DN gỗ Việt Nam hiện còn rất yếu trong khâu thiết kế. Ảnh: N.Hiền.

TheànhgỗtìmcơhộimởrộngthịtrườngchâuÂbảng xh ngoại hạng anh 2023o ông Phương, ngành gỗ đang có những điều kiện rất tốt về nguyên liệu, trình độ sản xuất, máy móc thiết bị cũng như các chính sách hỗ trợ của Nhà nước…, tạo lực đỡ vững chắc cho xuất khẩu. Trong đó, dù thị trường châu Âu mới chỉ chiếm trên 10% tổng kim ngạch xuất khẩu đồ gỗ của Việt Nam, nhưng đây được xem là thị trường then chốt trong chiến lược phát triển lâu dài của ngành gỗ. Các chuyên gia dự báo, xuất khẩu gỗ và thủ công mỹ nghệ vào châu Âu được sẽ tăng trưởng khả quan trong thời gian tới nhờ các hoạt động xây dựng thị trường tại EU được đẩy mạnh, tác động của Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) dự kiến có hiệu lực từ năm 2018 và Hiệp định đối tác tự nguyện về thực thi lâm luật, quản trị rừng, thương mại gỗ và sản phẩm gỗ (VPA/FLEGT). Theo đó, sau gần 6 năm đàm phán, Việt Nam và EU đã ký tắt văn bản của VPA/FLEGT, đánh dấu sự hoàn tất chính thức các cuộc đàm phán. Hiệp định sẽ được Việt Nam và EU thông qua dựa trên văn bản đã ký tắt này.

VPA/FLEGT được xem là giấy thông hành để doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu gỗ vào EU không phải giải trình về truy xuất gỗ hợp pháp khá phức tạp như trước đây. Qua đó giúp việc quản trị rừng bền vững và phát triển ngành chế biến gỗ xuất khẩu của Việt Nam được bền vững hơn. Theo số liệu của Bộ Công Thương, với kim ngạch xuất khẩu gỗ và các sản phẩm gỗ của Việt Nam sang EU đạt 741,8 triệu USD trong năm 2016, châu Âu hiện là thị trường xuất khẩu lớn thứ 4 của Việt Nam sau Hoa Kỳ, Nhật Bản và Trung Quốc. Đây cũng là thị trường lớn của hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam, trong đó kim ngạch xuất khẩu mặt hàng mây tre lá vào thị trường này đạt 95,18 triệu USD và là thị trường lớn nhất, chiếm 35% trong tổng giá trị xuất khẩu; kim ngạch xuất khẩu gốm sứ mỹ nghệ vào thị trường này trong năm qua cũng ghi nhận sự tăng trưởng trên 4%, đạt 70,7 triệu USD.

Bà Jana Herceg, đại diện phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam cho biết, VPA/FLEGT sẽ mở ra các cơ hội kinh tế cho DN Việt Nam nhờ việc tiếp cận tốt hơn với thị trường EU thông qua cơ chế cấp phép FLEGT (kết hợp với các điều khoản FTA). Hiệp định này cũng thúc đẩy việc ban hành những quy định tốt hơn về tính hợp pháp của nguồn gốc gỗ và gỗ nhập khẩu, thực thi luật hình sự và các tiêu chuẩn về môi trường, sức khoẻ, an toàn và lao động. Và trên hết, về lâu dài, VPA/FLEGT sẽ giúp cải thiện uy tín của lĩnh vực lâm nghiệp và công nghiệp gỗ Việt Nam trên trường quốc tế vốn là một yếu tố tạo động lực quan trọng.

Trong khi đó, với EVFTA, hầu hết các sản phẩm thủ công mỹ nghệ và nội thất xuất khẩu từ Việt Nam sang châu Âu sẽ được hưởng mức thuế 0% khi hiệp định này đi vào hiệu lực. Ở chiều ngược lại, các mặt hàng nội thất và thủ công mỹ nghệ nhập khẩu từ EU vào Việt Nam cũng sẽ được hưởng mức thuế 0% từ EVFTA. Mức thuế này còn được áp dụng cho cả hệ thống máy móc, thiết bị chế biến gỗ nhập khẩu từ EU. Qua đó giúp các DN Việt Nam có cơ hội tiếp cận các thiết bị, máy móc chất lượng cao với mức giá thấp, giúp nâng cao chất lượng sản phẩm.

Không chỉ có màu hồng

Dù có nhiều triển vọng, nhưng ông Phương cũng nhấn mạnh, con đường hướng đến con số 20 tỷ USD không chỉ có màu hồng, bởi các DN gỗ Việt Nam vẫn đang rất yếu trong các khâu thiết kế, dịch vụ thương mại và thương hiệu. Hiện 95% DN xuất khẩu đồ gỗ của Việt Nam vẫn làm gia công, nên khâu thiết kế và thương hiệu chưa được chú trọng. Ngoài ra, khi làm gia công, DN cũng không nắm được xu hướng, thị hiếu của người tiêu dùng, từ đó hạn chế sự sáng tạo. Trong khi đó, dù thị phần xuất khẩu gỗ của Việt Nam vào EU đang có chiều hướng giảm trong những năm gần đây, nhưng giá trị xuất khẩu lại tăng. Điều này cho thấy người tiêu dùng châu Âu đang có xu hướng sử dụng các sản phẩm gỗ có giá trị cao.

Bà Trần Như Trang, đại diện tổ chức SIPPO (Thụy Sỹ) tại Việt Nam cũng cho hay, tại châu Âu có những DN sản xuất đồ nội thất có thể tạo ra các xu hướng về nguyên vật liệu cũng như thiết kế cho thị trường và dẫn dắt thị trường. Dù rất khó khăn, nhưng đây cũng là hình mẫu mà các DN Việt Nam nên hướng tới và học tập để có thể phát triển bền vững và tạo ra giá trị gia tăng cao hơn cho sản phẩm đồ gỗ Việt Nam.

Bên cạnh đó, để tận dụng mức thuế suất ưu đãi của Hiệp định thương mại, các DN xuất khẩu phải đáp ứng yêu cầu về nguồn gốc xuất xứ gỗ nguyên liệu hợp pháp. Theo bà Bùi Thị Việt Anh, Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn, đây là một thách thức đối với các DN. Bởi tỷ lệ rừng được cấp chứng nhận FSC của Việt Nam hiện mới chỉ đạt khoảng 2-3%. Còn gỗ nguyên liệu nhập khẩu chủ yếu đến từ các nước Lào, Campuchia, Trung Quốc, châu Phi… nên gặp rủi ro không nhỏ về nguồn gốc gỗ nguyên liệu hợp pháp. Các chuyên gia khuyến cáo DN xuất khẩu khi nhập khẩu gỗ hoặc mua từ nguồn nguyên liệu trong nước cần lưu giữ chứng từ không chỉ vài tháng mà từ vài năm, đồng thời khuyến khích DN nhập gỗ nguyên liệu từ các nguồn hợp pháp dù chi phí sẽ cao hơn.

Ông Nicolas Audier, Phó Chủ tịch EuroCharm cũng chỉ ra rằng, các DN Việt Nam sẽ phải đối mặt với rất nhiều đối thủ trên sân chơi toàn cầu, trong đó có cả các DN sản xuất đồ gỗ tại châu Âu. Thêm vào đó, những hiệp định thương mại giữa EU và các quốc gia khác cũng có thể sẽ được ký kết trong tương lai.

(责任编辑：Nhà cái uy tín)