Nhiều nước áp dụng quản lý rủi ro trong quản lý thuế

Để đẩy mạnh công tác quản lý rủi ro (QLRR) trong quản lý thuế,ảnlýrủirocôngcụhữuhiệunângcaotínhtuânthủphápluậtthuếtài xỉu la gì trong bóng đá năm 2015, Tổng cục Thuế đã thành lập Ban Quản lý rủi ro có chức năng tham mưu giúp Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế xây dựng hệ thống cơ sở pháp lý, tiêu chí, quy trình, quy định về QLRR trong quản lý thuế.

Đại diện Tổng cục Thuế cho biết, từ đó đến nay, Ban Quản lý rủi ro đã chủ trì nghiên cứu và xây dựng các bộ tiêu chí, quy trình nghiệp vụ áp dụng QLRR trong quản lý thuế; xây dựng thông tư hướng dẫn về QLRR; phối hợp với các vụ, đơn vị trong Tổng cục Thuế để xây dựng, nâng cấp ứng dụng QLRR với các phân hệ khác nhau như lập kế hoạch thanh tra - kiểm tra, quản lý và sử dụng hóa đơn, hoàn thuế; nghiên cứu, thử nghiệm việc áp dụng AI vào phân tích rủi ro, trong đó có phân tích rủi ro tuân thủ nghĩa vụ thuế của người nộp thuế (NNT) để nâng cao hiệu quả QLRR.

Tuy nhiên, theo Tổng cục Thuế, tại cơ quan thuế các địa phương không có đơn vị chuyên trách thực hiện công tác QLRR trong quản lý thuế. Vì vậy, các công việc về QLRR chưa được thực hiện thống nhất.

Nguồn: Tổng cục Thuế. Đồ họa: Văn Chung

Đại diện Tổng cục Thuế cho biết, nhìn từ góc độ kinh nghiệm quốc tế, cũng còn nhiều điểm cần tiếp tục được nghiên cứu và hoàn thiện để phù hợp với thực tế phát triển của Việt Nam cũng như thông lệ tốt trên thế giới về QLRR tuân thủ.

Từ các khuyến nghị, đề xuất của các tổ chức quốc tế, tại Anh, Cơ quan Thuế và Hải quan Vương quốc Anh (HMRC) có đơn vị rủi ro và thông tin nghiệp vụ (RIS). Đơn vị này là trung tâm của hoạt động tuân thủ và thực thi tuân thủ tại HMRC. RIS phối hợp chặt chẽ với các bộ phận khác để thu thập, tìm kiếm thông tin nghiệp vụ chi tiết nhằm phân tích đối tượng NNT, đánh giá rủi ro.

Bên cạnh đó RIS sử dụng các công nghệ mới, tiên tiến để phân tích dữ liệu thu thập nhằm thiết kế chiến lược tuân thủ và lựa chọn NNT để thực hiện các biện pháp quản lý nâng cao tuân thủ trong tất cả các phân đoạn NNT, từ đó ngăn chặn và giúp HMRC đưa ra quyết định xử sự đối với các hành vi không tuân thủ.

Còn tại Mỹ, các bộ phận nghiệp vụ của Cơ quan Thuế Nội địa Mỹ (IRS) nhận được sự hỗ trợ về phân tích dữ liệu từ đơn vị nghiên cứu, thống kê và phân tích ứng dụng (RAAS) trong việc xây dựng các công cụ lọc rủi ro, mô hình và các thuật toán lựa chọn trường hợp; đồng thời phân tích hành vi, dự báo thất thoát thuế và điều phối các nghiên cứu về gánh nặng đối với NNT. Bên cạnh đó, RAAS còn tiến hành nghiên cứu, phân tích và xây dựng các chiến lược tuân thủ không chỉ giới hạn tại 1 đơn vị nghiệp vụ mà là trên toàn bộ IRS.

Tại Trung Quốc, năm 2019, Cơ quan thuế Trung Quốc (STA) đã thành lập Vụ Quản lý rủi ro thuế và Dữ liệu lớn có trách nhiệm lập chiến lược QLRR tuân thủ cho toàn ngành thuế, đồng thời tổ chức, sử dụng dữ liệu lớn và triển khai các hoạt động QLRR trên cả nước.

Cần kiện toàn bộ máy để quản lý hiệu quả

Từ các nghiên cứu về kinh nghiệm quốc tế trong việc xây dựng kế hoạch QLRR tuân thủ tổng thể, đến việc tổ chức bộ máy và phân tích dữ liệu phục vụ QLRR tuân thủ, bài học kinh nghiệm được rút ra cho cơ quan thuế của Việt Nam là cần kiện toàn bộ phận quản trị chiến lược và QLRR về thuế thuộc Tổng cục Thuế nhằm nâng cao thẩm quyền, địa vị pháp lý và năng lực nguồn nhân lực để triển khai sâu, rộng, toàn diện, tập trung có hiệu quả công tác quản trị chiến lược và QLRR, đáp ứng kịp thời yêu cầu cải cách, phát triển, hiện đại hóa ngành Thuế và nâng cao tính tuân thủ tự nguyện của NNT.

Hoạt động QLRR phải được thực hiện từ cấp trung ương xuống cấp địa phương, đảm bảo tính xuyên suốt, thống nhất, dài hạn và liên tục nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý thuế.

Đồng thời, cần củng cố bộ phận quản lý rủi ro ở cấp trung ương bằng việc hình thành một bộ máy có địa vị pháp lý đủ tầm, đảm bảo đủ nguồn lực, thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ và năng lực thực tế làm đầu mối chủ trì việc xây dựng, tổ chức thực hiện công tác thu thập, xử lý thông tin, áp dụng kỹ thuật để hỗ trợ cho các hoạt động nghiệp vụ quản lý thuế. Cần xây dựng chương trình QLRR tuân thủ tổng thể trong đó thiết kế hướng dẫn nghiệp vụ quản lý tuân thủ và kế hoạch nâng cao tuân thủ cho các sắc thuế khác nhau và phân đoạn NNT.

Công tác QLRR tuân thủ phụ thuộc nhiều vào dữ liệu và năng lực phân tích dữ liệu hiệu quả, vì vậy, việc xây dựng năng lực này bao gồm hạ tầng cơ sở dữ liệu phục vụ phân tích rủi ro. Đây là một kho dữ liệu tập trung riêng biệt (single centralized database) được lọc lựa từ 3 nguồn gồm: Dữ liệu từ NNT của ngành thuế (primary database); dữ liệu đã tác nghiệp của ngành (secondary database) và dữ liệu từ các bên thứ 3 như: Tổng cục Hải quan, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Bảo hiểm Xã hội, Ngân hàng Thương mại,... để phục vụ công tác phân tích rủi ro.

Ngoài ra, cần xây dựng ứng dụng cơ sở dữ liệu và phân tích rủi ro có định hướng áp dụng các công nghệ mới phân tích dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo, học máy vào phân tích rủi ro, đánh giá mức độ tuân thủ NNT và từ đó có biện pháp xử lý về thuế phù hợp với từng mức độ “hành vi tuân thủ” của NNT.

(责任编辑：Cúp C1)