Nhận diện điểm nghẽn

Là nơi ghi dấu những câu chuyện phát triển kinh tếđáng kể của cả nước từ sau thời kỳ đổi mới,ôViếtNamSơnĐịnhhìnhlạikhônggianđôthịTPHCMcầnđẩymạnhliênkếtmềkq vdqg trung quoc TP.HCM - với vị thế đầu tàu, qua gần 50 năm thăng trầm, dường như chậm lại một chút trong hành trình đi tìm những động lực mới, khi các động lực cũ đã dần bão hòa trong dòng chảy biến động mạnh mẽ của thời cuộc.

“Thành phố nghĩa tình” - cái tên đầy ấm áp bao dung - đã mở rộng vòng tay đón người dân từ mọi miền đến sống và làm việc, tạo nên một cộng đồng đoàn kết. Nhưng dưới vẻ đẹp náo nhiệt ấy, hạ tầng đô thị và giao thông công cộng mang nhiều điểm nghẽn chưa thể tháo gỡ. Giao thông công cộng chưa phát triển tương xứng với nhu cầu, lượng người sử dụng ít ỏi, trong khi hạ tầng đã quá tải, trở thành thách thức cho sự phát triển bền vững.

Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam - nơi TP.HCM là trung tâm, vẫn thiếu sự kết nối vùng mạch lạc. Các tuyến đường vành đai 3 và 4 chỉ mới bắt đầu được quan tâm, còn xa lắm mới hoàn thiện như mong đợi, ảnh hưởng rất lớn đến tiềm năng liên kết hợp tác vùng.

Trong liên kết vùng, không nhất thiết cái gì TP.HCM cũng phải giữ vị trí thứ nhất, như cảng lớn nhất vùng là Thị Vải - Cái Mép nằm ở Bà Rịa - Vũng Tàu, Sân bay quốc tế Long Thành ở Đồng Nai, còn nhà ga lớn nhất nằm ở Bình Dương. Tuy nhiên, với tiềm lực, vị trí trung tâm, TP.HCM có thể đóng vai trò “nhạc trưởng”.

Theo đó, Thành phố tác động tới các địa phương lân cận thông qua các chính sách, chương trình liên kết, chương trình hợp tác và hỗ trợ để cung cấp nguồn tài chính, nguồn tri thức kết nối toàn cầu và nguồn nhân lực chất lượng cao, từ đó có thể khai thác hạ tầng của địa phương bạn và chia sẻ lợi ích kinh tế mà không nhất thiết sở hữu hạ tầng đó.

TP.HCM là thành phố sông nước, có hệ thống sông ngòi chằng chịt nối ra biển, nhưng giao thông đường thủy chưa được quy hoạch tốt, còn mang tính tự phát. Thành phố chưa tách rời tốt được giao thông “xanh” phục vụ dân dụng và du lịch với giao thông “nâu” phục vụ công nghiệp, vận tải biển và vận tải sông…, nên vẫn khá lúng túng trong việc khai thác tối đa thế mạnh của các lĩnh vực.

Thành phố đang nỗ lực hướng tới một hệ thống đô thị đa trung tâm, nhưng cũng còn nhiều điều phải bàn. Hạ tầng xã hội và việc làm của các đô thị vệ tinh còn khá kém. Ngoài TP. Thủ Đức, TP.HCM muốn phát triển về hướng Hóc Môn, Củ Chi, Cần Giờ, Bình Chánh… Nhưng những dự ánđịa ốc ở các vành đai của Thành phố hiện chủ yếu là nhà ở, rất thiếu bệnh viện, trường học và nhiều hạ tầng khác để tạo ra việc làm.

Hiệu quả thiết thực của mô hình “thành phố trong thành phố”

Là thành viên trong Hội đồng Cố vấn của TP.HCM về quy hoạch và tham gia nhiều cuộc họp liên quan, tôi thấy nhiều ý kiến bàn về đô thị đa trung tâm và chưa hoàn toàn nhất trí về việc nên theo mô hình nào.

Theo tôi, trước mắt, TP.HCM nên hoàn thiện tổ chức không gian đô thị hiện hữu theo hướng một đô thị trung tâm với nhiều quận, huyện bao quanh và một thành phố trong thành phố là TP. Thủ Đức. Nếu tổ chức thêm các thành phố khác trong TP.HCM, thì tiêu chí đầu tiên cần đảm bảo là tiềm lực đóng góp của các thành phố này cho thành phố mẹ phải tương đương TP. Thủ Đức.