ liên quan đến một bộ, ngành mà phải có sự hợp lực của nhiều bộ liên quan. Xung quanh vấn đề này, phóng viên Báo Hải quan đã phỏng vấn Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Vũ Ngọc Anh.

Xin Phó Tổng cục trưởng cho biết, việc thực hiện thủ tục thông quan cho một lô hàng XNK hiện nay đang gặp phải những vướng mắc gì?

Qua rà soát thực hiện thủ tục thông quan cho hàng hóa XNK, có thể thấy nổi lên vướng mắc trong thủ tục đối với hàng hóa thuộc diện kiểm tra chuyên ngành.

Tổng cục Hải quan thấy rằng, hiện nay hệ thống văn bản pháp luật liên quan đến kiểm tra chuyên ngành được quy định tại nhiều văn bản pháp quy, có quy định chồng chéo, không thống nhất, vì vậy DN khó tiếp cận đầy đủ để chấp hành đúng các quy định của pháp luật trong hoạt động XNK. Có mặt hàng phải áp dụng nhiều chính sách quản lý, hoặc mặt hàng thuộc diện quản lý của nhiều bộ, ngành. Bên cạnh đó, các văn bản hướng dẫn thực hiện còn chậm ban hành, không đồng bộ, nhiều lĩnh lực vực chưa có văn bản hướng dẫn; có trường hợp bộ, ngành ban hành Danh mục hàng hóa phải kiểm tra chuyên ngành nhưng quá nhiều và quá rộng trong khi lại chưa có quy chuẩn, tiêu chuẩn đối với hàng hóa đó…

Việc thực hiện thủ tục hải quan đối với hàng hóa thuộc diện kiểm tra chuyên ngành phụ thuộc rất nhiều vào các quy định của các bộ, ngành như đề cập ở trên, chính vì vậy, để tạo thuận lợi cho DN và cơ quan Hải quan, thời gian qua Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) đã tổ chức nhiều cuộc họp với các bộ, ngành để đưa ra kiến nghị cũng như phối hợp để cùng hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật liên quan. Mặc dù đã có sự nỗ lực lớn giữa các bộ, ngành nhưng phải thừa nhận thực tế hoạt động này vẫn chưa thực sự đồng bộ và đang đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt, mạnh mẽ hơn nữa, đặc biệt là quyết tâm chính trị của lãnh đạo các bộ, ngành.

Để công tác phối hợp giữa các bộ, ngành đạt hiệu quả cao, Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) đã thống nhất với các đơn vị xây dựng Quy chế phối hợp hoạt động kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa XNK tại cửa khẩu; xây dựng Danh mục hàng hóa thuộc diện kiểm tra chuyên ngành; bộ, ngành phối hợp với Tổng cục Hải quan để thực hiện rà soát hiện trạng cơ sở vật chất, trang thiết bị, con người trong việc thực hiện kiểm tra chuyên ngành tại cửa khẩu… Nếu thực hiện tốt các nội dung này thủ tục và thời gian thực hiện các thủ tục hành chính đối với hàng hóa XNK sẽ nhanh chóng, thuận tiện, rút ngắn thời gian thông quan.

Theo Phó Tổng cục trưởng thực hiện Cơ chế một cửa quốc gia có ý nghĩa như thế nào đối với việc giảm thời gian thông quan hàng hóa XNK?

Tổng cục Hải quan cho rằng thực hiện hiệu quả Cơ chế một cửa quốc gia (NSW) là giải pháp tổng thể để giảm thời gian thông quan hàng hóa XNK. NSW chính là bộ phận thủ tục hành chính “một cửa” điện tử liên quan đến hoạt động XNK. DN chỉ phải nộp hồ sơ cho một đầu mối tiếp nhận duy nhất là Cổng thông tin điện tử NSW. Từ đầu mối tiếp nhận này sẽ chuyển thủ tục đến các bộ, ngành liên quan. Ví dụ thủ tục cấp giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) cho Bộ Công Thương hoặc Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI); thủ tục kiểm dịch động, thực vật cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; thủ tục kiểm tra chất lượng an toàn thực phẩm cho Bộ Y tế… Căn cứ vào kết quả các cơ quan trên, cơ quan Hải quan sẽ ra quyết định cho phép DN được XNK đối với lô hàng đó hay không và kết quả này cũng được trả tại chính bộ phận tiếp nhận. Điều này giúp DN tiết kiệm nhân lực, thời gian, chi phí trong chuẩn bị hồ sơ và thực hiện các thủ tục liên quan đến hoạt động XNK do không phải mang hồ sơ đến nộp cho từng cơ quan quản lí như hiện nay.

Hiện nay tiến độ thực hiện NSW vẫn cơ bản đáp ứng kế hoạch của Ban chỉ đạo quốc gia về NSW và Cơ chế một cửa ASEAN (ASW) đặt ra. NSW đã được Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Văn Ninh “bấm nút” chính thức kết nối kỹ thuật vào tháng 2-2014. Vừa qua, Bộ Tài chính và Bộ Giao thông Vận tải đã thống nhất triển khai thí điểm NSW tại Cảng vụ hàng hải Hải Phòng và Cảng vụ hàng hải TP. HCM. Hai Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) và Bộ Giao thông vận tải đang gấp rút hoàn thiện các công việc liên quan (về cơ sở hạ tầng kỹ thuật, quy trình tiếp nhận, xử lý thông tin và trả kết quả giải quyết…) để có thể thực hiện vào cuối tháng 11 và triển khai chính thức vào tháng 12-2014; tiếp đó là kết nối với Bộ Công Thương. Sau giai đoạn 1 này, Tổng cục Hải quan -Cơ quan Thường trực Ban chỉ đạo quốc gia ASW và NSW cũng xúc tiến các công tác chuẩn bị cho thực hiện giai đoạn 2 đối với 3 Bộ: Y tế, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tài nguyên và Môi trường, bao gồm các hoạt động: Rà soát các thủ tục cấp phép, cấp giấy chứng nhận, lựa chọn các thủ tục hành chính liên quan đến quy trình cấp phép, cấp giấy chứng nhận với số lượng các thủ tục hành chính.

Tổng cục Hải quan với vai trò là cơ quan Thường trực Ban chỉ đạo quốc gia ASW và NSW có những đề xuất, kiến nghị gì để NSW đạt tiến độ và hiệu quả như kế hoạch đề ra?

Để hoàn thiện NSW, Cơ quan Thường trực tiếp tục đề xuất hoàn thiện Mô hình kết nối; xác định các tiêu chí chung về CNTT xây dựng cơ sở dữ liệu để thực hiện Cơ chế một cửa quốc gia; mức độ cung cấp dịch vụ trực tuyến và ứng dụng chữ kí số; triển khai các nhiệm vụ trong ASEAN… Về pháp lý, các Bộ cần triển khai đầy đủ các thủ tục hành chính điện tử như đã quy định tại Thông tư liên tịch 84/2013/TTLT-BTC-BCT-BGTVT. Về kỹ thuật, các bộ, ngành triển khai đầy đủ hệ thống CNTT để thực hiện toàn bộ các thủ tục hành chính đã đăng ký với Ban chỉ đạo quốc gia.

Để thực hiện thành công Quyết định 48/2011/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, ngoài sự cố gắng, nỗ lực của cơ quan Thường trực, tôi cho rằng sự quan tâm, tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi của Chính phủ, sự phối hợp một cách hiệu quả của các bộ, ngành liên quan có vai trò hết sức quan trọng.

Xin cảm ơn Phó Tổng cục trưởng!

(责任编辑：La liga)